Bác tôi rất thích đi câu cá bống vào mùa nước nổi. Bác bảo phần vì sở thích đi câu đã ngấm vào máu thịt từ thời trẻ, phần vì là thú vui tao nhã để giải trí, thư giãn, ngồi ngắm trời mây, sông nước, chờ cá cắn câu.
Nhưng hơn cả là vì món canh cá bống nấu rau tập tàng khiến bác “ghiền”, không thể bỏ được… Tôi chợt nhớ món canh cá bống mà bác Năm gái vẫn thường nấu cho tôi ăn thời thơ ấu và mỗi lần tôi về thăm quê. Món canh dân dã ngon miệng và ăm ắp tình yêu thương.
Quê tôi, mùa mưa là mùa cá bống đẻ trứng. Thế nhưng, muốn được thưởng thức các món ngon từ cá bống trứng phải đến tầm khoảng tháng 7, tháng 8 âm lịch mới nhiều. Thế nên, những người sành ăn phải nhớ đón mùa để tận hưởng thức quà vùng sông nước một cách trọn vẹn. Vợ chồng bác Năm thuở còn gian khó xem việc bắt cá bống là cái nghề mưu sinh. Nhưng bây giờ, khi đã có của ăn của để, bác chuyển sang cái thú đi câu, chỉ vài con mang về nấu tô canh là đủ rồi.
Bác Năm gái cười giòn tan, bảo: “Cá bống mùa này kho tiêu, kho dừa, kho sả ớt hoặc chiên giòn đều thơm ngon không gì bằng. Thế nhưng, lạ miệng hơn vẫn là cá bống nấu canh tập tàng, cháu thích ăn”.
Tô canh cá bống nấu rau tập tàng.Ảnh: T.L
Bác Năm nhắc lại chuyện ngày xưa. Nào hồi gia đình tôi nghèo khó, ba mẹ phải gửi tôi sang nhờ bác nuôi dưỡng để lên thành phố mưu sinh. Nào chuyện tôi lẽo đẽo theo bác ra đồng xúc cá mỗi mùa nước nổi. Bác Năm gái thì có cả một “kho tàng” ca dao, dân ca. Tuổi thơ tôi được ở bên bác, vì thế, cũng trở nên “giàu có” vốn văn học dân gian. Với món canh cá bống nấu rau tập tàng, bác tôi cũng thuộc làu làu câu ca: “Cá bống còn ở trong hang/ Cái rau tập tàng còn ở ruộng dâu/ Ta về sắm cái cần câu/ Câu con cá bống nấu rau tập tàng/ Mặc ai giàu có, cao sang/ Mình rau tập tàng sớm tối có nhau/ Mai sau dù đã bạc đầu/ Chàng ơi, hãy nhớ món rau nghĩa tình”.
Cá bống ngon nhất là bộ trứng, bởi vậy, trong quá trình sơ chế, người làm bếp luôn cẩn thận và tỉ mỉ để không làm bể bọc trứng. Cá được rửa sạch, ướp với đầy đủ gia vị cho ngấm đều rồi mới nấu.
Rau tập tàng nấu cá bống gồm nhiều loại rau kết hợp: càng cua, lá lốt, dền cơm, rau sam, ngót, mồng tơi, ngọn ớt… Những loại rau này sẵn có trong vườn nhà hoặc ngoài bờ mương, bờ ruộng. Vườn nhà bác Năm, ngoài cây trái trĩu trịt quanh năm, rau cũng non mướt bốn mùa.
Món canh cá bống nấu rau tập tàng nghe vậy mà chẳng cầu kỳ chút nào, trái lại còn đơn giản và dễ nấu. Nước nấu sôi rồi cho cá bống đã ướp vào. Chờ nước canh sôi lại, cá bống đã chín, cho tiếp rau vào; đến khi nồi canh sôi lên lần nữa, nêm nếm thêm gia vị vừa ăn thì bắc xuống.
Hương vị của món canh dân dã ngọt thơm này luôn khiến ký ức tuổi thơ tôi cứ gọi về.
