“Nín thở” chờ Tổng thống đắc cử Donald Trump định hình quan hệ với Trung Quốc

Kết quả cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 tại Mỹ ngã ngũ với việc ứng cử viên Donald Trump của đảng Cộng hòa giành chiến thắng. (Nguồn: South China Morning Post)

Bàn cờ đổi ngôi

Chiến thắng ngày 5/11 mang lại cho Tổng thống mới đắc cử của đảng Cộng hòa quyền tái định hình nhiều chính sách của nước Mỹ kể từ Thế chiến II, từ thương mại toàn cầu, chính sách đối ngoại đến các tiêu chuẩn dân chủ, nhập cư…Trong đó bao gồm lập trường và những thay đổi có thể có đối với Trung Quốc.

Phát biểu trước những người ủng hộ tại Florida sau khi giành được chiến thắng, ông Donald Trump khẳng định đây thực sự sẽ là “thời kỳ hoàng kim của nước Mỹ”.

Bất chấp các dự đoán về một cuộc đua gay cấn có thể kéo dài nhiều ngày, nhà lãnh đạo 78 tuổi theo chủ nghĩa dân túy đã giành chiến thắng cách biệt với đối thủ Kamala Harris một cách ngoạn mục ngay trước khi các điểm bỏ phiếu cuối cùng đóng cửa.

Phó Tổng thống Kamala Harris, ứng viên Đảng Dân chủ, đã gọi điện chúc mừng và hy vọng ông Trump sẽ là “Tổng thống của tất cả người Mỹ”.

Với việc giành được trên 300 phiếu đại cử tri, vượt quá 270 phiếu cần thiết để chiến thắng cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay, ông Trump đã xoá bỏ quan niệm nước Mỹ là một quốc gia “đặc biệt”, không bị ảnh hưởng bởi các xu hướng chính trị toàn cầu, đặc biệt là làn sóng chống chính phủ đương nhiệm (anti-incumbency).

Tổng thống Donald Trump khẳng định đây thực sự sẽ là “thời kỳ hoàng kim của nước Mỹ”. (Nguồn: Telegraph)

Kết quả đầy đủ của 34 ghế Thượng viện và 435 ghế Hạ viện vẫn chưa xác định, nhưng đảng Cộng hòa chắc chắn sẽ giành được đa số tại Thượng viện với ít nhất 52 ghế. Nếu đảng của ông cũng giành chiến thắng tại Hạ viện, Tổng thống Donald Trump sẽ gặp ít trở ngại hơn, ít nhất cho đến cuộc bầu cử giữa kỳ tiếp theo vào năm 2026.

Về thương mại, Tổng thống đắc cử Donald Trump nổi tiếng với chính sách thuế quan cao, ông từng đe dọa áp đặt mức thuế 60% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và 10% đối với các quốc gia khác. Chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông cho rằng bất cứ quốc gia nào có thặng dư thương mại với Washington đều đang “gian lận”.

Ông Trump cũng quyết tâm đưa các công việc trong ngành sản xuất trở lại Mỹ, bất chấp chi phí kinh tế khổng lồ.

Trong chính sách đối ngoại, ông có xu hướng dè chừng NATO và chủ nghĩa đa phương, cũng như đặt câu hỏi về sự cần thiết của quân đội Mỹ ở nước ngoài. Về đối nội, ông Trump phản đối chính sách nhập cư, vốn là nền tảng của “giấc mơ Mỹ” và là nhân tố quan trọng cho nền kinh tế công nghệ được cả thế giới ngưỡng mộ trong những năm gần đây.

Nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của ông Donald Trump quả thực mang tính lịch sử. Đây là lần đầu tiên một người bị luận tội hai lần và bị kết án hình sự lại được bầu lên chiếc ghế quyền lực nhất thế giới. Lần đầu tiên một ứng viên đảng Cộng hòa giành được phiếu phổ thông kể từ năm 2004 và là Tổng thống duy nhất ngoài Grover Cleveland trở lại nắm giữ quyền lực sau khi tái cử thất bại.

Những cơn sóng toàn cầu

Trước chiến thắng ngày 5/11 của ông Donald Trump, Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định Bắc Kinh tôn trọng lựa chọn của người dân Mỹ và chúc mừng ông Trump được bầu làm Tổng thống.

