Nghiên cứu cho thấy mạng lưới sông trên thế giới đang thay đổi đáng báo động

Các nhà khoa học đã tiến hành đã lập bản đồ về dòng chảy của nước qua các con sông trên toàn cầu trong suốt 35 năm qua, bằng cách kết hợp dữ liệu vệ tinh và mô hình máy tính. Kết quả của nghiên cứu này đã khiến họ bất ngờ.

Gần một nửa, tức 44% số sông hạ lưu lớn trên thế giới đang phải đối mặt với tình trạng suy giảm nghiêm trọng lượng nước chảy hàng năm, theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Science.

Theo tác giả của nghiên cứu, Dongmei Feng, các con sông lớn như sông Congo, sông Dương Tử và sông Plata đã chứng kiến sự suy giảm đáng kể về lượng nước chảy qua chúng.

Ngược lại, các con sông thượng lưu, đặc biệt là những con sông nằm ở các khu vực núi cao, lại chứng kiến sự gia tăng lưu lượng dòng chảy, với khoảng 17%.

Mặc dù nghiên cứu không đi sâu vào chi tiết, các tác giả cho rằng nguyên nhân gốc rễ của những thay đổi này có thể liên quan đến hoạt động của con người và cuộc khủng hoảng khí hậu do nhiên liệu hóa thạch gây ra, bao gồm việc thay đổi mô hình mưa và gia tăng quá trình tan băng.

Đồng tác giả nghiên cứu Colin Gleason đã chỉ ra rằng các nghiên cứu trước đây thường chỉ tập trung vào dòng chảy của các con sông lớn nhất và thường giới hạn ở những khu vực cụ thể tại những thời điểm nhất định.

Tuy nhiên, nghiên cứu mới này sử dụng các phương pháp tiên tiến giúp các nhà khoa học có thể quan sát dòng chảy của các con sông trên toàn cầu “mọi nơi cùng một lúc”.

Nghiên cứu đã gây ngạc nhiên khi phát hiện một số con sông có sự thay đổi dòng chảy lên đến 5% hoặc 10% mỗi năm, phản ánh sự thay đổi nhanh chóng trong hệ thống sông ngòi trên toàn cầu. Các con sông giống như các “mạch máu” của Trái đất và sự thay đổi về cách chúng chảy có tác động sâu sắc, theo Feng cho biết.

Việc lượng nước giảm đáng kể ở các sông hạ lưu đồng nghĩa với việc nguồn cung cấp nước ngọt cho sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản của con người đang bị thu hẹp nghiêm trọng.

Khi dòng chảy trở nên chậm hơn, sông không có đủ năng lượng để di chuyển nhiều trầm tích, dẫn đến việc giảm khả năng hình thành đồng bằng châu thổ, nơi cung cấp bảo vệ tự nhiên chống lại mực nước biển dâng cao.

Hà Trang (theo CNN)