Nghĩ về mùa hè không dạy thêm, không học thêm

Ý nghĩ đó ập đến khi được chứng kiến hai cô giáo dạy cấp THCS trò chuyện khi chờ xe buýt. Họ nói nhiều về những thay đổi, hay dở sau quy định dạy thêm, học thêm. Nhưng ghim lại là: “Giờ không dạy thêm, em lại có thời gian về thăm mẹ nhiều hơn”.

Trong các năm trước, không kể học sinh cuối cấp mà học sinh các lớp khác cũng chỉ được nghỉ hè đến giữa tháng 7, tính ra kỳ nghỉ không đến 2 tháng.

Học sinh đến trường vào giữa kỳ nghỉ hè để ôn luyện kiến thức cũ, thậm chí học trước chương trình mới. Những học sinh vào năm học cuối cấp thì thời lượng “học hè” còn dày hơn: học tại trường, học thêm ở nhà thầy cô, học ở trung tâm, học thêm online.

Còn một mùa hè không còn dạy thêm, học thêm ở diện đại trà sẽ thế nào? Học sinh có trọn vẹn kỳ nghỉ 3 tháng.

Các gia đình sẽ có nhiều hơn cơ hội được làm, được chơi cùng con. Đó là cơ hội mang đến sự gần gũi, thấu hiểu, yêu thương nhiều hơn so với chỉ có những áp lực học tập.

Với một mùa hè khác, khi lớp học thêm đóng lại, cánh cửa trường học vẫn mở rộng cho các hoạt động vui chơi và trải nghiệm.

Không phải học trên lớp học thêm, trẻ có thể học chơi đàn, vẽ tranh, tham gia trại hè, tập thể thao, thậm chí là các hoạt động trải nghiệm với nghề nghiệp, hoạt động cộng đồng…

Nhiều năm qua, giáo viên than thở “không có hè” vì hết coi thi, chấm thi, tập huấn chuyên môn xong là quay lại việc dạy hè. Một số giáo viên cần dạy thêm để cải thiện đời sống, nhưng cũng có nhiều người vì ở trong một guồng quay nên không ngừng lại được.

Vậy một mùa hè khác với giáo viên sẽ thế nào? Làm gì với những ngày hè? Phụ huynh, học sinh và thầy cô giáo đón nhận như thế nào để có kỳ nghỉ ý nghĩa và chất lượng khi áp lực dạy thêm, học thêm giảm bớt?

Tâm lý phải “học thêm” mới đạt yêu cầu, mới thi đỗ còn khá phổ biến và nặng nề. Một bộ phận khá đông thầy cô giáo muốn dạy thêm không phải chỉ vì để tăng thu nhập mà vì lo cho học sinh, vì tình nghĩa với phụ huynh.

Quy định siết chặt hơn việc dạy thêm, học thêm đã làm “lộ sáng” nhiều bất cập trong quản lý chuyên môn ở các nhà trường. Học sinh ít biết cách tự học và thầy cô giáo chưa thực sự chú tâm hướng dẫn học sinh cách tự học.

Những nội dung mang tính căn cốt của chương trình giáo dục phổ thông 2018 là dạy để học sinh hình thành năng lực, phẩm chất chưa thực sự thấm nhuần.

Nó thể hiện rõ ở việc giáo viên chưa yên tâm khi “dạy thêm không đủ”, phụ huynh chưa yên tâm khi con không đến lớp học thêm. Trẻ bị rơi vào mê hồn trận của lịch học thêm trong khi thứ giúp chúng hình thành năng lực, kỹ năng, phẩm chất lại ở bên ngoài các lớp học thêm ấy.

Sau quy định mới về dạy thêm học thêm, giáo dục phổ thông cần một bước sải dài để thay đổi tư duy, nhận thức trong dạy và học. Mà để làm điều đó cần thay đổi cách quản lý, quản trị nhà trường, thay đổi cách đánh giá, thi cử.

Nên chăng nhà trường và cha mẹ học sinh cùng nhau thử nghiệm trước một “mùa hè khác” ngay những ngày sắp tới.

Trải nghiệm để thấy trẻ thực sự cần gì, điều gì mang lại cho chúng hạnh phúc? Trải nghiệm để thấy thay vì bắt trẻ ngồi làm văn, làm toán thì những giá trị sống, những kỹ năng, thói quen chúng có được từ một mùa hè đúng nghĩa là thế nào.

Trải nghiệm và thay đổi từ đứa trẻ có thể tác động đến ý thức của người lớn, khi bản thân người lớn cũng cảm nhận được những ý nghĩa khi họ bước ra khỏi guồng quay “dạy thêm, học thêm”.