Nhiều trường phát triển thành ĐH và trường trọng điểm

Song song với việc thay đổi cơ quan chủ quản, sáp nhập các đơn vị là xu hướng phát triển lớn hơn ở một số cơ sở giáo dục trọng điểm.

THÊM ĐH QUỐC GIA, ĐH VÙNG

Theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục ĐH và sư phạm thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, cả nước định hướng có 172-176 cơ sở giáo dục ĐH công lập và 68-72 cơ sở giáo dục ĐH tư thục tại 5 vùng. Tổng số cơ sở giáo dục ĐH của cả nước sẽ trong khoảng 240-248 đơn vị.

Hướng phát triển các cơ sở giáo dục ĐH là sắp xếp, thu gọn số đầu mối cơ sở giáo dục ĐH công lập. Chấm dứt hoạt động trước năm 2028 và giải thể trước năm 2030 đối với cơ sở giáo dục ĐH, phân hiệu của cơ sở giáo dục ĐH không đạt chuẩn hoặc không hoàn thành xác lập vị trí pháp lý theo quy định của pháp luật. Chỉ xem xét thành lập phân hiệu của cơ sở giáo dục ĐH công lập trong các trường hợp: tổ chức lại cơ sở đào tạo hoặc chuyển giao phân hiệu từ một cơ sở giáo dục ĐH khác đang được phép hoạt động, sáp nhập trường ĐH hoặc trường ĐH có trụ sở tại địa phương khác…

Bên cạnh đó, các cơ sở giáo dục ĐH trực thuộc bộ, ngành, cơ quan trung ương (trừ Bộ GD-ĐT) được sắp xếp, phát triển theo hướng tập trung vào ngành, lĩnh vực cốt lõi của cơ quan quản lý trực tiếp; sắp xếp, phát triển các cơ sở giáo dục ĐH trực thuộc UBND cấp tỉnh theo hướng tập trung vào các ngành, lĩnh vực trọng điểm của địa phương và của vùng, trong đó có các ngành đào tạo giáo viên.

Song song với đó, một số trường ĐH sẽ phát triển mạnh hơn thành ĐH quốc gia, ĐH vùng, trường ĐH trọng điểm khu vực và khối ngành. Trong đó, ngoài 2 ĐH quốc gia hiện có (ĐH Quốc gia TP.HCM và ĐH Quốc gia Hà Nội), sẽ thêm 2 ĐH quốc gia từ ĐH Huế và ĐH Đà Nẵng. Ngoài ĐH Thái Nguyên, phát triển thêm các ĐH vùng từ các trường ĐH hiện có, gồm: Trường ĐH Vinh, Trường ĐH Nha Trang, Trường ĐH Tây Nguyên, Trường ĐH Cần Thơ và một số trường ĐH khác tại mỗi vùng.

Với mạng lưới cơ sở giáo dục ĐH đào tạo giáo viên, nâng cấp phát triển Trường ĐH Sư phạm Hà Nội và Trường ĐH Sư phạm TP.HCM thành 2 cơ sở giáo dục ĐH trọng điểm quốc gia về sư phạm. Với mạng lưới cơ sở giáo dục ĐH đào tạo các lĩnh vực STEM, tập trung đầu tư nâng cấp phát triển 5 cơ sở giáo dục ĐH công lập để trở thành trường ĐH trọng điểm quốc gia về kỹ thuật công nghệ. Cụ thể gồm: ĐH Bách khoa Hà Nội, Trường ĐH Xây dựng Hà Nội, Trường ĐH Giao thông vận tải, Học viện Công nghệ bưu chính viễn thông và Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM.

HÀNG LOẠT ĐƠN VỊ THAY ĐỔI CƠ QUAN CHỦ QUẢN

Ngược lại với xu hướng phát triển cơ sở giáo dục ĐH trọng điểm là việc chuyển đổi cơ quan chủ quản, sáp nhập nhiều cơ sở đào tạo ĐH, CĐ và TC sau sáp nhập cơ quan quản lý trực tiếp.

Theo thông báo mới nhất từ Văn phòng Chính phủ về kết luận của Phó thủ tướng Lê Thành Long tại cuộc họp về dự thảo Nghị định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của ĐH quốc gia, ĐH này là cơ sở giáo dục ĐH công lập do Bộ GD-ĐT quản lý. Trước đó, từ tháng 12.2024, theo Kế hoạch định hướng sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ, văn bản đề xuất chuyển 2 ĐH quốc gia (ĐH Quốc gia Hà Nội và ĐH Quốc gia TP.HCM) về Bộ GD-ĐT để quản lý.

Bên cạnh đó, ngày 28.2, Bộ GD-ĐT đã tiếp nhận bàn giao 3 trường ĐH (Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật Nam Định, Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật Vinh, Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật Vĩnh Long) và 14 trường CĐ từ Bộ LĐ-TB-XH. Sau khi sáp nhập, hợp nhất Bộ Giao thông vận tải và Bộ Xây dựng thành Bộ Xây dựng, 4 trường ĐH cũng đã được chuyển giao về bộ chủ quản mới, gồm: Học viện Hàng không VN, Trường ĐH Hàng hải VN, Trường ĐH Giao thông vận tải TP.HCM, Trường ĐH Công nghệ giao thông vận tải.

