Nhiều điểm sáng tích cực

Những điểm sáng ghi nhận trong xuất khẩu của Việt Nam năm 2024 sang thị trường Indonesia được biểu hiện bằng những kết quả cụ thể khi:

Kim ngạch thương mại song phương cũng như kim ngạch xuất khẩu của VIệt Nam đạt mức cao nhất từ trước tới nay, tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam sang Indonesia ở mức hai con số

Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, tính chung 11 tháng 2024, tổng kim ngạch song phương đạt mức 15,15 tỷ USD, tăng 19,99% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó xuất của VIệt Nam sang Indonesia trong kỳ đạt 5,69 tỷ USD, tăng 21,7%. Ước tính cả năm 2024, tổng kim ngạch song phương đạt ít nhất 16 tỷ USD, trong đó xuất khẩu ước đạt hơn 6 tỷ USD, mức cao nhất từ trước tới nay. Kim ngạch thương mại song phương ghi nhận sự tăng trưởng nhanh chóng trong vòng 04 năm trở lại đây từ mức 8,07 tỷ USD năm 2020 lên mức 16 tỷ của năm 2024.

Tăng trưởng xuất khẩu cao hơn nhập khẩu, từng bước góp phần thu hẹp thâm hụt thương mại giữa hai nước. Trong giai đoạn 2021-2024 ghi nhận sự chuyển dịch thu hẹp về mức thâm hụt thương mại do tăng trưởng xuất khẩu cao hơn nhập khẩu, đặc biệt trong năm 2023 và 2024. Tăng trưởng xuất khẩu bình quân trong 02 năm này ghi nhận ở mức 16,9%/năm trong khi nhập khẩu tăng trưởng 4,8%/năm. Mức thâm hụt đã giảm từ 5,12 tỷ USD năm 2022 xuống còn khoảng 3,76 tỷ USD trong 11 tháng năm 2024.

Xuất khẩu nhóm hàng nông sản tăng trưởng ấn tượng, gạo là nhóm hàng có kim ngạch xuất khẩu cao nhất trong kỳ. Số liệu thống kê cho thấy, tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu của nhóm hàng chủ lực Việt Nam sang Indonesia trong kỳ đạt 917,69 triệu USD, tăng 20,4% và chiếm 17,1% tổng kim ngạch xuất khẩu, trong đó gạo là nhóm hàng nông sản có giá trị kim ngạch xuất khẩu cao nhất trong kỳ. Tổng lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam sang thị trường Indonesia trong 11 tháng đầu năm 2024 đạt 1.130.339 tấn, đạt giá trị 679 triệu USD, tăng 6,2% về lượng và 10,4% về giá trị. Với giá trị và số lượng gạo xuất khẩu trong kỳ, Indonesia tiếp tục là thị trường xuất khẩu gạo lớn thứ 2 của Việt Nam trong 2024. Indonesia cũng là một trung tâm sản xuất và xuất khẩu cà phê lớn của thế giới, tuy nhiên nhu cầu nhập khẩu cà phê  Việt Nam của nước này trong 11 tháng 2024 tăng tới 74% với giá trị kim ngạch xuất khẩu đạt 203,34 triệu USD, góp phần quan trọng trong gia tăng kim ngạch xuất khẩu của nhóm hàng nông sản.

Xuất khẩu dệt may duy trì tốc độ tăng trưởng bất chấp các biện pháp phòng vệ thương mại, thể hiện tính cạnh tranh cao của nhóm hàng dệt may nước ta tại thị trường Indonesia. Năm 2024 là một năm khó khăn với ngành dệt may Indonesia khi nhiều doanh nghiệp dệt phải đóng cửa, số lượng lao động ngành bị sa thải lớn khiến nước này khởi xướng, gia hạn áp dụng nhiều biện pháp phòng vệ thương mại đối với nhóm hàng dệt, may nhập khẩu để bảo vệ sản xuất trong nước. Tháng 8/2024, Indonesia gia hạn áp thuế tự vệ thêm 03 năm đối với các nhóm sản phẩm vải dệt. Việt Nam có 03/05 nhóm hàng phải chịu thuế đó là: nhóm vải dệt cotton, nhóm vải dệt kim và nhóm vải tuyn, các loại vải lưới, ren và vải thêu. Nước này cũng tiếp tục gia hạn áp thuế tự vệ đối với các nhóm sản phẩm thảm và sản phẩm dệt trải sản (HS.57) và Việt Nam nằm trong danh sách các nước phải chịu thuế tự vệ. Gần đây nhất, ngày 07/11/2024; Indonesia đã khởi  xướng điều tra gia hạn tự vệ đối với nhóm hàng may mặc và phụ kiện từ các nước, tiếp tục duy trì chính sách bảo hộ cao đối vưới ngành dệt may trong nước. Bất chấp các khó khăn do các biện pháp phòng vệ thương mại của Indonesia, kim ngạch xuất khẩu của nhóm hàng dệt may vẫn đạt tốc độ tăng trưởng khá cao. Tổng kim ngạch xuất khẩu của nhóm hàng dệt may, nguyên phụ liệu trong 11 tháng 2024 đạt 887,48 triệu USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm 2023, chiểm tỷ trọng 15,6% tổng kim ngạch xuất khẩu trong kỳ.   Sự tăng trưởng hai con số của nhóm hàng dệt may trong bối cảnh phải chịu các biện pháp phòng vệ thương mại cho thấy tính cạnh tranh cao của các sản phẩm dệt may tại thị trường Indonesia.

