TP HCMChị Ngọc thường uống 2 đến 3 chai nước ngọt mỗi ngày mà không biết mình mắc bệnh tiểu đường, dẫn đến đường huyết tăng 3-5 lần, hôn mê.
Chị Nguyễn Thị Ngọc (50 tuổi, quận 12) đang làm việc bỗng choáng váng, mệt, khó thở, lơ mơ, được đồng nghiệp đưa đến khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh vào sáng 22/5.
BS.CKI Nguyễn Hoàng Khương tiếp nhận người bệnh trong tình trạng lơ mơ. Kết quả xét nghiệm cho thấy, đường huyết ở mức 500 mg/dl, gấp 3-5 lần bình thường. Chỉ số HbA1C (đánh giá đường huyết trong vòng 3 tháng) tăng 11,22% (bình thường là 4-5,6%). Huyết áp tụt còn 83/50 mmHg, kali máu giảm.
Bác sĩ chẩn đoán người bệnh bị tiểu đường nhưng không điều trị dẫn đến tăng đường huyết, hạ kali, tụt huyết áp, hôn mê. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ nguy kịch đến tính mạng. Sau khi truyền bù dịch, điện giải và insulin, người bệnh tỉnh táo, hết khó thở, tiếp tục theo dõi tại khoa Nội tiết – Đái tháo đường.
Tỉnh dậy trên giường bệnh, chị Ngọc cho biết, bất ngờ khi bác sĩ thông báo bị tiểu đường. Chị là phụ hồ tại công trình xây dựng, khuân vác vật nặng, làm ngoài nắng liên tục, thường uống 2-3 chai nước ngọt và các loại nước mát, thảo dược (gừng, cỏ mần trầu…) chứa nhiều đường mỗi ngày.
Theo bác sĩ Khương, người bệnh không biết bị tiểu đường. Việc thường xuyên uống nước ngọt, các loại nước từ lá cây pha đường khiến đường huyết tăng cao, dễ dẫn đến các biến chứng cấp tính: tăng áp lực thẩm thấu máu, nhiễm toan ceton (máu chứa nhiều axit). Đường huyết tăng giảm thất thường trong thời gian dài dẫn đến các biến chứng mạn tính: suy thận, mờ mắt, tổn thương mạch máu, bàn chân tiểu đường…
Bác sĩ Khương thăm khám cho người bệnh. Ảnh: Nguyễn Trăm
Tiểu đường là bệnh mạn tính với đặc trưng là đường huyết cao hơn mức bình thường. Nguyên nhân do tuyến tụy không sản xuất hoặc sản xuất ít insulin, tế bào trong cơ thể sử dụng insulin không hiệu quả. Theo bác sĩ Khương, nhiều người tiểu đường không biết mắc bệnh như chị Ngọc do không nhận ra triệu chứng như: khát nước và uống nhiều nước, tiểu nhiều, mệt mỏi, ăn nhiều nhưng sụt cân… Nhiều trường hợp vô tình phát hiện tiểu đường khi khám sức khỏe hoặc bệnh trở nặng, biến chứng.
Có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến tiểu đường như: trên 35 tuổi, thừa cân, béo phì, tiền sử gia đình có người mắc bệnh này, tiểu đường thai kỳ, rối loạn lipid máu… Trong đó, chế độ ăn nhiều tinh bột (cơm, bún, phở, cháo…), thực phẩm chế biến sẵn, nước ngọt, ít vận động… là các yếu tố nguy cơ thường gặp trong cuộc sống hiện đại.
Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) khuyến cáo cắt giảm lượng đường bổ sung giúp ngăn ngừa béo phì và bệnh tim. Nữ giới trưởng thành ăn không quá 6 thìa cà phê đường (24 g), nam giới ăn không quá 9 thìa cà phê đường (36 g) mỗi ngày. Trong chế độ ăn hàng ngày, mọi người nên uống nước lọc, các loại nước không đường; dùng nước ép từ quả mọng để tạo vị ngọt cho sữa, sữa chua… thay vì thêm đường hay sữa đặc; ăn trái cây thay vì uống nước ép. Người bệnh tiểu đường cần tránh thức uống có vị ngọt, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn.
Tập thể dục, đi bộ 30 phút mỗi ngày để hạn chế nguy cơ thừa cân, béo phì. Người có các triệu chứng ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều, sụt cân không rõ nguyên nhân… nên khám bác sĩ. Tái khám định kỳ giúp kiểm soát tốt đường huyết, phát hiện biến chứng ở giai đoạn sớm để điều trị kịp thời, kéo dài tuổi thọ.
Nguyễn Trăm
