Ngày 18/5, Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ thông báo, một nhóm thượng nghị sĩ có ảnh hưởng của đảng Cộng hòa vừa đệ trình lên Quốc hội dự luật để nước này rút khỏi Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược (New START).
 |
| Sau khi Nga tạm dừng, Hiệp ước New START có nguy cơ tan vỡ với đề xuất mới của các thượng nghị sĩ Mỹ. (Nguồn: Vajiramias) |
Tác giả của dự luật có tên “Nói không với Hiệp ước New START” là các Thượng nghị sĩ Jim Risch (bang Idaho), Tom Cotton (bang Arkansas), Marco Rubio (bang Florida), Kevin Cramer (bang Bắc Dakota) và một số quan chức khác đại diện cho đảng Cộng hòa chiếm thiểu số tại Thượng viện Mỹ.
Thượng nghị sĩ Risch cho hay: “Quyết định gia hạn New START với Nga của chính quyền Tổng thống Joe Biden đã trói buộc Mỹ, không mang lại cho đất nước và các đồng minh của Mỹ nhiều an ninh hơn.
Chính khách này đồng thời cho rằng, dường như quyết định ấy có phần “mang lại cho Trung Quốc quyền tự do gia tăng các hệ thống vũ khí hạt nhân chiến lược với tốc độ làm người ta nghẹt thở”.
Ông bày tỏ tin tưởng, đạo luật mà ông cùng những thượng nghị sĩ khác đề xuất sẽ “sửa chữa được những sai lầm đó” bằng cách buộc các thỏa thuận kiểm soát vũ khí được ký kết trong tương lai phải bao gồm tất cả các loại vũ khí hạt nhân, cũng như mở rộng đối tượng áp dụng cho cả Trung Quốc.
Thượng nghị sĩ Mỹ khuyến cáo: “Chúng ta cần sẵn sàng trước tình hình chiến lược khi Mỹ phải đối mặt với hai đối thủ hạt nhân là Trung Quốc và Nga”.
Trước đó, ngày 21/2, trong Thông điệp liên bang 2023, Tổng thống Nga Vladimir Putin thông báo sẽ tạm dừng tham gia New START với Mỹ, nhấn mạnh Moscow chỉ đình chỉ chứ không rút khỏi Hiệp ước.
Tổng thống Putin cảnh báo, dù Moscow không phải bên đầu tiên nối lại hoạt động thử hạt nhân nhưng một khi Mỹ có các hoạt động thử nghiệm, đất nước của ông sẵn sàng cho điều tương tự.
Nga cũng đổ lỗi chính Mỹ đã “phá hủy khuôn khổ pháp lý trong lĩnh vực kiểm soát vũ khí” và Moscow sẽ không thảo luận về New START chừng nào Washington còn tiếp tục trang bị vũ khí cho Ukraine.
Quốc hội Nga sau đó đã nhất trí với quyết định của ông Putin và đến ngày 28/2, nhà lãnh đạo đã ký ban hành luật đình chỉ việc tham gia Hiệp ước New START.
New START được cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev và người đồng cấp Mỹ Barack Obama ký năm 2010. Hiệu lực của Hiệp ước bắt đầu một năm sau đó, ban đầu trong khoảng thời gian 10 năm, sau đó được gia hạn đến năm 2026.
Theo Hiệp ước New START, hai nước cam kết cắt giảm kho vũ khí chiến lược xuống không quá 1.550 vũ khí hạt nhân sẵn sàng sử dụng; 700 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM), tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) và máy bay ném bom mang tên lửa chiến lược đã triển khai; 800 bệ phóng ICBM, SLBM và máy bay ném bom hạng nặng đã triển khai và chưa triển khai.
