Những lưu ý về chế độ ăn trong bệnh rối loạn thần kinh thực vật

1. Tầm quan trọng của rối loạn thần kinh thực vật

Ths. Hà Hùng – BV Lão Khoa TW cho biết, rối loạn thần kinh thực vật là một rối loạn có ảnh hưởng đến chức năng tự động cơ thể bao gồm nhịp tim, huyết áp, mồ hôi và tiêu hóa. Đây là bệnh ngày càng phổ biến, mặc dù bệnh không ảnh hưởng đến tính mạng nhưng tác động rất lớn tới sinh hoạt của người bệnh.

Chẩn đoán rối loạn hệ thần kinh thực vật (hệ thần kinh tự chủ) cần có sự đánh giá của bác sĩ, bao gồm khám thực thể, ghi lại huyết áp khi bệnh nhân nằm và đứng, kiểm tra phản ứng mồ hôi, điện tâm đồ… Chẩn đoán rối loạn thần kinh thực vật thường khó khăn vì nhiều khi cả khám thực thể và xét nghiệm đều có thể cho kết quả bình thường.

Hiện tại không có thuốc đặc trị bệnh, tuy nhiên, tùy thuộc vào loại rối loạn, có nhiều cách để điều trị các triệu chứng, trong đó có việc tránh lạm dụng ma túy, rượu, ăn uống lành mạnh để tránh thiếu hụt dinh dưỡng. Đồng thời tham gia hoạt động thể chất phù hợp thường xuyên và điều trị các tình trạng sức khỏe liên quan.

Ăn một chế độ ăn uống thiếu cân bằng, sự thiếu hụt vitamin, đặc biệt là thiếu vitamin B12, có thể làm hỏng hệ thống thần kinh tự chủ.

Rối loạn thần kinh có thể làm thay đổi tình trạng dinh dưỡng của bệnh nhân bằng cách ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến chế độ ăn uống thông qua các cơ chế như khó nuốt, rối loạn vận động, suy giảm nhận thức và trầm cảm. Suy dinh dưỡng góp phần gây ra các biến chứng, dẫn đến chậm phục hồi… Điều quan trọng là ngăn ngừa suy dinh dưỡng ở bệnh nhân rối loạn thần kinh và cải thiện tình trạng dinh dưỡng bằng cách thực hiện các biện pháp can thiệp dinh dưỡng phù hợp.

Chế độ ăn uống lành mạnh có vai trò với người bệnh rối loạn thần kinh thực vật như sau:

Cung cấp chất dinh dưỡng thiết yếu: Hệ thần kinh thực vật cần nhiều chất dinh dưỡng để hoạt động bình thường. Những chất dinh dưỡng này bao gồm vitamin B, vitamin C, magie, canxi, acid béo omega-3… Thiếu hụt các chất dinh dưỡng này có nguy cơ làm trầm trọng thêm các triệu chứng của rối loạn thần kinh thực vật.

Giảm viêm: Viêm là một yếu tố góp phần gây ra rối loạn thần kinh thực vật. Một số loại thực phẩm có thể giúp giảm viêm, chẳng hạn như trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và cá béo.

Quản lý căng thẳng: Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của rối loạn thần kinh thực vật. Một số loại thực phẩm có thể giúp giảm căng thẳng như trà hoa cúc, sô cô la đen, yến mạch.

Cải thiện sức khỏe đường ruột: Hệ thống tiêu hóa khỏe mạnh rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể, bao gồm cả hệ thần kinh. Một số loại thực phẩm giúp cải thiện sức khỏe đường ruột như sữa chua, kefir và dưa cải bắp.

2. Các dưỡng chất quan trọng với người bị rối loạn thần kinh thực vật

Tham khảo một số vitamin:

Bên cạnh cân bằng hệ thống thần kinh thực vật, người bệnh có thể bổ sung các chất dinh dưỡng sau theo tư vấn của bác sĩ:

Vitamin B

Họ vitamin B tham gia vào nhiều quá trình sinh hóa khác nhau. Đặc biệt, vitamin B1, B3 (niacin), B6, B7 (biotin) và B12 góp phần vào hoạt động bình thường của hệ thần kinh. Cùng với folate, các vitamin B này cũng đóng một vai trò quan trọng trong chức năng tâm lý bình thường. Nghiên cứu cho thấy, thiếu vitamin B12 có thể dẫn đến rối loạn chức năng tự chủ và rối loạn chức năng tự chủ được cải thiện bằng cách điều trị bằng vitamin B12.