Tương tự, sau khi sáp nhập, hợp nhất Bộ Kế hoạch – Đầu tư với Bộ Tài chính thành Bộ Tài chính, Học viện Chính sách phát triển của Bộ Kế hoạch – Đầu tư trở thành đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ Tài chính. Học viện Dân tộc trực thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo. Bộ Công thương hiện quản lý trực tiếp 9 trường ĐH và 24 trường CĐ. Dự kiến sáp nhập 8 trường CĐ thành 4 trường, bộ này còn 9 trường ĐH và 20 trường CĐ. Ngoài ra, một số trường ĐH, học viện thuộc Bộ NN-PTNT, Bộ Thông tin – Truyền thông cũng được chuyển trực thuộc bộ chủ quản mới.

KẾ HOẠCH ĐIỀU CHỈNH HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TRƯỜNG

Trước chủ trương trên, các trường ĐH có những điều chỉnh hoạt động để phù hợp với xu hướng phát triển.

GS-TS Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, cho biết trong chiến lược phát triển dài hạn, trường tuân thủ và thực hiện chủ trương chung của Bộ GD-ĐT về việc mở rộng mạng lưới cơ sở đào tạo. Trường đã xây dựng kế hoạch chi tiết phát triển thêm các phân hiệu ở các tỉnh miền Đông Nam bộ, góp phần đáp ứng nhu cầu đào tạo giáo viên ở các vùng kinh tế lớn cũng như các khu vực biên giới, hải đảo.

Về xu hướng ngành nghề đào tạo, GS Sơn cho biết chiến lược của trường là đào tạo đa ngành. Việc phát triển ngoài ngành sư phạm nhằm khai thác tối đa tiềm lực của nhà trường, đáp ứng nhu cầu đa dạng của xã hội. Do vậy, bên cạnh các ngành mới phục vụ yêu cầu triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, trường tuyển sinh thêm nhiều ngành xu hướng có nhu cầu việc làm cao (như du lịch, sinh học ứng dụng) và sắp tới có thêm toán ứng dụng, công nghệ giáo dục.

PGS-TS Nguyễn Anh Tuấn, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Giao thông vận tải TP.HCM, cũng cho biết hiện quy trình chuyển trường về Bộ Xây dựng vẫn đang được triển khai theo đúng các quy định, đảm bảo tính minh bạch, tuân thủ pháp luật và phù hợp với chiến lược phát triển giáo dục ĐH. Để nâng cao hiệu quả tư vấn, hỗ trợ sinh viên trong học tập, trường đã bỏ mô hình giáo vụ, chuyển sang bộ phận tư vấn đào tạo thuộc Phòng Đào tạo của trường. Kết quả, trường giảm được 11 đầu mối bên trong (từ 39 đầu mối tinh gọn còn 28 đầu mối), đạt tỷ lệ tinh giản gần 30%.

Theo PGS-TS Nguyễn Anh Tuấn, quá trình tinh gọn bộ máy sẽ tiếp tục được thực hiện và hoàn tất trong năm 2025. Trường sẽ hợp nhất một số đơn vị tham mưu. Mục tiêu cuối cùng của quá trình này là xây dựng một mô hình quản trị tiên tiến, đáp ứng tốt hơn yêu cầu phát triển giáo dục ĐH trong thời kỳ mới.

“Sự thay đổi cơ quan chủ quản dẫn tới những điều chỉnh nhất định trong công tác quản lý, tổ chức của trường. Tuy nhiên, trường luôn đặt quyền lợi của người học lên hàng đầu và cam kết duy trì sự ổn định trong chương trình đào tạo cũng như các hoạt động học thuật. Dù có sự chuyển đổi về mặt hành chính, trường vẫn đảm bảo sinh viên được đào tạo đúng theo chuyên ngành đã đăng ký, không làm gián đoạn tiến trình học tập. Các chương trình đào tạo vẫn tiếp tục được triển khai theo đúng kế hoạch, đảm bảo chuẩn đầu ra và chất lượng giảng dạy. Đồng thời, trường cũng tăng cường các hoạt động hỗ trợ sinh viên, từ tư vấn học tập, định hướng nghề nghiệp đến tạo cơ hội thực tập và việc làm sau tốt nghiệp”, PGS Tuấn khẳng định.

“Sự thay đổi về cơ quan chủ quản không làm thay đổi chiến lược phát triển của nhà trường. Bên cạnh việc duy trì các ngành đào tạo truyền thống có thế mạnh, trường cũng chú trọng phát triển các lĩnh vực mũi nhọn như: kỹ thuật số, công nghệ giao thông thông minh, trí tuệ nhân tạo trong giao thông…”, PGS-TS Nguyễn Anh Tuấn nói thêm.

Cùng quan điểm này, tiến sĩ Quách Thanh Hải, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, cho hay: “Trong xu hướng phát triển đa ngành thời gian tới, trường tiếp tục đầu tư trọng điểm vào các ngành STEM”.