Nối mạch di sản cộng đồng

VHO – Ngày 30.5 tại Hà Nội, Hội đồng Anh Việt Nam, Trung tâm Nghiên cứu và Phát huy giá trị Di sản văn hóa (Trung tâm) và Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp tổ chức Trưng bày & Talk show chủ đề “Nối mạch di sản cộng đồng”.

Phát biểu khai mạc sự kiện, ông Nguyễn Đức Tăng, Giám đốc Trung tâm chia sẻ, năm 2025, Trung tâm nhận được sự đồng hành cùng Hội đồng Anh tại Việt Nam trong việc hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho 9 dự án bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa cộng đồng do các cá nhân và tổ chức đề xuất triển khai ở nhiều địa phương tại Việt Nam.

Tại Trưng bày và Talk show Nối mạch di sản cộng đồng, Trung tâm đã đưa ra nhiều ví dụ sống động cho sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại, là những kết quả bước đầu của các nỗ lực nói trên.

Theo ông Nguyễn Đức Tăng, mỗi dự án đều cho thấy sự hợp tác chặt chẽ và gắn kết giữa các nghệ nhân, người thực hành di sản ở các cộng đồng với nhà nghiên cứu, nhà thiết kế, sáng tạo nghệ thuật, với bảo tàng, học viện, trường đại học, các sinh viên và các cá nhân có tâm huyết ở trong và ngoài nước.

Từ đó, mở ra những nhận thức và cơ hội mới để di sản tiếp tục sống và lan tỏa mạnh mẽ hơn. Sự kiện Nối mạch di sản cộng đồng được kỳ vọng sẽ mở ra những cuộc đối thoại sâu sắc và chất lượng, với cam kết mạnh mẽ, đặc biệt là những hành động thiết thực để di sản văn hóa tiếp tục được bảo vệ, phát triển và thích ứng lâu dài trong cuộc sống đương đại.

Tại chương trình, trưng bày giới thiệu đến công chúng 3 dự án: Trưng bày Dự án Nâng cao năng lực cho phụ nữ Mông ở Pà Cò, Mai Châu, Hòa Bình từ kỹ thuật thủ công truyền thống, do Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Học viện Thiết kế và Thời trang London thực hiện.

Dự án này giới thiệu bộ sưu tập sản phẩm kết hợp kỹ thuật nhuộm màu và vẽ hoa văn sáp ong truyền thống từ các thiết kế của nhóm sinh viên nhằm nâng cao tính ứng dụng cho các sản phẩm thủ công, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng. Đồng thời, thông qua đó, dự án mong muốn cải thiện sinh kế cho cộng đồng địa phương, đặc biệt là chị em phụ nữ.

Trưng bày Dự án Photovoice – Ghi lại văn hóa địa phương của người Thái bản Hoa Tiến là những lát cắt đời sống sinh động và chân thực qua ánh nhìn của 10 bạn nhỏ về cuộc sống, văn hóa và di sản quê hương tại bản người Thái ở Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An.

Trưng bày Dự án Khôi phục kỹ thuật “Tằm Hục Màn” ở bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến, huyện Quỳ Châu, tỉnh Nghệ An, trưng bày vải dệt cổ, sản phẩm đồng sáng tạo giữa nghệ nhân và nhà thiết kế; đồng thời khám phá câu chuyện văn hóa đằng sau mỗi hoa văn “úp tay thành vân, ngửa tay ra hoa” thông qua việc giao lưu với nghệ nhân.

Trong khuôn khổ chương trình, talk show Nối mạch di sản cộng đồng với sự tham gia củacác chuyên gia, các nhà nghiên cứu, nghệ nhân, chủ nhiệm dự án chia sẻ, truyền tải những khía cạnh đa dạng của di sản văn hóa dưới góc nhìn sáng tạo.

Khẳng định vai trò không thể thay thế của cộng đồng trong bảo tồn, phát huy giá trị di sản, TS Lê Thị Minh Lý, Phó Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa Việt Nam nêu vấn đề: Vai trò của cộng đồng ở đâu? Gặp gỡ cộng đồng ở điểm nào? Sự kết nối ra sao?

 Những dự án được trưng bày và câu chuyện thể hiện sự sáng tạo không ngừng nghỉ với di sản của cha ông hôm nay sẽ góp phần kết nối cộng đồng chủ thể di sản với giới sáng tạo nghệ thuật, khai thác sáng tạo di sản văn hóa cho phát triển nghệ thuật và sinh kế bền vững.

Qua đó lan tỏa hình thức hợp tác giữa cộng đồng thực hành di sản với các cá nhân, tổ chức trong bảo vệ di sản bằng cách khai thác như một nguồn lực, gắn với thiết kế sáng tạo, củng cố sức sống, nâng cao hình ảnh di sản và góp phần phát triển sinh kế.

Trưng bày Nối mạch di sản cộng đồng mở cửa phục vụ công chúng tham quan trong hai ngày 30 – 31.5 tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam (36 Lý Thường Kiệt, Hoàn Kiếm, Hà Nội).