Ngành thép Việt Nam với nhiều cơ hội bứt phá

Bảo vệ doanh nghiệp nội

Mới đây, Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) đã có văn bản kiến nghị Bộ Công Thương sớm giải quyết vụ việc phòng vệ thương mại đối với sản phẩm thép mạ nhập khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc (vụ việc AD19).

Từ khi chấm dứt biện pháp chống bán phá giá đối với thép mạ (vụ AD02) vào tháng 5/2022, lượng thép mạ nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam đã tăng mạnh, chiếm tới 64 – 67% tổng lượng nhập khẩu trong giai đoạn 2022 – 2023. Theo VSA, điều này đã và đang gây ảnh hưởng tiêu cực đến ngành sản xuất thép mạ trong nước, làm giảm sức cạnh tranh của các doanh nghiệp nội địa.

Trước tình trạng này, ngày 14/6/2024, Bộ Công Thương đã khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với thép mạ nhập khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc (vụ AD19). Tuy nhiên, đến nay, vụ việc vẫn chưa có kết luận chính thức, trong khi thép mạ Trung Quốc tiếp tục tràn vào thị trường Việt Nam với sản lượng ngày càng tăng.

VSA nhận định, chính điều này đã khiến giá thành sản xuất thép mạ tăng cao, làm giảm khả năng cạnh tranh và tạo ra sự không đồng đều trong chính sách phòng vệ thương mại đối với các loại sản phẩm khác nhau. Hệ lụy từ việc này có thể ảnh hưởng đến toàn bộ chuỗi giá trị của ngành thép Việt Nam.

Trong bối cảnh ngành thép trong nước đang đối mặt với áp lực cạnh tranh gay gắt, ngày 21/2/2025, Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 460/QĐ-BCT áp dụng biện pháp chống bán phá giá tạm thời đối với một số sản phẩm thép cán nóng xuất xứ từ Ấn Độ và Trung Quốc (vụ việc AD20).

Theo đó, mức thuế chống bán phá giá tạm thời áp dụng cho các tổ chức, cá nhân sản xuất, xuất khẩu hàng hóa có xuất xứ từ Trung Quốc là từ 19,38% đến 27,83%. Đối với các tổ chức, cá nhân sản xuất, xuất khẩu hàng hoá có xuất xứ từ Ấn Độ không áp dụng mức thuế chống bán phá giá tạm thời do có tỷ lệ nhập khẩu không đáng kể, dưới 3% thoả mãn điều kiện quy định tại khoản 3 Điều 78 Luật Quản lý ngoại thương số 05/2017/QH14. Quyết định này sẽ có hiệu lực sau 15 ngày ban hành.

Theo đó, thuế chống bán phá giá tạm thời có hiệu lực sau 15 ngày kể từ ngày quyết định được ban hành. Thời hạn áp dụng là 120 ngày kể từ ngày có hiệu lực (trừ trường hợp được gia hạn, thay đổi, huỷ bỏ theo quy định pháp luật).

Dự kiến tăng trưởng mạnh

Tổng Công ty Thép Việt Nam (Vnsteel) cho biết, trong bối cảnh thương mại toàn cầu ngày càng biến động, quyết định áp thuế thêm 10% lên thép nhập khẩu từ Trung Quốc của Mỹ không chỉ tác động đến ngành thép Trung Quốc mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Ngành thép Việt Nam năm 2025 có khá nhiều tiềm năng để phát triển, nhưng cũng phải đối mặt với không ít thách thức. Việc nắm bắt cơ hội và tỉnh táo vượt qua thách thức sẽ quyết định sự thành công của ngành trong tương lai.

Một số mặt hàng thép của Việt Nam có thể tận dụng cơ hội này để đẩy mạnh xuất khẩu sang Mỹ nhờ lợi thế thuế suất thấp hơn Trung Quốc. Các doanh nghiệp sản xuất thép có chứng nhận xuất xứ rõ ràng sẽ có cơ hội chiếm lĩnh thị phần tại Mỹ.

Việt Nam có thể phải “tự thân vận động” nhằm nâng cao năng lực sản xuất, giảm thiểu chi phí sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm để cạnh tranh với nguồn cung từ Trung Quốc. Chính phủ cần sớm áp dụng biện pháp kiểm soát nhập khẩu thép Trung Quốc bằng cách áp thuế tự vệ để tạo điều kiện cho doanh nghiệp thép trong nước tăng trưởng ổn định.

Việt Nam vẫn đang trong quá trình đô thị hóa và phát triển cơ sở hạ tầng, điều này thúc đẩy nhu cầu về thép xây dựng. Các dự án lớn như đường sắt cao tốc, cảng biển, khu đô thị mới sẽ là động lực chính. Ngành thép Việt Nam dự kiến sẽ duy trì mức tăng trưởng ổn định khoảng 5 – 7% mỗi năm, nhờ vào nhu cầu nội địa và xuất khẩu.

Về triển vọng thị trường trong nước, báo cáo triển vọng ngành đầu tư công của Chứng khoán MB (MBS) cho biết, ngành xây dựng và vật liệu xây dựng dự kiến được hưởng lợi nhờ xu hưởng đẩy mạnh đầu tư công, các DN như cát, đá xây dựng (20%), thép (25%), nhựa đường (15%) và xi măng (15%) sẽ được hưởng lợi nhờ nhu cầu tăng trưởng mạnh.

“Trong bối cảnh tiêu thụ thép xây dựng dự kiến tăng trưởng mạnh mẽ trong năm nay nhờ 2 động lực tăng trưởng chính đến từ nguồn cung BĐS và giải ngân đầu tư công. Hơn nữa, chúng tôi dự báo giá thép có thể cái thiện khoảng 7% trong năm 2025 nhờ áp lực đến từ thép Trung Quốc hạ nhiệt” – nhóm phân tích MBS thông tin.