Phải xây dựng kịch bản tăng trưởng điện cao hơn 50% so với Quy hoạch điện VIII

17/02/2025 06:12

Cuộc họp tham vấn ý kiến Hội đồng thẩm định đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII. (Ảnh: báo Công Thương)

(PLVN) – Để đáp ứng mục tiêu tăng trưởng ít nhất 8% trong năm 2025 và tiến tới hai con số trong các năm sau thì quy mô nguồn điện phải tăng tưởng gấp 2,5 – 3 lần công suất điện hiện tại.

Nhu cầu điện tăng mạnh theo mục tiêu tăng trưởng

Tại Hội nghị tham vấn ý kiến Hội đồng thẩm định đề án điều chỉnh Quy hoạch điện VIII (gọi tắt là HĐTĐ) mới đây, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, đồng thời là Phó Chủ tịch HĐTĐ cho biết, do đã xác định mục tiêu đưa tăng trưởng kinh tế đạt mức tối thiểu 8% vào năm 2025, phấn đấu tăng trưởng hai con số vào những năm tiếp theo nên đến năm 2030, Việt Nam phải hoàn thành mục tiêu phát triển quy mô nguồn điện gấp 2,5 – 3 lần công suất điện hiện tại, tiến tới quy mô gấp 5 – 7 lần vào năm 2050.

Để thực hiện các mục tiêu này, tăng trưởng năng lượng phải đồng bộ với quy mô kinh tế, đồng thời đáp ứng cam kết quốc tế về trung hòa carbon vào năm 2050. Điều này đòi hỏi phải nhanh chóng điều chỉnh Quy hoạch điện (QHĐ) VIII, dù mới được phê duyệt vào năm 2023 – để phù hợp với nhu cầu tăng trưởng mạnh và xu hướng chuyển dịch năng lượng sạch.

Ông Nguyễn Anh Tuấn – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Năng lượng Việt Nam khẳng định, việc điều chỉnh dự báo nhu cầu điện là cần thiết, phù hợp với thực tiễn và định hướng phát triển của Đảng, Nhà nước. Theo ông Tuấn, với mức tăng trưởng GDP dự kiến 8% năm 2025 và 10% giai đoạn 2026 – 2030, nhu cầu điện sẽ tăng cao.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Anh Tuấn nhấn mạnh, cần tính toán phương án dự phòng theo vùng để tránh thiếu điện cục bộ, thay vì dự phòng chung toàn quốc. Với giai đoạn 2031 – 2035, việc giảm tốc độ tăng trưởng nhu cầu điện là hợp lý, phù hợp với xu thế chuyển dịch sang kinh tế dịch vụ và giảm bớt các ngành công nghiệp tiêu tốn nhiều năng lượng. Ngoài ra, cần đánh giá kỹ nhu cầu điện cho giao thông xanh, nhất là đường sắt cao tốc Bắc – Nam và hệ thống Metro.

Ông Nguyễn Anh Tuấn cũng cho rằng, chiến lược phát triển năng lượng cần cân bằng giữa các khu vực. Trong khi miền Bắc thiếu điện, miền Trung lại thừa. “Chúng ta nên tận dụng tiềm năng điện mặt trời ở miền Bắc. Đức có 96.000MW điện mặt trời với chỉ 900 giờ nắng mỗi năm, trong khi miền Bắc Việt Nam có tới 1.200 giờ nắng” – ông Tuấn dẫn chứng và khuyến nghị cần có chính sách phát triển hợp lý và phân bổ đầu tư đồng đều giữa các vùng để tối ưu hóa nguồn lực và giảm áp lực về vốn.

Cần nghiên cứu phát triển kinh tế miền Trung

Ông Ngô Tuấn Kiệt – nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Năng lượng đánh giá, hiện tại, miền Bắc và miền Nam vẫn là hai trung tâm kinh tế chủ yếu, trong khi miền Trung – dù sở hữu nhiều tiềm năng năng lượng tái tạo (NLTT) lại chưa được khai thác đúng mức. Ông Kiệt đề xuất nghiên cứu một kịch bản phát triển kinh tế miền Trung để giảm bớt áp lực truyền tải điện ra miền Bắc và miền Nam. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro thiên tai đối với hệ thống truyền tải mà còn tận dụng tối đa các nguồn năng lượng sẵn có tại chỗ.

Ý kiến này được Phó Chủ tịch HĐTĐ Nguyễn Hồng Diên đồng tình khi gợi ý: “Có thể hình thành các trung tâm dữ liệu ở khu vực miền Trung hay hình thành những tổ hợp công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng sạch ở khu vực này thì miền Trung sẽ phát triển. Khi kinh tế miền Trung phát triển, chúng ta cũng sẽ khai thác được tiềm năng, lợi thế tự nhiên của miền Trung để phát triển NLTT”.

Tại cuộc tham vấn, hầu hết các chuyên gia đều cho rằng, cần phải xây dựng kịch bản tăng trưởng điện cao hơn nhiều so với QHĐ VIII. Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng cho rằng cần phải thay đổi dự báo tăng trưởng. Theo đó, ở kịch bản cơ sở đề nghị phải điều chỉnh từ 45 – 50% so với Quy hoạch điện VIII. “Do chúng ta đặt ra mục tiêu năm 2025 đạt tăng trưởng GDP 8%, từ năm 2026 – 2030 mỗi năm tăng 10%. Như vậy, kịch bản cơ sở phải để là 45 – 50%, kịch bản cao từ 60 – 65% so với hiện nay và kịch bản cực đoan là 70 – 75%” – Bộ trưởng Diên nói.