Xe ô-tô điện của Việt Nam (Vinfast) lần đầu xuất khẩu sang thị trường Indonesia, góp phần tăng tính bền vững của kim ngạch xuất khẩu Việt Nam, giảm thâm hụt thương mại về nhóm hàng ô-tô và phụ tùng.  Giá trị xuất khẩu nhóm hàng phương tiện vận tải và phụ tùng trong 11 tháng 2024 đạt 379 triệu USD, tăng 21,8% so với cùng kỳ năm 2023. Sự tăng trưởng kim ngạch của nhóm hàng này có sự đóng góp không nhỏ từ việc xe ô-tô điện của Vinfast lần đầu tiên đã được xuất khẩu sang thị trường Indonesia, vốn được xem là một trong những  trung tâm sản xuất xe ô-tô tại Đông Nam Á, nơi thị trường xe ô-tô có sự cạnh tranh gay gắt. Ô-tô là nhóm hàng có giá trị gia tăng cao, việc xuất khẩu xe ô-tô của Việt Nam đã và sẽ góp phần tăng tính bền vững cho kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này.  Việc ô-tô điện của Việt Nam xuất khẩu sang thị Indonesia không chỉ là niềm tự hào mà còn có giá trị thiết thực, góp phần giảm thâm hụt thương mại đối với nhóm hàng này mà Việt Nam vẫn phải nhập khẩu từ thị trường này với giá trị hàng năm tương đối lớn.

Đóng góp vào sự tăng trưởng tích cực của xuất khẩu Việt Nam sang thị trường Indonesia trong năm 2024 là nỗ lực, bền bỉ không mệt mỏi của các doanh nghiệp xuất khẩu, hiệp hội ngành nghề Việt Nam bất chấp nhiều rào cản phi thuế quan từ thị trường lớn nhất Đông Nam Á này với việc chủ động xúc tiến quảng bá, thâm nhập thị trường, bên cạnh sự quan tâm chỉ đạo,  thúc đẩy của Lãnh đạo Bộ Công Thương, Vụ Thị trường Châu Á-Châu Phi, các đơn vị Cục, Vụ chức năng và sự hỗ trợ của Đại sứ quán và Thương vụ Việt Nam tại Indonesia thông qua các chương trình xúc tiến thương mại hiêu quả như: Vietnam Sourcing 2024, tổ chức các buổi hội thảo thông tin giới thiệu thị trường Indonesia, quy định Halal Indonesia, phối hợp các hiệp hội tổ chức các phiên kết nối giao thương, đầu tư tại thị trường Indonesia. Phối hợp, hỗ trợ  các doanh nghiệp  tham dự cũng như  tổ chức gian hàng giới thiệu sản phẩm xuất khẩu Việt Nam tại một số  hội chợ, triển lãm chuyên ngành lớn tại Indonesia trong năm 2024, hỗ trợ  doanh nghiệp Việt Nam đầu tư ,tìm kiếm các cơ hội hợp tác đầu tư kinh doanh tại thị trường Indonesia  … Công tác bảo vệ hàng hóa xuất khẩu của VIệt Nam trước các biện pháp phòng vệ thương mại của Indonesia đã được các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương như Cục Phòng vệ thương mại, Vụ Thị trường Châu Á-Châu Phi, Thương vụ VIệt Nam tại Indonesia rất được quan tâm chú trọng, có sự phối hợp chặt chẽ để đảm bảo thông tin kịp thời vụ việc, cảnh báo từ xa  tới cộng đồng doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp  giảm thiểu các rủi ro từ các biện pháp phòng vệ thương mại.

Nhưng trên hết, quan hệ kinh tế, thương mại song phương Việt nam-Indonesia không ngừng tăng trưởng mạnh mẽ với giá trị kim ngạch thương mại song phương tăng gấp 4 lần trong 10 năm qua có được từ  sự lãnh đạo, chỉ đạo quan tâm thúc đẩy của lãnh đạo cấp cao nước ta. Gần đây nhất, tại các buổi tiếp và hội đàm giữa Tổng bí thư-Chủ tịch nước Tô Lâm, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính  với  Tổng thống đắc cử Indonesia  nhân chuyến thăm  tới Việt Nam trong tháng 9/2024, các lãnh đạo hai nước đều khẳng định quyết tâm đưa kim ngạch thương mại song phương lên 18 tỷ USD vào năm 2028 thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại và hỗ trợ doanh nghiệp kết nối giao thương; tháo gỡ khó khăn và rào cản thương mại nhằm tạo thuận lợi tiếp cận thị trường hàng hóa của nhau. Nhất trí tiếp tục khuyến khích, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hai nước đầu tư vào thị trường của nhau, nhất là trong các lĩnh vực mới như kinh tế số, kinh tế xanh, chuyển đổi năng lượng, phát triển hệ sinh thái xe điện. Việt Nam sẵn sàng tăng cường hợp tác bảo đảm an ninh lương thực với Indonesia và đề nghị Indonesia tạo thuận lợi cho nông sản và các sản phẩm Halal của Việt Nam tiếp cận thị trường Indonesia. Đây là những định hướng chỉ đạo quan trong để thúc đẩy, hiện thực hóa đạt mục tiêu kim ngạch song phương 18 tỷ USD vào năm 2028.     

Với sự tích cực của các doanh nghiệp, sự lãnh đạo chỉ đạo, định hướng đúng đắn của Lãnh đạo Đảng, Chính phủ cũng như sự hỗ trợ của Bộ Công Thương, Đại sứ quán, Thương vụ VIệt Nam tại Indonesia, quan hệ kinh tế, thương mại Việt Nam-Indonesia chắc chắn sẽ có bước tiến mới trong năm 2025 và các năm tiếp theo./.