Tuy nhiên, chính sách của ông Donald Trump đối với Trung Quốc có thể sẽ trở nên cứng rắn hơn so với trước đây, bao gồm việc quay lại thỏa thuận thương mại năm 2020, yêu cầu Trung Quốc mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa từ Mỹ.

Vào ngày 6/11, đồng Nhân dân tệ có lúc giảm hơn 900 điểm so với USD, xuống dưới 7,19, trước khi phục hồi phần nào. Thị trường chứng khoán Mỹ cũng tăng mạnh với kỳ vọng vào các đợt cắt giảm thuế của Trump, trong khi giá trái phiếu giảm do lo ngại về thâm hụt ngân sách lớn.

Theo ông Jeffrey Moon, người đứng đầu công ty tư vấn China Moon Strategies và là cựu Tổng lãnh sự Mỹ tại Thành Đô, Trung Quốc, Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ mở ra giai đoạn khó đoán nhất trong quan hệ Mỹ-Trung hiện đại.

“Ông Trump sẽ không bị ràng buộc bởi sự hòa dịu mà Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Joe Biden đạt được tại San Francisco hồi năm 2023”, ông Moon khẳng định.

Chính sách của Tổng thống đắc cử Donald Trump đối với Trung Quốc có thể sẽ trở nên cứng rắn hơn so với trước đây. (Nguồn: AP)

Ngoài ra, ông Moon cũng cho rằng, Trung Quốc có thể sẽ nhanh chóng tìm đến những người trung gian của Tổng thống Donald Trump, với hy vọng có thể đàm phán bí mật nhằm giải quyết các vấn đề còn bỏ ngỏ.

Tuy nhiên, vào cuối nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, Bắc Kinh đã trừng phạt hơn hai mươi quan chức cấp cao của Mỹ. Động thái này có thể khiến Trung Quốc khó tiếp cận những quan chức Mỹ này trong tương lai, thậm chí Bắc Kinh sẽ phải dừng lại hoặc bỏ qua những biện pháp trừng phạt trước đó.

Ông Trump đã cam kết sẽ áp dụng thuế nhập khẩu đối với tất cả hàng hóa từ Trung Quốc và có thể sẽ duy trì hoặc thắt chặt thêm các hạn chế về xuất khẩu công nghệ mà chính quyền Tổng thống đương nhiệm Biden đã thực hiện.

Theo ông Diao Daming, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân Bắc Kinh, cách làm này không chỉ gây hại cho Mỹ mà còn làm rối loạn hệ thống thương mại quốc tế.

Ngoài ra, Tổng thống đắc cử Donald Trump cũng có thể sẽ để lại dấu ấn mạnh mẽ lên chính sách của Mỹ đối với Đài Loan (Trung Quốc) và Hong Kong (Trung Quốc) .

Khi truyền thông nhà nước Trung Quốc chú trọng vào các mâu thuẫn xã hội ở Mỹ, thì cuộc bầu cử lại trở thành một chủ đề thu hút sự chú ý trên nhiều nền tảng mạng xã hội ở quốc gia tỷ dân.

Tại Bắc Kinh và Hong Kong (Trung Quốc), các cơ quan ngoại giao và phòng thương mại Mỹ cũng tổ chức các buổi họp để theo dõi kết quả bầu cử, trong khi Đại sứ Mỹ Nicholas Burns thể hiện sự tự tin vào sức mạnh của nền dân chủ Mỹ.

Tựu trung, chiến thắng của Tổng thống đắc cử Donald Trump trong cuộc bầu cử lần này đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử chính trị Mỹ. Chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông không chỉ gây ra những thay đổi sâu sắc trong quan hệ quốc tế mà còn mở ra một tương lai đầy thách thức đối với các đồng minh truyền thống và đối thủ cạnh tranh của Washington.

Với việc thực hiện những cam kết về thương mại, công nghệ và đối đầu với các cường quốc như Trung Quốc, nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump hứa hẹn đưa đến một thời kỳ đầy bất ổn nhưng cũng lắm cơ hội. Tuy nhiên, di sản mà ông Trump để lại sẽ không chỉ được định hình bởi các chính sách đối ngoại và nội trị, mà còn bởi cách ông đối diện với các khủng hoảng và phân cực trong xã hội Mỹ.

Thời gian trôi qua, chúng ta rồi sẽ lại được chứng kiến rõ hơn những tác động sâu sắc mà chiến thắng ngày 5/11 mang lại không chỉ cho nước Mỹ, mà cho toàn cầu.