Ngay cả với y học hiện đại như ngày nay, chúng ta vẫn chưa thể tìm ra câu trả lời thỏa đáng cho sự khác biệt của não người (Ảnh: Getty).
Chúng ta biết rằng nam giới thường có ngoại hình, dáng vóc to lớn hơn, cũng như chiều cao vượt hơn so với phụ nữ. Thế nhưng, còn những bộ phận bên trong, điển hình là não, thì sao?
Câu hỏi “liệu có sự khác biệt hữu hình giữa bộ não đàn ông và phụ nữ hay không” kỳ thực là một trong những câu hỏi hấp dẫn nhất, và cũng gây tranh cãi nhất trong lịch sử khoa học thần kinh.
Cùng với đó là những câu hỏi liên quan như: Não đàn ông lớn hơn hay phụ nữ lớn hơn? Não đàn ông hay phụ nữ có nhiều nơ-ron thần kinh hơn…
Từ quan điểm lịch sử
Ý tưởng cho rằng “liệu có điều gì đó cơ bản làm nên sự khác biệt giữa bộ não của nam giới và nữ giới” thực ra đã có từ thế kỷ 19.
Gina Rippon, nhà khoa học thần kinh nhận thức, cho biết, ý tưởng so sánh bộ não giữa đàn ông và phụ nữ đánh dấu sự đi lên của phong trào bảo vệ nữ quyền, chống độc quyền và tầm ảnh hưởng của đại đa số nam giới.
Khi ấy, ý tưởng so sánh bộ não rất đơn giản: Bộ não lớn hơn có nghĩa là trí thông minh cao hơn.
Thế nhưng thông qua việc làm giả dữ liệu và cách tiếp cận có phần tự do để đạt được tính nhất quán trong thực nghiệm, nhiều “phép đo” thời xưa dường như đã đi quá xa chỉ để chứng minh rằng đàn ông có bộ não lớn hơn, khỏe hơn phụ nữ.
Trong khi sự thật phức tạp hơn rất nhiều, và ngay cả với y học hiện đại như ngày nay, chúng ta vẫn chưa thể tìm ra câu trả lời thỏa đáng.
Câu hỏi hóc búa vẫn chưa thể làm rõ
Bộ não người được ví như kiệt tác của tự nhiên, chứa đựng sức mạnh tư duy và nhận thức chưa hề được khai phá (Ảnh: Getty).
Trong thời đại của điện não đồ, chụp PET/CT và MRI, một lượng lớn công sức của các nhà khoa học đã được dành cho việc tìm ra sự khác biệt về mặt giải phẫu, cũng như chức năng não của cả 2 giới tính.
Mặc dù có không ít các bài báo khẳng định đã tìm ra bằng chứng cho điều này, nhưng ở chiều ngược lại, cũng có rất nhiều công trình cho ra kết quả khác.
Năm 2021, Lise Eliot, nhà khoa học thần kinh, trong một dự án do cô dẫn đầu, đã bác bỏ hoàn toàn quan điểm về dị hình giới tính trong não người. Nghiên cứu này chỉ ra rằng, mặc dù trung bình nam giới thực sự có bộ não lớn hơn, song điều này không có ảnh hưởng tới sự tư duy, cũng như nhận thức của mỗi cá thể.
Những khác biệt tương tự cũng có thể được quan sát rõ rệt ở nhiều cơ quan khác, như tay, chân, mắt, mũi, miệng… Thay vì tập trung vào cấu trúc và bẩm sinh, các nghiên cứu khoa học hiện đại đang ngày một tập trung nhiều hơn vào khả năng thích ứng của bộ não.
Cụ thể, não của chúng ta sẽ thay đổi về mặt thể chất khi nó được tiếp thu những kỹ năng mới. Tuy nhiên ở mỗi người lại có những nhận thức khác nhau về sự thay đổi được tạo ra.
Điều này cho thấy sự khác biệt giữa 2 bộ não riêng lẻ có thể liên quan nhiều đến những trải nghiệm khác nhau của họ hơn là giới tính sinh học.
Một vấn đề khác ít được nhắc tới khi so sánh giữa các bộ não, đó là khả năng bị ảnh hưởng bởi chứng rối loạn tâm lý, thần kinh. Một ví dụ về điều này là chứng tự kỷ, từng được cho là bệnh hầu như chỉ ảnh hưởng đến nam giới.
Tuy nhiên gần đây, các nhà khoa học đã tìm ra bằng chứng cho rằng chứng tự kỷ cũng xảy ra ở phụ nữ và trẻ em gái, thuộc nhiều độ tuổi khác nhau.
Phức tạp hơn bất cứ cấu trúc nào trên vũ trụ này, bộ não người được ví như kiệt tác của tự nhiên chứa đựng sức mạnh tư duy và nhận thức chưa hề được khai phá.
Hiện nay, giới khoa học đã và đang có những bước tiến đáng kể trong hành trình giải mã cấu trúc phức tạp của bộ não, nhưng bấy nhiêu đó dường như vẫn là chưa đủ để khám phá toàn bộ “vũ trụ” thu nhỏ này.
