Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch

Sau khi chào đón đoàn khách 4.500 người của tỷ phú ngành dược Ấn Ðộ ghé thăm vào cuối tháng 8-đầu tháng 9/2024, Việt Nam tiếp tục trở thành điểm dừng chân của 50 tỷ phú trong tháng 10/2024. Mới đây nhất, hai triệu phú Mỹ Jeff Grinspoon và Jon Thomas Foley đã có hành trình du lịch Việt Nam kéo dài 17 ngày, mở màn đầy ấn tượng cho chuỗi các tour du lịch phục vụ khách hạng sang năm 2025.

Dự kiến giữa năm nay, 200 tỷ phú thế giới cũng sẽ đến Hạ Long tham dự sự kiện “Nghệ thuật vì khí hậu – Vịnh Hạ Long 2025”… Những tín hiệu này khẳng định Việt Nam đang là điểm đến đầy hứa hẹn thu hút phân khúc khách hạng sang – nhóm khách sẵn sàng chi mạnh tay để có được những trải nghiệm trọn vẹn ở từng khoảnh khắc.

Nhằm chinh phục dòng khách này, những năm qua, hàng loạt cơ sở lưu trú cao cấp 4-5 sao đã được đầu tư xây dựng tại nước ta, cùng với đó là sự phát triển của nhiều sản phẩm du lịch cao cấp như du lịch golf, du lịch tàu biển, du lịch trực thăng, bay khinh khí cầu…

Tuy nhiên, bên cạnh những bước tiến đáng kể về hạ tầng và dịch vụ, du lịch Việt Nam dường như vẫn “giẫm chân tại chỗ” về chất lượng nguồn nhân lực, trong khi đây là yếu tố có tính quyết định tới chất lượng trải nghiệm của du khách.

Theo thống kê sơ bộ của Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, hiện nay, ngành du lịch nước ta có khoảng 2,5 triệu lao động, nhưng chỉ có khoảng 800.000 lao động trực tiếp; tỷ lệ lao động được đào tạo chuyên ngành du lịch chỉ chiếm khoảng 45%, còn lại là lao động từ ngành khác chuyển sang (35%) và chưa qua đào tạo (20%).

Ðáng chú ý, trong số 42% lao động được đào tạo về du lịch, chỉ 10% có trình độ đại học và sau đại học; 50% có trình độ sơ cấp, trung cấp và cao đẳng; 40% bồi dưỡng qua các lớp ngắn hạn. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, năng lực ngoại ngữ, tin học được coi là đòi hỏi tất yếu đối với nhân lực du lịch, nhưng chỉ có khoảng 60% lao động biết và sử dụng được ngoại ngữ (trong đó chủ yếu là tiếng Anh, các ngôn ngữ khác chiếm tỷ lệ rất nhỏ), 70% lao động sử dụng được công nghệ thông tin.

Ðây là những con số đáng suy ngẫm khi phần nào cho thấy trình độ, kỹ năng, nghiệp vụ của đội ngũ lao động du lịch chưa thể theo kịp tốc độ phát triển nhanh, mạnh của ngành công nghiệp không khói nước nhà…

Ðể thay đổi bất cập này, đã đến lúc ngành du lịch cần có sự đột phá về tư duy và phương pháp đào tạo du lịch, theo hướng chuyển từ cung cấp cái mình có sang cung cấp thứ mà thị trường cần, để từng bước nâng cao khả năng thực chiến nói chung cho nhân lực du lịch, hướng tới đáp ứng nhu cầu khắt khe của dòng khách hạng sang.

Muốn thế, phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa: Nhà nước-nhà trường-doanh nghiệp, nhằm tạo nguồn lực và cơ chế giúp người học du lịch vừa được tiếp thu kiến thức từ những giảng viên giàu kinh nghiệm thực tiễn, vừa được học việc sớm trong môi trường chuyên nghiệp để trưởng thành nghề nhanh hơn.

Bên cạnh đó, một trong những đòi hỏi tiên quyết là phải chuẩn hóa chương trình đào tạo sao cho thống nhất và tương thích với các tiêu chuẩn nghề quốc tế về du lịch.

Cùng với kiến thức chuyên môn, việc trang bị cho người lao động các kỹ năng mềm như cách thức giao tiếp, khả năng xử lý tình huống linh hoạt… cũng là đòi hỏi quan trọng quyết định sự hài lòng của du khách.

Nhiều chuyên gia gợi ý, Việt Nam nên liên kết với các tổ chức quốc tế để người học có cơ hội được đào tạo và được cấp các chứng chỉ quốc tế uy tín về kỹ năng chuyên sâu dành cho du lịch hạng sang như: Chứng chỉ quản gia cao cấp, chứng chỉ dịch vụ khách sạn cao cấp, chứng chỉ quản lý trải nghiệm du lịch cao cấp…

Ngoài ra, để thu hút và giữ chân nhân lực chất lượng cao, các doanh nghiệp du lịch cũng cần chuyên nghiệp hơn trong xây dựng môi trường làm việc, bảo đảm sự cạnh tranh công bằng, lành mạnh, thu nhập tương xứng năng lực và mức độ đóng góp, có lộ trình thăng tiến rõ ràng để nhân sự có động lực gắn bó lâu dài…

Giải được bài toán nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch, Việt Nam hoàn toàn có thể tạo ra bước chuyển mình mạnh mẽ, trở thành điểm đến yêu thích của dòng khách có mức chi tiêu cao trên toàn cầu.