Lúng túng khi con chuẩn bị vào lớp 10

Một tọa đàm cho gần 200 phụ huynh về việc đồng hành cùng con vào THPT vừa được Trường THCS Dịch Vọng (Cầu Giấy, Hà Nội) tổ chức sau khi Hà Nội công bố môn thi thứ ba vào lớp 10 năm học 2025-2026.

Thầy Lưu Văn Thông (thành viên ban tư vấn ngày hội Tự tin vào lớp 10 tại Hà Nội do báo Tuổi Trẻ tổ chức) dành ngày cuối cùng của mình trong cương vị hiệu trưởng Trường THCS Dịch Vọng trước khi chuyển công tác để tổ chức buổi tọa đàm.

“Mới chỉ biết láng máng”

Tại tọa đàm, thầy Thông đặt câu hỏi: “Có bao nhiêu cha mẹ đã tìm hiểu thông tin và có định hướng nghề nghiệp tương lai cho con?”. Chỉ có gần 10 phụ huynh trong số gần 200 người có mặt giơ tay. Phần lớn phụ huynh vẫn nghĩ “định hướng nghề nghiệp” với con là điều còn xa. Thứ mà họ lo lắng trước mắt chỉ là kỳ thi vào lớp 10, cần làm sao để con thi đỗ.

Câu hỏi thứ hai được thầy Thông đặt ra: “Có bao nhiêu cha mẹ đã tìm hiểu về chương trình học THPT hiện thời, trong đó có việc lựa chọn môn học phù hợp với sở thích và định hướng nghề nghiệp tương lai?”. Cũng chỉ có khoảng 20 phụ huynh giơ tay. Trong đó có bố mẹ thú nhận “mới chỉ biết láng máng”, hay “tưởng cứ thi đỗ rồi tìm hiểu cũng chưa vội”.

Một số phụ huynh tại tọa đàm nghĩ đơn giản rằng chương trình giáo dục THPT thống nhất trên cả nước nên trường nào cũng bố trí dạy giống nhau.

Sau câu chuyện của một phụ huynh về tầm quan trọng của hướng nghiệp sớm, tọa đàm bắt đầu nóng lên. Nhiều phụ huynh bắt đầu đặt câu hỏi: “Muốn biết các trường công lập hiện tại bố trí các tổ hợp môn học lựa chọn thì tra cứu ở đâu? Thời điểm nào thì có?”.

Các bố mẹ thừa nhận khi dự định chọn nguyện vọng vào lớp 10 cho con mới chỉ tính đến trường nào tốt, trường nào gần, trường nào dễ đậu. Nhiều người chỉ biết đến các tổ hợp xét tuyển đại học truyền thống là A, B, C, D mà xa lạ với các phương thức xét tuyển khác nhau hiện thời.

“Nghe tư vấn mới thấy cần suy nghĩ sớm hơn về hướng học tập của con ở THPT. Nhưng cũng vì vậy mà tôi mong muốn các trường THPT có kênh thông tin sớm hơn về tổ hợp môn lựa chọn mà nhà trường tổ chức.

Các nhà trường cũng cần thông tin cụ thể cho phụ huynh biết trường hợp học sinh chuyển đổi tổ hợp môn học hay chuyển trường thì cần làm gì, sẽ được hỗ trợ như thế nào. Những việc này cần công khai sớm trước khi học sinh đăng ký nguyện vọng và nếu được thì giữ ổn định các tổ hợp ít nhất ba năm vào các mùa tuyển sinh lớp 10″ – một phụ huynh lớp 9 cho biết.

Nhiều yếu tố khi chọn trường

Thầy Lưu Văn Thông chia sẻ những hoạt động của trường xuất phát từ mong muốn phụ huynh đồng hành, khích lệ, hỗ trợ con thay vì chỉ kỳ vọng, than vãn hay gây áp lực. Do đó trong nhiệm kỳ hiệu trưởng của mình tại Trường THCS Dịch Vọng, trường lần lượt tổ chức các tọa đàm với phụ huynh theo chủ đề phù hợp với từng khối lớp. 

Bên cạnh đó, tọa đàm cho phụ huynh lớp 9 được tổ chức năm thứ hai với mục đích giúp phụ huynh và học sinh cuối cấp lựa chọn trường phù hợp, tìm hiểu môi trường THPT để có sự chuẩn bị cần thiết ở giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp rõ rệt hơn.

Theo quy định năm nay của Hà Nội, học sinh dự tuyển vào lớp 10 có ba nguyện vọng xét tuyển vào trường THPT công lập khối không chuyên. Tuy nhiên đăng ký nguyện vọng như thế nào để hợp lý thì không phải phụ huynh nào cũng nắm.

Nhiều phụ huynh lo lắng với việc chỉ có trên 60% học sinh đỗ vào lớp 10 công lập. Vì thế chọn trường để “đỗ bằng mọi giá” là điều nhiều người quan tâm, trong khi lại ít phụ huynh nghĩ đến việc “chọn trường phù hợp”.

Theo cô Nguyễn Thị Nhiếp – hiệu trưởng Trường THPT chuyên Chu Văn An – chọn trường phù hợp gồm nhiều yếu tố: khoảng cách gần nhà, căn cứ vào điểm chuẩn nhiều năm của các trường để dự đoán điểm trung bình môn thi phù hợp với lực học.

Điều quan trọng mà cô Nhiếp muốn nhấn mạnh với phụ huynh còn là trường có các tổ hợp môn học lựa chọn phù hợp với sở thích, định hướng nghề nghiệp tương lai của học sinh.

“Chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở cấp THPT cho phép mỗi trường chủ động trong việc thiết kế các nhóm môn học lựa chọn khác nhau để học sinh lựa chọn tùy theo sở thích, định hướng nghề nghiệp. Nên khi có định hướng nghề nghiệp sớm, phụ huynh và học sinh có thể tìm hiểu những trường THPT nào có các tổ hợp môn lựa chọn phù hợp.

Ví dụ như muốn con sau này học ngành y nhưng lại đăng ký nguyện vọng vào các trường không có các tổ hợp có hóa, sinh thì sẽ gặp khó khăn. Bởi lựa chọn môn học liên quan tới việc lựa chọn môn thi tốt nghiệp THPT và yêu cầu xét tuyển của các cơ sở đào tạo” – cô Nhiếp chia sẻ với phụ huynh tại tọa đàm.