Nhiễm vi khuẩn não mô cầu có thể tử vong nhanh

Nhiều ca tử vong do não mô cầu đã khiến nhiều người lo lắng, đặc biệt trong giai đoạn đầu khi nguyên nhân bệnh chưa được xác định. Nguy hiểm hơn, đây là bệnh lây qua đường hô hấp và thường để lại di chứng nặng nề.

Trung tâm Bệnh Nhiệt đới Bệnh viện Bạch Mai đang điều trị cho một bệnh nhân nữ 48 tuổi bị viêm màng não – nhiễm trùng huyết do não mô cầu thể cấp.

Bệnh nhân sinh sống ở TP.HCM và đã di chuyển bằng xe ô tô khách về Hà Nam ăn Tết vào ngày 28 Tết. Mùng 8 Tết, chị có các triệu chứng như sốt rét run liên tục, đau đầu, buồn nôn, nôn, mệt mỏi, và lơ mơ. Gia đình đã đưa bệnh nhân vào Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Nam, sau đó chuyển cấp cứu lên Bệnh viện Bạch Mai.

Tại Bệnh viện Bạch Mai, sau khi thăm khám, các bác sĩ phát hiện trên da bệnh nhân có nốt ban xuất huyết hoại tử. Dịch não tủy chọc ra có màu vàng đục, các bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân bị viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu và đã tiến hành điều trị kháng sinh đặc hiệu cùng với việc khoanh vùng cách ly. Kết quả xét nghiệm dịch não tủy xác định bệnh nhân dương tính với vi khuẩn não mô cầu type B nguy hiểm.

Sau 4 ngày điều trị tích cực theo phác đồ, bệnh nhân đã ổn định và có thể xuất viện trong vài ngày tới. Những người tiếp xúc gần với bệnh nhân, gồm người nhà và nhân viên y tế, cũng đã được cảnh báo và uống thuốc dự phòng. Trung tâm Bệnh Nhiệt đới đã thông báo cho các đơn vị liên quan như Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương và CDC Hà Nam để triển khai biện pháp điều tra dịch tễ, ngăn chặn, phòng chống nếu xuất hiện các ổ dịch trong cộng đồng.

Không may mắn như bệnh nhân nữ trên, vào ngày 10/2, quân nhân N.V.N, nhân viên quân khí thuộc Tiểu đoàn 4, Trung đoàn 12, Sư đoàn 3, Quân khu 1 đã tử vong do bị sốc nhiễm khuẩn não mô cầu thể tối cấp.

Trước đó, vào ngày 9/2, quân nhân N báo cáo có biểu hiện sốt, buồn nôn và đau bụng. Bộ phận y tế của đơn vị đã thăm khám, truyền dịch, hạ sốt, và dùng kháng sinh, nhưng tình trạng của anh không cải thiện. Anh được chuyển lên Bệnh viện Quân y 110 và sau đó là Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 để điều trị.

Tuy nhiên, anh đã không qua khỏi. Qua xét nghiệm, 7 người tiếp xúc trực tiếp với quân nhân N ở Trung đoàn 12 đã dương tính với vi khuẩn não mô cầu. Đơn vị đã cách ly, theo dõi và triển khai đồng bộ các biện pháp phòng chống dịch.

PGS.TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, viêm màng não do não mô cầu là một bệnh do vi khuẩn gây dịch nguy hiểm nhóm B, Neisseria meningitidis, cư trú ở hầu họng và lây qua đường giọt bắn.

Bệnh thường xảy ra ở các khu vực đông dân cư như doanh trại bộ đội, khu tập thể, trường học. Đối tượng mắc chủ yếu là người trẻ tuổi, người chưa có miễn dịch hoặc chưa tiêm phòng. Bệnh có thể tiến triển nhanh, gây viêm màng não, nhiễm trùng huyết, nặng hơn có thể dẫn đến suy đa tạng và tử vong.

Đã có nhiều ca tử vong do não mô cầu chỉ trong thời gian ngắn sau khi khởi phát bệnh, khi nguyên nhân chưa kịp xác định. Năm 2024, tỉnh Bắc Kạn ghi nhận 6 bệnh nhân nghi nhiễm vi khuẩn não mô cầu.

Trong đó, 2 ca nhập viện trước là hai bà cháu đã không qua khỏi, 4 người còn lại khi phát hiện đã được điều trị tích cực. Đặc biệt, 6 bệnh nhân này đều là người trong cùng một gia đình, và 2 trong số đó được xác định mắc viêm màng não do não mô cầu. Trước đó không lâu, Hà Nội cũng ghi nhận ca nhiễm não mô cầu đầu tiên trong năm 2024 tại Bệnh viện Quân y 105.

Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường, viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu có nhiều thể, trong đó thể cấp tính và tối cấp tiến triển rất nhanh chỉ trong vài ngày. Các triệu chứng bao gồm sốt cao đột ngột, đau đầu, nôn, rối loạn ý thức, và đi vào hôn mê nhanh, kèm theo những ban xuất huyết hoại tử ngoài da trong bệnh cảnh hội chứng suy thượng thận cấp, sốc, và tử vong nhanh chóng.

“Nếu dịch não tủy có màu đục và bệnh nhân có những dấu hiệu này, cần ngay lập tức cảnh báo và nghĩ đến nhiễm não mô cầu”, PGS Đỗ Duy Cường nhấn mạnh.

Chuyên gia cũng khuyến cáo rằng viêm màng não do não mô cầu có tỷ lệ tử vong từ 10-20%. Những thể nặng như nhiễm trùng huyết và suy thượng thận có thể tử vong trong vòng 24 giờ. Vì vậy, khi phát hiện bệnh, cần điều trị và cách ly kịp thời.

Tuy nhiên, người dân không nên quá hoang mang, bởi viêm màng não do não mô cầu không phải là bệnh thường gặp, chỉ xảy ra ở một số ổ dịch lẻ tẻ hoặc du nhập từ các nơi khác. Với tính chất tiến triển nhanh và tỷ lệ tử vong cao, những bệnh nhân nghi ngờ nhiễm não mô cầu cần đến cơ sở y tế sớm để chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Để phòng ngừa bệnh, bác sỹ Nguyễn Tuấn Hải, hệ thống Tiêm chủng Safpo/Potec cho hay, người dân cần chủ động tiêm vaccine não mô cầu để bảo vệ tính mạng của mình và người thân.

Việt Nam hiện đã có vắc-xin phòng 5 nhóm huyết thanh não mô cầu nguy hiểm và phổ biến nhất là A, B, C, Y, W-135.

Hầu hết bệnh nhân bị viêm màng não do não mô cầu đều được chữa khỏi và hồi phục, tuy nhiên khoảng 10-15% bệnh nhân có thể gặp phải các thương tật vĩnh viễn như tổn thương não, mất thính lực, hoặc học tập kém.

Ngoài tiêm vắc-xin, người dân cần thực hiện tốt vệ sinh cá nhân và môi trường sống, đeo khẩu trang khi tiếp xúc hoặc chăm sóc người bệnh, và dự phòng bằng thuốc.