Một thạc sỹ trẻ người Tày ở Thái Nguyên làm chè an toàn, kết nối du lịch

Thay đổi tư duy trong sản xuất chè hữu cơ

Sinh ra và lớn lên ở mảnh đất trồng chè lâu đời của xóm Phú Thọ (xã Phú Đô, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên), nơi có tới 90% đồng bào dân tộc thiểu số. Là thế hệ thứ 3 trong gia đình có truyền thống về làm chè, ngay từ nhỏ cậu bé Tuấn (sinh năm 1993, người dân tộc Tày) đã thấm thía nỗi vất vả của người làm chè. Đặc biệt khi còn là một cậu bé 15 tuổi với dáng người nhỏ nhắn, Tuấn đã phải đeo những bình thuốc nặng nhọc, độc hại lên đồi chè phụ giúp bố mẹ việc phun thuốc khiến đôi vai gầy và lưng của cậu bị chai sần.

Thấm nhuần những vất vả và tác hại của việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đối với sức khoẻ của bản thân, gia đình và những người xung quanh, nên khi tốt nghiệp THPT Tuấn đã quyết định thi vào khoa Tài nguyên môi trường của trường Đại học khoa học (Đại học Thái Nguyên).

Trong quá trình học tập tại trường, được đào tạo và rèn luyện, có cơ hội tiếp cận với lĩnh vực hữu cơ, cùng thời điểm đó tiêu chuẩn hữu cơ Việt Nam ra đời, Tuấn càng hiểu hơn về sự cần thiết phải thay đổi tư duy của người dân tại địa phương nơi mình sinh sống trong việc sản xuất, chế biến chè để bảo vệ môi trường.

Nghĩ là làm, năm 2017 sau khi tốt nghiệp Trường Đại học khoa học, Tuấn trở về quê tiếp tục gắn bó với nghề làm chè của gia đình (vừa làm vừa học thạc sỹ và văn bằng 2 luật kinh tế). Cũng kể từ đây, Tuấn dần thay đổi phương thức sản xuất chè, chuyển dần từ phương thức sản xuất truyền thống sang sản xuất hữu cơ, giảm dần lượng phân bón hoá học và thuốc bảo vệ thực vật thay thế bằng các loại phân hữu cơ và các chế phẩm vi sinh.

Khi cây chè đã thích nghi và phát triển ổn định, năm 2021 Tuấn bỏ hẳn các loại thuốc bảo vệ thực vật để chuyển hẳn sang sản xuất hữu cơ hoàn toàn.

Ngoài việc thay đổi phương thức sản xuất chè của gia đình, Tuấn còn vận động bà con trong vùng cùng làm theo. Khi thấy những lợi ích từ sản xuất hữu cơ mang lại, nhiều hộ đã tình nguyện đi theo con đường mà Tuấn đã đi trước đó.

Chia sẻ với PV Dân Việt, Hoàng Văn Tuấn – Giám đốc HTX Trà an toàn Phú Đô bộc bạch: “Ngay từ khi còn đi học cấp 3, em đã tham gia kinh doanh nhiều mặt hàng khác nhau. Nhờ đó, em đã có một hệ thống các mối quan hệ, tệp khách hàng phục vụ cho việc xây dựng thương hiệu và kinh doanh sản phẩm trà sau này. Tháng 2/2022 em quyết định thành lập HTX Trà an toàn Phú Đô với 7 thành viên để xây dựng thương hiệu cho sản phẩm trà của quê hương mình”.

Trải qua nhiều khó khó khăn, vất vả, đúc rút kinh nghiệm dần, đến nay, bên cạnh các hộ thành viên, HTX Trà an toàn Phú Đô còn liên kết với 36 hộ dân trong vùng để cùng trồng chè nhằm cung cấp nguyên liệu đầu vào cho HTX. Năm 2024, sản lượng chè búp khô của HTX xuất bán ra thị trường đạt 32 tấn.

Hiện HTX Trà an toàn Phú Đô có 27,2 ha diện tích trồng chè, trong đó có 5ha chè hữu cơ, 5ha chè sinh thái (chè trung du cổ), với 6 dòng sản phẩm chính: Trà búp, trà nõn, trà đinh, trà hoa, trà lá, nhân trần trà.

Vừa qua, sản phẩm Tôm nõn Hoàng Gia của anh Tuấn vinh dự nhận được giải đồng tại cuộc thi Golden Leaf Awards năm 2024 do Hiệp hội Trà sư Úc (Australia Tea Master) tổ chức. “Sản phẩm này gắn với câu chuyện về lịch sử văn hoá làm chè và cội nguồn của dòng họ Hoàng nhà em”, anh Tuấn cho hay.

Theo anh Tuấn, khác với nhiều đơn vị sản xuất trà hiện nay, anh lựa chọn hình thức bán lẻ là chính, không đầu tư dàn trải, tập trung vào chất lượng sản phẩm, chế biến chuyên sâu, sản xuất đến đâu bán hết đến đó nên hạn chế rủi ro vì chi phí bỏ ra ít mà lợi nhuận thu về nhiều.

Bằng cách vận hành mới, thu mua sản phẩm chè tươi của bà con sau đó chế biến ra thành phẩm, rồi tạo điều kiện cho bà con bán sản phẩm của HTX để hưởng lợi nhuận hoa hồng, đây cũng chính là cách anh Tuấn giúp tạo thêm thu nhập cho người dân.

Phát triển du lịch sinh thái trải nghiệm bằng cách bảo tồn giá trị cốt lõi

Cùng với việc sản xuất chế biến chè, tận dụng những lợi thế sẵn có như cảnh quan thiên nhiên đẹp, khí hậu trong lành, mát mẻ, anh Tuấn hướng tới xây dựng mô hình du lịch sinh thái, trải nghiệm, thương mại dịch vụ. Khách đến với HTX có thể thưởng trà, trải nghiệm, sử dụng các dịch vụ như ăn uống, xoa bóp bấm huyệt, ngâm chân thảo dược…

Với Tuấn, làm du lịch không phải là cái gì đó quá cao siêu, mà đơn giản là khai thác những gì đang có để mang đến những giá trị tinh thần, hữu ích và sự hài lòng cho du khách với phương châm chậm mà chắc. Đây là hướng đi bền vững, lâu dài được Tuấn lựa chọn phát triển bằng việc bán các dịch vụ trải nghiệm cho khách hàng.

Để tạo cảnh quan cũng như mang đến thêm nhiều sự trải nghiệm và giá trị cho khách hàng, anh Tuấn đang đầu tư thêm không gian ăn uống, khu vực nuôi cá trong khuôn viên của gia đình. Bên cạnh đó, Tuấn còn liên kết với một số đơn vị, HTX trên địa bàn cùng nhau xây dựng những dịch vụ trải nghiệm đa dạng.

Ngoài phát triển kinh tế gia đình hiệu quả, Hoàng Văn Tuấn hiện còn tham gia công tác xã hội tại địa phương với hai vai trò là Phó Bí thư Chi bộ và Bí thư Chi đoàn xóm Phú Thọ. Thông qua công tác xã hội là điều kiện thuận lợi để anh Tuấn tuyên truyền, vận động bà con thay đổi tư duy chuyển sang sản xuất hữu cơ, hướng tới nông nghiệp sạch, bền vững, tạo việc làm tại chỗ cho nhiều lao động trong vùng, nhất là những đối tượng hết tuổi lao động để họ không phải đi làm ăn xa. Từ đó, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo tại nơi anh sinh sống.