“Mù chữ” vẫn đỗ đại học, nữ sinh kiện nhà chức trách

Tháng 6/2024, Aleysha Ortiz tốt nghiệp Trường Trung học Hartford nằm ở thành phố Hartford, bang Connecticut, Mỹ. Cô thậm chí còn nhận được học bổng vào đại học, nhưng có một vấn đề ở Aleysha, đó là cô gần như… mù chữ. Năng lực đọc và viết của Aleysha rất giới hạn.

Trong khi các bạn học khác phấn khích trước lễ tốt nghiệp trung học, Aleysha cảm thấy sợ hãi. Dù tốt nghiệp với kết quả học tập được đánh giá ở mức khá, nhưng trong thực tế, Aleysha chật vật với việc đọc và viết.

Tháng 5/2024, cô từng chia sẻ trong một cuộc gặp với nhà chức trách của hội đồng thành phố Hartford về vấn đề của bản thân. Ngay lập tức, Ban giám hiệu Trường Trung học Hartford bắt đầu có sự ngần ngại trước quyết định trao bằng tốt nghiệp cho Aleysha.

2 ngày trước khi lễ tốt nghiệp diễn ra, đại diện nhà chức trách khuyên Aleysha chủ động xin hoãn việc nhận bằng tốt nghiệp. Họ hứa sẽ dành cho cô những sự hỗ trợ đặc biệt giúp cô để cải thiện tình hình. Dù vậy, Aleysha không đồng ý với giải pháp này.

Hiện tại, Aleysha quyết định kiện Ủy ban Giáo dục TP Hartford và Hội đồng TP Hartford vì thiếu trách nhiệm trong cách quản lý, vận hành công việc.

Ngoài ra, Aleysha cũng kiện người trực tiếp phụ trách trường hợp của cô trong những năm tháng cô theo học tại Trường Trung học Hartford, đó là nữ giáo viên Tilda Santiago. Theo Aleysha, cô giáo Tilda gây ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe tinh thần của cô.

Khi theo học tại Trường Trung học Hartford, Aleysha được nhìn nhận là học sinh có nhu cầu giáo dục đặc biệt. Ban giám hiệu đã phân công giáo viên Tilda Santiago trực tiếp phụ trách trường hợp của Aleysha. Cô Tilda được yêu cầu quan tâm sát sao và tích cực hỗ trợ Aleysha.

Dù vậy, trong đơn kiện của mình, Aleysha cho biết cô giáo Tilda không hỗ trợ gì và còn thường có thái độ, lời nói và hành vi khiến Aleysha cảm thấy rất tiêu cực. Chẳng hạn, cô Tilda đi theo sau Aleysha trên sân trường, cô coi đó là minh chứng cho mọi người thấy việc cô đã thực hiện nhiệm vụ được phân công.

Trong đơn kiện, Aleysha cho biết nhiều khi cô cảm thấy mình bị xúc phạm trước mặt những học sinh và giáo viên khác, vì cách hành xử của cô Tilda. Aleysha đã phản ánh sự việc với nhà trường, vì vậy, cô Tilda được thôi phân công nhiệm vụ hỗ trợ Aleysha. Hiện tại, các bên bị Aleysha kiện từ chối đưa ra bình luận.

Lên lớp “đều đều” nhưng… “mù chữ”

Aleysha sinh ra tại Puerto Rico, ngay từ nhỏ, cô đã bộc lộ những dấu hiệu cho thấy bản thân có vấn đề trong việc tiếp thu kiến thức. Mẹ của Aleysha – bà Carmen Cruz – cũng sớm nhận ra con mình cần nhận được sự giúp đỡ đặc biệt.

Gia đình Aleysha chuyển tới sống ở bang Connecticut (Mỹ) khi cô 5 tuổi, họ tin rằng kể từ đây Aleysha sẽ được hưởng điều kiện giáo dục tốt.

Dù vậy, Aleysha vẫn gặp rất nhiều khó khăn trong việc học đọc, học làm toán. Khả năng nghe và nói tiếng Anh của cô cũng có rất nhiều hạn chế. Vì không theo kịp với việc học ở lớp, Aleysha dần trở thành học sinh cá biệt, hay gây ra vấn đề ở lớp.

Trong đơn kiện của Aleysha, cô cho biết năm học lớp 6, cô được cho thực hiện bài kiểm tra đánh giá năng lực. Kết quả cho thấy cô có khả năng đọc viết của học sinh mẫu giáo hoặc học sinh lớp 1.

Trong quá trình Aleysha học trung học, mẹ cô đã nhiều lần đề nghị nhà trường tích cực hỗ trợ con bà nhiều hơn, vì Aleysha có những vấn đề khó khăn gây cản trở việc học. Là mẹ của 4 người con, bà Carmen Cruz gặp không ít trở ngại trong quá trình nuôi con, bởi bà không biết nói tiếng Anh, bà chỉ nói được tiếng Tây Ban Nha. Trước đây, bà Carmen mới học hết lớp 8.

