Các chuyên gia cho rằng thực tế đáng báo động hiện nay là tình trạng trẻ hóa người nghiện thuốc lá, nhất là loại thế hệ mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Ngày 28/5, ông Ngô Văn Cương, Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đoàn, nói như trên tại lễ phát động Thanh niên Việt Nam nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử, hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5, thêm rằng tỷ lệ hút thuốc truyền thống ở thanh thiếu niên giảm trong khi tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử tăng nhanh.
“Tỷ lệ hút thuốc lá điện tử năm 2020 cả nam và nữ tăng 18 lần so với năm 2015, tập trung cao ở nhóm 15-24 tuổi, là tình trạng đáng báo động”, ông Cương nói. Nghiên cứu cho thấy 7,3% người hút thuốc lá điện tử ở nhóm tuổi 15-24, trong khi nhóm tuổi 25-44 là 3,2%, còn nhóm 45-64 tuổi 1,4%.
Trong khi đó, 5 năm kể từ 2015, tỷ lệ nam giới hút thuốc (nói chung) giảm từ 45% xuống 42%. TS. Nguyễn Trọng Khoa, Phó cục trưởng Quản lý Khám, chữa bệnh, Bộ Y tế, nói rằng “tỷ lệ hút thuốc ở người trưởng thành giảm chậm, tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động vẫn mức cao”.
Hiện Việt Nam vẫn trong nhóm 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất trên thế giới. Mục tiêu là giảm tỷ lệ nam giới hút thuốc xuống 39%.
Hơn 500 thanh niên chạy bộ hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5. Ảnh: Hoài Linh
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hút thuốc lá gây nhiều bệnh mạn tính và nan y. Trong khói thuốc lá có khoảng 7.000 chất hóa học, bao gồm 69 chất gây ung thư và là nguyên nhân gây ra 25 nhóm bệnh khác nhau, như 11 loại ung thư, các bệnh về tim mạch, hô hấp, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của cả nam và nữ. Ước tính, cứ hai người hút thuốc lá thì một người sẽ chết sớm, trong đó 1/2 số ca tử vong xảy ra ở tuổi trung niên.
Giống thuốc lá thường, thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử cũng tỏa ra các hóa chất độc hại như nitrosamine và hydrocarbon – chất có trong khói ôtô, thuốc trừ sâu, có thể gây ung thư và các bệnh mới nổi. Do đó các chuyên gia cảnh báo thuốc lá thế hệ mới cũng độc hại như thuốc lá truyền thống.
WHO ước tính mỗi năm toàn cầu có hơn 8 triệu người chết vì hút thuốc lá, khoảng 1,2 triệu người bị bệnh và tử vong do hít khói thuốc từ người khác – còn gọi là hút thuốc thụ động. Tại Việt Nam, khoảng 40.000 người tử vong do hút thuốc lá mỗi năm, trong đó 6.000 người chết do hít khói thuốc, gồm cả phụ nữ và trẻ em.
Nghiên cứu năm 2020 của Quỹ Phòng, Chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế), tỷ lệ hút thuốc thụ động tại nhà hàng, khách sạn tương đối cao. Gần 80% người hít khói thuốc tại nhà hàng, 65% tại khách sạn. Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 giảm tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá tại nơi làm việc dưới 25%; tại nhà hàng dưới 65%; tại quán bar, cà phê dưới 70%, tại khách sạn dưới 50%.
TS. Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, cho rằng để đạt được mục tiêu này cần ưu tiên tăng thuế và giá, vì giá thuốc lá nước ta hiện rẻ nhất thế giới. Đồng thời, cần ngăn chặn, kiểm soát việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới.
Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 năm nay chủ đề “Chúng ta cần thực phẩm, không cần thuốc lá”, nhằm thúc đẩy nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của thuốc lá tới sức khỏe, kinh tế, môi trường, an ninh lương thực và dinh dưỡng; kêu gọi bỏ thuốc lá để tăng chi cho thực phẩm.
Lê Nga