Vitamin nhóm này có nhiều trong rau lá xanh đậm.

Vitamin C

Vitamin C là chất chống oxy hóa mạnh giúp bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của các gốc tự do. Gốc tự do có thể làm hỏng tế bào, góp phần gây ra các bệnh mạn tính như bệnh tim, ung thư… Vitamin C cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ hấp thụ sắt.

Magie

Magie là một khoáng chất thiết yếu tham gia vào hơn 300 quá trình sinh hóa, góp phần vào hoạt động bình thường của hệ thần kinh. Nó cũng hỗ trợ chức năng tâm lý bình thường. Hạt bí ngô là nguồn bổ sung magie tự nhiên.

Vitamin D3

Vitamin D rất quan trọng cho sức khỏe tốt. Một số chuyên gia tin rằng mức độ thấp có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Lòng đỏ trứng giàu vitamin D.

Theanine

Acid amin có trong trà, theanine, là một chất bổ sung hữu ích cho những người muốn hỗ trợ chức năng hệ thần kinh và sức khỏe cảm xúc.

Nghệ

Hợp chất hoạt tính trong củ nghệ là curcumin đã được chứng minh có nhiều lợi ích. Nhiều người dùng nó để hỗ trợ sức khỏe tổng thể.

3. Một số lưu ý về chế độ dinh dưỡng cho người bị rối loạn thần kinh thực vật

Ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt: Những thực phẩm này là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ dồi dào, tất cả đều cần thiết cho sức khỏe của hệ thần kinh tự chủ.

• Chọn protein nạc: Protein nạc như cá, thịt gà, đậu nành là nguồn cung cấp acid amin thiết yếu, cần thiết cho việc sửa chữa và chức năng của cơ thể.
• Chọn thực phẩm giàu chất xơ: Chất xơ giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh, giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
• Uống nhiều nước: Nước rất cần thiết cho tất cả các chức năng của cơ thể, bao gồm cả hệ thần kinh tự chủ. ThS.BS. Nguyễn Khắc Dũng (BV Tâm thần ban ngày Mai Hương) cho biết, người bệnh nên có một chế độ dinh dưỡng phù hợp và bổ sung đủ nước cho cơ thể.
• Ăn các bữa ăn nhỏ thường xuyên: Ăn các bữa ăn nhỏ đúng cách giúp kiểm soát lượng đường trong máu, ngăn ngừa hạ đường huyết thường gây chóng mặt hay ngất xỉu.
• Bổ sung vitamin và khoáng chất : Nếu không nhận đủ vitamin, khoáng chất từ chế độ ăn uống, bạn có thể cần bổ sung. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải nói chuyện với bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chế độ bổ sung nào.
• Hạn chế chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa: Những chất béo này có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và các vấn đề sức khỏe khác, ví dụ như bệnh đái tháo đường type 2.
• Hạn chế caffeine và rượu: Caffeine, rượu có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của rối loạn thần kinh tự chủ.

Nếu bạn bị rối loạn thần kinh thực vật, nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn về chế độ ăn uống phù hợp, xây dựng một kế hoạch ăn uống đáp ứng nhu cầu cá nhân, cải thiện các triệu chứng. Ăn nhiều bữa nhỏ, thường xuyên để chống lại các vấn đề về tiêu hóa. Tăng chất lỏng, lựa chọn thực phẩm ít chất béo, nhiều chất xơ cải thiện tiêu hóa.

Ngoài ra, người bệnh cũng nên tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc, kiểm soát căng thẳng. Những lối sống lành mạnh này cũng có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng thể của người bệnh và giảm bớt các triệu chứng của rối loạn thần kinh thực vật.