Bà Carmen thừa nhận: “Tôi không biết gì về các quy định ở trường. Nhà trường từng nhiều lần mời tôi đến gặp, các giáo viên đã trình bày rất nhiều, nhưng tôi không hiểu gì cả”.

Năm Aleysha học lớp 11, cô vẫn không thể cầm bút viết một cách vững vàng. Lúc này, một số giáo viên cho rằng Aleysha cần được kiểm tra xem có mắc chứng khó đọc không.

Hội chứng này khiến người mắc gặp vấn đề khó khăn nghiêm trọng trong quá trình học tập. Người mắc rất khó thành thạo kỹ năng đọc viết, bởi họ không thể nhận biết các âm thanh để tạo được sự kết nối giữa âm thanh với chữ cái và từ vựng.

Chỉ một tháng trước khi lễ tốt nghiệp trung học diễn ra, Aleysha được thực hiện bài kiểm tra này. Vào ngày cuối cùng đến trường, cô nhận được kết luận cho biết bản thân có những vấn đề nghiêm trọng về năng lực đọc viết. Cô cần được dạy lại từ cách phát âm cho tới khả năng đọc hiểu.

Trước đây, khi liên tục gặp vấn đề ở các bậc học, Aleysha vốn đã được chẩn đoán mắc các hội chứng như rối loạn tăng động giảm chú ý, rối loạn thách thức chống đối, rối loạn lo âu xã hội, rối loạn ngôn ngữ. Sau cùng, vào ngày cuối cùng tới trường trung học, Aleysha nhận được kết quả cho biết cô còn mắc chứng khó đọc.

Nữ sinh “mù chữ” nhưng đang học đại học

Tháng 9/2024, Aleysha nhập học tại Đại học Connecticut, cô muốn theo học chuyên ngành chính sách công. Lúc này, những người biết câu chuyện của Aleysha đều cảm thấy bất ngờ. Làm thế nào một học sinh không “đọc thông viết thạo” lại có thể trở thành sinh viên đại học?

Câu trả lời của Aleysha là nhờ vào các ứng dụng công nghệ. Để có thể lên lớp trong quá trình học trung học và đăng ký xét tuyển vào đại học, Aleysha luôn sử dụng các ứng dụng chuyển tệp văn bản hoặc file ảnh thành tệp âm thanh, hoặc chuyển file âm thanh thành file văn bản.

Aleysha đã sử dụng các ứng dụng công nghệ để điền các mẫu đơn và viết bài luận. Cô cũng nhận được sự giúp đỡ từ những người khác trong quá trình tìm hiểu quy trình xét tuyển. Sau cùng, Aleysha đã nhận được học bổng và một số nguồn hỗ trợ tài chính để có thể theo học đại học.

Aleysha cho biết ở bậc tiểu học và cấp II, giáo viên luôn cho cô lên lớp một cách dễ dàng. Khi theo học cấp III, Aleysha sử dụng công nghệ để hoàn thành các bài tập được giao.

Trong khi các bạn có thời gian vui chơi, Aleysha phải dành ra 4-5 tiếng mỗi ngày để hoàn tất bài tập về nhà. Quá trình sử dụng các ứng dụng để hoàn tất bài tập mất khá nhiều thời gian.

Aleysha thường ghi âm tất cả các bài giảng trên lớp vào điện thoại. Khi về nhà, cô bật file ghi âm lên và sử dụng phần mềm trên laptop để chuyển lời giảng của giáo viên thành tệp văn bản, rồi sử dụng công cụ cắt dán văn bản để hoàn thành bài tập.

Cũng có khi Aleysha nói những gì mình muốn trình bày trong bài, cô sử dụng ứng dụng biến lời nói thành văn bản để hoàn tất bài tập nộp cho giáo viên.

Bởi Aleysha có nhiều giới hạn về từ vựng và diễn đạt, công cụ chuyển lời nói thành văn bản không phải lúc nào cũng vận hành hiệu quả, chính xác. Cô vẫn thường gặp phải các lỗi sai về câu từ, ngữ pháp nhưng nhìn chung, điểm số của Aleysha ở bậc trung học vẫn được cải thiện rõ rệt.

Khi các phóng viên tại Mỹ tìm đến gặp Aleysha, cô đã thao tác trực tiếp cho họ thấy cách cô sử dụng các ứng dụng. Aleysha cũng khẳng định với các phóng viên rằng cô không thể đọc, dù chỉ là một trang sách ngắn. Đối với cô, các con chữ, cụm từ có hiện ra trước mắt nhưng luôn vô nghĩa.

Aleysha cho biết việc học đại học đặt ra nhiều thách thức đối với cô. Nhà trường có dành cho cô sự hỗ trợ đặc biệt, nhưng cô đã xin tạm dừng việc học từ ngày 1/2. Cô muốn có thời gian điều trị tâm lý, rồi sẽ quay trở lại học tập.