Nước ngọt có gas không tốt cho sức khỏe nhưng sao nhiều người vẫn nghiện?

Nhưng điều gì khiến loại nước ngọt có gas hấp dẫn đến vậy?

Theo các nhà nghiên cứu, câu trả lời không chỉ nằm ở hương vị ngọt, mà còn đến từ cảm giác đặc biệt mà những bọt khí mang lại trong khoang miệng.

Cảm giác kích thích từ bọt khí

Theo số liệu từ Cục Y tế Na Uy, trong năm 2023 trung bình mỗi người Na Uy tiêu thụ 43 lít nước ngọt có đường và 72 lít nước ngọt không đường. Dù vị ngọt đóng vai trò quan trọng, nhưng nước ép trái cây – dù cũng có vị ngọt – lại không hấp dẫn bằng.

Lý do nằm ở những bọt khí tạo ra bởi carbon dioxide (CO₂). Dưới áp suất cao, CO₂ hòa tan vào nước và tạo thành axit carbonic. Khi mở nắp, khí CO₂ thoát ra, tạo nên hiệu ứng sủi bọt đặc trưng.

“Carbonation là một dạng cảm giác chạm trong miệng”, nhà nghiên cứu Valérie Lengard Almli từ Viện Nofima (Na Uy) chia sẻ trên trang Science Norway. Chính các bọt khí này kích thích dây thần kinh sinh ba (trigeminal nerve) – vốn có chức năng nhận biết đau, nóng, lạnh và thức ăn cay.

Giáo sư Tom Finger – chuyên gia nghiên cứu về vị giác và khứu giác tại Đại học Y Colorado (Mỹ) – cho biết cảm giác từ nước có gas có thể so sánh với việc đi tàu lượn siêu tốc.

“Một mặt các dây thần kinh báo hiệu rằng đây có thể là một tình huống nguy hiểm, nhưng bộ não nhận thức rằng nó an toàn”, ông giải thích.

“Tuy nhiên không phải ai cũng thích cảm giác này. Một số người cảm thấy khó chịu với độ sủi bọt mạnh của soda. “Bạn đời của tôi thậm chí không thích uống champagne. Cô ấy nói rằng bọt khí không chỉ gây khó chịu mà còn có vị chua”, ông chia sẻ thêm.

Caffeine khiến nước ngọt có gas thêm khó cưỡng?

Bên cạnh vị ngọt và cảm giác sủi bọt, một số loại nước ngọt còn chứa caffeine, yếu tố có thể góp phần tạo ra sự “nghiện” ở người tiêu dùng.

“Theo tôi biết, không ai nghiện nước cam có gas. Điều đó cho thấy có yếu tố khác trong đồ uống này”, Almli nhận định

Thực tế doanh số bán nước khoáng có gas, dù cũng có bọt khí, không thể sánh bằng nước ngọt có đường hay có caffeine.

Điều này cho thấy sự kết hợp giữa vị ngọt, bọt khí và chất kích thích nhẹ như caffeine có thể là công thức “gây nghiện” đặc biệt của các loại soda phổ biến.

Một nghiên cứu năm 2018 được công bố trên Oxford Medical Case Reports đã ghi nhận một trường hợp đáng chú ý: Một người đàn ông 48 tuổi mắc béo phì có thói quen uống đến 7 lon nước ngọt mỗi ngày.

Để giúp ông từ bỏ thói quen này, các bác sĩ đã kê một loại thuốc có tác dụng loại bỏ cảm giác của bọt khí. Kết quả thật bất ngờ: người đàn ông gần như ngừng uống soda và giảm trung bình 1kg mỗi tuần.

Dù carbon dioxide không phải là chất gây nghiện, nhưng rõ ràng nó đóng vai trò quan trọng trong sức hút của nước ngọt có gas.

Có lẽ chính sự kích thích độc đáo mà bọt khí mang lại mới là điều khiến nhiều người không thể cưỡng lại mỗi khi mở một lon soda lạnh.