Nghị quyết 18 và yêu cầu kép đối với ngành báo chí Gọn và Tinh

“Gọn” không chỉ là giảm bớt số lượng

Quá trình “gọn” trong Nghị quyết 18 không chỉ đơn thuần là giảm số lượng nhân sự trong các cơ quan báo chí mà còn là sự sàng lọc, loại bỏ những cá nhân và tổ chức không còn đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành.

Theo TS. Phan Văn Kiền, Viện trưởng Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông – Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, trong quá trình tinh gọn bộ máy, có hai vấn đề quan trọng cần phải nhìn nhận. “Đầu tiên, quá trình này sẽ loại bỏ những cơ quan và những cá nhân mà hệ thống cảm thấy không còn cần thiết. Điều này dẫn đến việc một số người bị đào thải khỏi hệ thống”, TS. Kiền cho biết.

“Vấn đề không chỉ nằm ở số lượng mà còn là chất lượng”, ông Kiền nói thêm. Khi bộ máy có quá nhiều người nhưng không tinh anh, thì không thể đáp ứng được yêu cầu công việc và như vậy, họ sẽ bị loại khỏi cuộc chơi. Đây là một cơ chế tự nhiên giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống, đồng thời thúc đẩy sự chuyển mình của ngành báo chí trong bối cảnh xã hội và công nghệ đang thay đổi từng ngày.

Bên cạnh việc giảm bớt số lượng, yêu cầu “tinh” đòi hỏi một đội ngũ phóng viên, nhà báo có chất lượng vượt trội, đủ năng lực để đáp ứng công việc với một bộ máy gọn gàng nhưng hiệu quả. TS. Phan Văn Kiền cũng chỉ ra rằng, trong bối cảnh báo chí truyền thống đang bị cạnh tranh mạnh mẽ bởi các phương tiện truyền thông kỹ thuật số, sự “tinh” không chỉ là nâng cao kỹ năng viết bài mà còn bao gồm việc thích nghi với công nghệ mới.

“Nhà báo không chỉ cần thành thạo các kỹ năng báo chí truyền thống mà còn phải biết cách vận dụng công nghệ trong việc thu thập, xử lý và truyền tải thông tin. Nếu không thể thích ứng với sự thay đổi này, họ sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì vị trí công việc trong tương lai”, TS. Kiền nhấn mạnh.

Về vấn đề đào tạo, TS. Phan Kiền cho rằng, dù tác động của quá trình thu hẹp thị trường lao động có thể chưa rõ ràng trong ngắn hạn, các cơ sở đào tạo sẽ phải điều chỉnh phương thức giảng dạy để đáp ứng yêu cầu thay đổi này.

“Các trường đại học không chỉ đào tạo những người làm báo mà còn phải chuẩn bị cho sinh viên khả năng làm việc trong môi trường truyền thông rộng lớn hơn, đáp ứng yêu cầu của một thị trường lao động đang thay đổi nhanh chóng”, ông Kiền nhấn mạnh.

Ông cũng cho rằng, việc đào tạo báo chí ở Việt Nam không chỉ đơn giản là việc trang bị kỹ năng làm báo, mà còn là việc xây dựng khả năng tư duy phản biện và trách nhiệm xã hội, giúp sinh viên hiểu rõ vai trò của báo chí trong việc cung cấp thông tin chính xác, khách quan. Điều này tạo ra sự khác biệt rõ rệt giữa báo chí và các ngành truyền thông khác, vốn tập trung vào việc xây dựng hình ảnh và quản lý thông tin.

Bên cạnh đó, việc kết hợp giữa kỹ năng báo chí với các lĩnh vực như truyền thông, quảng cáo và quản trị truyền thông mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp hơn cho sinh viên, đồng thời cũng giúp họ trở nên linh hoạt và đa năng hơn trong thị trường lao động cạnh tranh. “Báo chí luôn là nền tảng vững chắc để sinh viên có thể thích nghi và phát triển trong các ngành nghề khác trong lĩnh vực truyền thông”, TS. Kiền chia sẻ.

“Ngành báo chí sẽ không mất đi mà sẽ chuyển mình, từ đó tạo ra nhiều cơ hội nghề nghiệp mới, giúp nâng cao chất lượng đội ngũ làm truyền thông”, TS. Kiền nhấn mạnh.

Đánh giá, hợp tác và thích ứng công nghệ

Để thực hiện tinh gọn bộ máy một cách hiệu quả, nhà báo Vũ Kiều Minh – Tổng Thư ký tòa soạn hội tụ và các nền tảng số Báo NTNN/Dân Việt cho biết, Báo Dân Việt đã áp dụng một bộ tiêu chí cụ thể để đánh giá chất lượng nhân sự, bao gồm việc đánh giá viên chức, biên tập viên và các tiêu chuẩn đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ.

Ngoài việc đánh giá chất lượng tin bài, việc sàng lọc nhân sự còn xét đến năng lực toàn diện, khả năng làm việc đa nhiệm và khả năng thích ứng với xu hướng công nghệ mới. Điều này giúp đảm bảo rằng chỉ những nhân sự có năng lực thực sự và phù hợp với yêu cầu công việc mới có thể tồn tại và phát triển.

Chất lượng đội ngũ nhân sự, theo nhà báo Kiều Minh, đây là yếu tố then chốt trong sự phát triển lâu dài của các cơ quan báo chí. “Điều này đồng nghĩa với việc các phóng viên, biên tập viên cần phải không ngừng trau dồi kỹ năng, nghiệp vụ, đồng thời cũng phải tiếp cận những kiến thức và công nghệ mới nhất”, ông Minh nhấn mạnh.

Theo nhà báo Vũ Kiều Minh, bối cảnh tinh giản biên chế cũng là cơ hội để các cơ quan báo chí lựa chọn những nhân sự chất lượng cao trước đây đã từng làm việc tại các cơ quan báo chí khác, có khả năng đáp ứng các yêu cầu khắt khe của công việc.

Đồng thời, Báo Dân Việt với chiến lược hợp tác với các cơ sở đào tạo báo chí uy tín trong nước, đã và đang tìm kiếm và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu phát triển.

Bàn về vấn đề hợp tác, TS. Phan Kiền cho rằng mối quan hệ chặt chẽ giữa các trường đào tạo báo chí và các cơ quan báo chí là điều kiện cần thiết để nâng cao chất lượng nhân lực. Theo ông: “Việc sinh viên được thực tập, trải nghiệm trong môi trường làm việc thực tế giúp họ không chỉ hoàn thiện kỹ năng mà còn nắm bắt được yêu cầu công việc sau khi ra trường. Đặc biệt, sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ làm báo đòi hỏi các cơ sở đào tạo phải liên tục cập nhật và linh hoạt trong phương thức giảng dạy”.

Trong bối cảnh công nghệ phát triển không ngừng, TS. Phan Kiền cũng chỉ ra một thách thức lớn mà các cơ sở đào tạo báo chí phải đối mặt là sự thay đổi liên tục trong công nghệ làm báo và truyền thông. Ông cho rằng: “Công nghệ báo chí đang thay đổi từng ngày, và các trường đại học sẽ gặp khó khăn nếu chỉ dựa vào ngân sách và cơ sở vật chất hiện có để theo kịp những thay đổi này. Do đó, hợp tác với các cơ quan báo chí là điều cần thiết để sinh viên có thể học hỏi và trải nghiệm những công cụ công nghệ mới nhất tại các toà soạn”.

Hoàng Anh