Nền kinh tế lớn nhất châu Âu tìm giải pháp tăng trưởng

Sau hai năm suy giảm kinh tế liên tiếp, 2023 và 2024, các doanh nghiệp Đức hy vọng chính phủ mới, do liên minh giữa đảng bảo thủ CDU/CSU và đảng Dân chủ Xã hội trung tả lãnh đạo, có thể phục hồi nền kinh tế lớn nhất châu Âu trong năm 2025.

Chi phí năng lượng cao, nhu cầu tiêu dùng yếu, cạnh tranh gay gắt từ Trung Quốc và thiếu các cải cách chính sách hỗ trợ đều bị coi là nguyên nhân dẫn đến khó khăn kinh tế của Đức trong những năm gần đây, và vẫn là thách thức lớn đối với chính phủ sắp tới.

Kết quả bầu cử hôm 23/2 cho thấy CDU/CSU có thể thành lập chính phủ chỉ với một đảng khác, tránh lặp lại mô hình liên minh ba bên của chính phủ trước, vốn gặp khó khăn trong việc thay đổi chính sách của Đức một cách quyết đoán.

Kinh tế Đức đã tăng trưởng âm trong 2 năm liên tiếp. Ảnh minh họa

Thủ tướng tương lai của Đức, ông Friedrich Merz, đã tuyên bố rằng các cuộc đàm phán liên minh sẽ bắt đầu ngay lập tức, với tăng trưởng công nghiệp và tạo việc làm là những ưu tiên hàng đầu.

Dưới đây là các số liệu quan trọng về giá điện, cơ cấu năng lượng, sản xuất công nghiệp và thương mại nước ngoài của Đức, giúp đánh giá tác động của bất kỳ thay đổi chính sách nào dưới thời chính phủ mới.

Giá điện

Ngành công nghiệp Đức đã nhiều lần cho rằng chi phí năng lượng cao là yếu tố chính cản trở tăng trưởng trong những năm gần đây, khiến sản phẩm Đức kém cạnh tranh trên thị trường thế giới.

Sau khi duy trì mức trung bình khoảng 40 Euro (41,84 USD) mỗi megawatt giờ (MWh) trong năm 2020, giá điện bán buôn của Đức đã tăng vọt lên mức trung bình 235 Euro/MWh vào năm 2022 do chiến tranh Nga-Ukraine làm gián đoạn nguồn cung khí đốt tự nhiên tới châu Âu.

Sự gia tăng này đã gây áp lực lớn lên tất cả các doanh nghiệp tiêu thụ năng lượng tại Đức trong năm 2022 và phần lớn năm 2023, khiến ngành công nghiệp cắt giảm đáng kể lượng khí đốt sử dụng.

Giá điện bán buôn giảm xuống mức trung bình khoảng 80 Euro/MWh vào năm 2024, nhưng đã tăng trở lại trên 120 Euro/MWh trong năm 2025 do giá khí đốt tự nhiên khu vực tăng cao, vốn ảnh hưởng đến giá điện trong khu vực.

Trong tương lai, giá điện vẫn sẽ là chỉ số quan trọng để đánh giá “sức khỏe” của ngành công nghiệp. Các công ty năng lượng Đức đã có kế hoạch bổ sung thêm công suất năng lượng tái tạo trong năm 2025, nhưng các chính sách mới thúc đẩy mở rộng năng lượng sạch có thể giúp tăng nguồn cung điện tổng thể và có khả năng kiềm chế giá điện bán buôn.

Tuy nhiên, do Đức vẫn phụ thuộc nhiều vào khí đốt tự nhiên để sản xuất điện, chính phủ và các nhà sản xuất điện có thể sẽ gặp khó khăn trong việc kiểm soát giá điện một cách hiệu quả.

Sự phụ thuộc vào khí đốt

Tỷ lệ khí đốt trong cơ cấu sản xuất điện của Đức là một yếu tố quan trọng khác quyết định triển vọng kinh tế của nước này.

Theo Viện Năng lượng, Đức nhập khẩu hơn 95% nguồn cung khí đốt của mình và sử dụng khí đốt để sản xuất khoảng 17% điện vào năm 2024, theo dữ liệu từ Ember.

Đây là tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2020, cho thấy hệ thống điện của Đức ngày càng phụ thuộc nhiều vào khí đốt, mặc dù nguồn cung khí đốt từ Nga đã bị cắt giảm từ năm 2022.

Để thay thế nguồn cung từ Nga, Đức đã tăng cường nhập khẩu khí đốt hóa lỏng (LNG) từ Mỹ và các nhà cung cấp khác, mặc dù LNG thường có giá cao hơn nhiều so với khí đốt qua đường ống.

Nếu ngành công nghiệp Đức vẫn tiếp tục phụ thuộc vào khí đốt để sản xuất điện, các chính sách giúp giảm chi phí nhập khẩu khí đốt có thể thúc đẩy tiêu thụ điện và gia tăng sản lượng công nghiệp.

Tuy nhiên, do Đức có các quy định hạn chế nghiêm ngặt về nợ công, chính phủ mới có thể gặp khó khăn trong việc thông qua các biện pháp giảm chi phí khí đốt cho ngành điện mà không vấp phải sự phản đối từ các nghị sĩ chống lại việc tăng nợ.

Sản xuất và thương mại

Do chi phí điện cao và nhu cầu yếu đối với hàng công nghiệp Đức, sản lượng của một số ngành tiêu thụ nhiều năng lượng như thép, phân bón và hóa chất đã giảm mạnh trong những năm gần đây.

Ngành sản xuất ô tô của Đức cũng bị ảnh hưởng do nhu cầu tiêu dùng trong nước suy yếu và lượng xe hơi xuất khẩu kỷ lục từ Trung Quốc, làm suy giảm nhu cầu đối với xe Đức.

Thủ tướng tương lai của Đức đã vận động tranh cử với cam kết mở rộng nền tảng công nghiệp của đất nước và bảo vệ việc làm trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, các chính sách nhằm thúc đẩy nhu cầu đối với hàng công nghiệp Đức đòi hỏi phải thay đổi về thuế và chi tiêu, điều có thể gặp phải sự phản đối từ các đảng đối lập trong quốc hội.

Chính phủ cũng có thể tìm cách thúc đẩy xuất khẩu của Đức, vốn đã suy giảm kể từ năm 2022 do nhu cầu tiêu dùng toàn cầu yếu và sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia xuất khẩu khác.