Một “dải Ngân Hà” khác đang bị xé toạc

Theo mô tả của nhà thiên văn Patrick Ogle từ Viện Khoa học kính viễn vọng không gian (Mỹ) và các cộng sự, cách xa Trái Đất gần 1 tỉ năm ánh sáng, một bản sao phóng to của Ngân Hà đang “gào thét” vì bị xé toạc bởi luồng năng lượng phun ra từ lỗ đen trung tâm.

Ngân Hà, tức thiên hà chứa Trái Đất Milky Way, là một thiên hà xoắn ốc.

Thiên hà đang bị xé toạc trong hình ảnh được ghi lại – J2345-0449 – cũng là thiên hà xoắn ốc cùng hình dạng, nhưng lớn gấp 3 lần Ngân Hà.

Điểm khác biệt duy nhất giữa hai thiên hà đó là Ngân Hà sở hữu một lỗ đen trung tâm đang ngủ đông, còn “trái tim” của J2345-0449 là một con quái vật đang hoạt động dữ dội, theo Live Science.

Lỗ đen này đang phát ra các tia vô tuyến mạnh mẽ, là các luồng hạt tích điện chuyển động nhanh phát ra sóng vô tuyến, trải dài hơn 5 triệu năm ánh sáng.

Viết trên tạp chí khoa học Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, các tác giả cho biết luồng tia vô tuyến kiểu này rất hiếm đối với các thiên hà xoắn ốc.

Loại thiên hà giống như Ngân Hà cũng có thể phát ra tia vô tuyến từ lỗ đen, nhưng là các luồng tia yếu.

Các luồng mạnh như thứ vừa được quan sát thường chỉ xuất hiện ở các thiên hà hình elip khổng lồ, bởi lỗ đen của loại thiên hà này lớn hơn lỗ đen trung tâm của thiên hà xoắn ốc rất nhiều.

Nhưng lỗ đen bên trong J2345-0449 có thể lớn bất thường so với thiên hà, dẫn đến hiện tượng lạ.

Không chỉ như đang xé toạc J2345-0449 trong hình ảnh quan sát, các tia vô tuyến khủng khiếp này đang tàn phá thiên hà theo nghĩa đen.

Dữ liệu kết hợp từ kính viễn vọng không gian Hubble, kính viễn vọng vô tuyến Giant Metrewave và mảng kính viễn vọng vô tuyến ALMA cùng xác nhận các tia vô tuyến từ lỗ đen của J2345-0449 đang ngăn cản các ngôi sao hình thành gần trung tâm thiên hà.

Các tia này làm nóng các khí gần đó đến mức chúng không thể sụp đổ thành các ngôi sao mới, hoặc thậm chí đẩy nguyên liệu này ra khỏi thiên hà hoàn toàn.

Quan sát thú vị này cung cấp thêm một mảnh ghép hiếm, giúp các nhà khoa học điều chỉnh các mô hình vũ trụ liên qua đến sự tiến hóa của các thiên hà.