Lưu ý khi chọn trường tư, trường có yếu tố nước ngoài

NHIỀU TRƯỜNG NGOÀI CÔNG LẬP DỪNG HOẠT ĐỘNG

Ngày 14.2.2025, Trường quốc tế Saigon Pearl (ISSP, có hai bậc học là mầm non, tiểu học) thông báo ngừng nhận hồ sơ đăng ký mới sau khi kết thúc năm học 2024 – 2025, lý do là số lượng học sinh (HS) giảm dần qua các năm, không đủ kinh phí để hoạt động tiếp. Nhà trường hướng dẫn phụ huynh HS chuyển trường cho con sang Trường quốc tế TP.HCM, hoặc hỗ trợ nếu phụ huynh muốn chuyển con sang trường khác.

ẢNH: PHỤ HUYNH CUNG CẤP

Trước đó, ngày 1.7.2024, Sở GD-ĐT TP.HCM đình chỉ hoạt động Trường quốc tế Mỹ (AISVN) ở H.Nhà Bè do không đủ đảm bảo điều kiện dạy học, thiếu hụt tài chính, giáo viên (GV), nhân viên…

Hồi tháng 12.2024, Trường quốc tế Ngôi sao Sài Gòn (Saigon Star) gửi email thông báo tạm đóng cửa do bị cưỡng chế thi hành án, nhiều phụ huynh đã đóng trước hàng trăm triệu đồng, thậm chí hàng tỉ đồng học phí cho con mới “té ngửa”. Trường này không được cấp phép kể từ sau dịch Covid-19, đến nay vẫn chưa được Sở GD-ĐT TP.HCM cho phép hoạt động giáo dục, không có tên trong danh sách trường ngoài công lập trên hệ thống quản lý của Sở GD-ĐT.

Tại Hà Nội, đầu tháng 3.2025 và nhiều tháng trước đó, trường được giới thiệu là “mầm non quốc tế Mỹ Rosemont Việt Nam” cũng liên tục thông báo nghỉ khiến phụ huynh đứng ngồi không yên vì đóng trước học phí hàng chục triệu đến hàng trăm triệu đồng cho nhiều tháng. Theo tìm hiểu, cơ sở giáo dục này được thành lập từ năm 2018, có 4 cơ sở tại các quận Thanh Xuân, Hoàng Mai, Nam Từ Liêm, Long Biên. Năm ngoái, cơ sở ở Long Biên bị GV “đình công” do nợ lương, khiến trẻ phải dừng học. Theo cán bộ quản lý địa phương, đây không phải trường quốc tế như tên gọi mà chỉ là một cơ sở mầm non độc lập được cấp phép với tên Cơ sở giáo dục mầm non độc lập Núi Hoa Hồng.

PHỤ HUYNH NÊN LÀM GÌ ?

Tiến sĩ (TS) giáo dục học Nguyễn Thị Thu Huyền, cố vấn xây dựng chương trình giáo dục phổ thông ở các trường ngoài công lập tại VN, cho hay trong số những trường thông báo dừng hoạt động gần đây, có những trường đã có thời gian hoạt động khá lâu, chất lượng giáo dục đã được định hình. Theo TS Huyền, việc đóng cửa trường có thể từ nhiều nguyên nhân, trong đó là các vấn đề về quản trị tài chính, rủi ro pháp lý, rủi ro về hạn chế tuyển sinh, môi trường cạnh tranh, chi phí vận hành… Tuy nhiên, không vì thế mà chúng ta đánh mất niềm tin đối với hệ thống các trường tư, trường có yếu tố nước ngoài đàng hoàng.

Để chọn trường tốt cho con, theo TS Nguyễn Thị Thu Huyền, phụ huynh cần xem xét các thông tin về ngôi trường, bao gồm chương trình học, các cam kết về chất lượng, bề dày hoạt động của trường thời gian qua, các tiêu chuẩn, thông tin, hồ sơ GV có được phép công khai hay không. Bên cạnh đó, cần tham khảo những nhận xét đánh giá của phụ huynh đã trải nghiệm các chương trình giáo dục của nhà trường trong một thời gian… Sau khi tìm hiểu tất cả thông tin từ các kênh này, phụ huynh đối chiếu với nhu cầu, nguyện vọng, nguồn lực tài chính của gia đình, kể cả địa điểm của trường học đối với nhà mình để đưa ra lựa chọn phù hợp.

Riêng với bậc mầm non, tiểu học, TS Thu Huyền nhấn mạnh khi tìm trường, phụ huynh phải chú ý yếu tố môi trường học tập an toàn cho con, bao gồm an toàn về mặt thể chất, thể hiện qua cách thức xây dựng, bố trí không gian, đồ dùng, thiết bị… An toàn còn là chế độ dinh dưỡng, khu vực bếp ăn và an toàn về mặt tâm lý.

TS Thu Huyền cũng khuyên cần tìm hiểu tiêu chuẩn GV tại các trường mầm non, tiểu học, bao gồm bằng cấp, kinh nghiệm GV, nhân viên bảo mẫu, điều này cần được nhà trường công khai.

Yếu tố quan trọng thứ ba là chương trình giáo dục. “Một số phụ huynh chỉ kỳ vọng con vui vẻ khi đến trường, nhưng thực tế chương trình giáo dục phải hiệu quả và phải được thiết kế một cách khoa học”, bà Thu Huyền nói.

Nhà giáo Nguyễn Văn Ngai, nguyên Phó giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM, cho hay về mặt lý thuyết, khi một trường tư, trường có yếu tố nước ngoài dừng hoạt động, HS có thể chuyển sang công lập. Nhưng những khác biệt trong chương trình, ngôn ngữ giảng dạy, tính liên tục của chương trình, văn hóa trường học, chứng chỉ, bằng cấp… đều tạo ra những thách thức cho HS, phụ huynh; chưa kể những ảnh hưởng, xáo trộn về mặt tâm lý tới HS.

Ông Ngai cho biết phụ huynh cần tìm hiểu kỹ lưỡng điều kiện pháp lý của trường học nơi con em mình sẽ học. Nên tham khảo các luật sư, tỉnh táo khi tham gia góp vốn, các gói đầu tư giáo dục. Cần tìm hiểu kỹ đối tác, xem xét chặt chẽ các điều khoản hợp đồng, có ràng buộc pháp lý rõ ràng, tránh rủi ro.

GIẢI PHÁP TRONG THỜI ĐIỂM THÁCH THỨC

TS Nguyễn Thị Thu Huyền cho rằng đây là thời điểm thách thức lớn cho các trường tư, trường có yếu tố nước ngoài sau hàng loạt biến cố, đặc biệt là tình hình kinh tế đang khó khăn, tỷ lệ sinh đang giảm dần.

Trong thời gian tới, các trường cũng phải rất cân nhắc về công tác quản lý chi phí vận hành, tuyển sinh, marketing, tái đầu tư, chi phí nhân sự… Trong bối cảnh để giữ được chất lượng và đảm bảo vận hành, thuyết phục được phụ huynh thì rõ ràng các trường phải xác định những khoản đầu tư sẽ phải tập trung trọng điểm vào yếu tố nào. Trong giáo dục thì việc đầu tư vào con người, ở đây là các GV, sẽ mang lại hiệu quả bền vững hơn.

Bên cạnh đó, bà Thu Huyền cho rằng cũng rất cần tiếng nói của các đội ngũ cơ quan quản lý trong việc công khai hồ sơ pháp lý, các kết quả kiểm tra, đánh giá, kiểm định trường tư thục, trường có yếu tố nước ngoài một cách rộng rãi để phụ huynh an tâm.