Lời thề giữ biển

Sau 2 ngày đêm hải trình trong sóng gió, tàu 571 của Vùng 4 Hải quân đưa chúng tôi đến vùng biển Gạc Ma, Cô Lin, Len Đao – nơi 37 năm trước, 64 cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn Công binh 83 Hải quân đã chiến đấu và anh dũng hy sinh..

“Cả nước không quên các anh”

Từ tàu 571, phóng tầm mắt về phía trước là đảo Gạc Ma. Dù đã bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép từ sau trận Hải chiến Trường Sa năm 1988 nhưng Gạc Ma mãi mãi thuộc chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam.

Tàu 571 thả neo, bắt đầu làm lễ tưởng niệm 64 liệt sĩ đã anh dũng hy sinh trong “trận chiến Gạc Ma” ngày 14-3-1988. Trời đang nắng rát bỗng dịu lại. Những cơn gió biển thổi mạnh ập vào thân tàu. Mùi hương trầm ngan ngát tỏa bay trong gió. Chúng tôi cảm nhận như hương hồn các liệt sĩ hiện về. Giọng đại úy Vũ Duy Lưu, phó trưởng đoàn, vang lên: “Kính thưa hương hồn anh linh các liệt sĩ. Hôm nay, 230 thành viên đoàn công tác chúng tôi đến từ mọi miền của Tổ quốc hành trình thăm quân và dân huyện đảo Trường Sa. Bây giờ là 15 giờ chiều. Theo thông lệ của những người đi biển, tàu chúng tôi neo tại đây để dâng hương, dâng hoa tưởng niệm các anh”.

37 năm trước, 64 cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn Công binh 83 Hải quân và Đoàn Đo đạc biên vẽ bản đồ Hải quân đã tổ chức xây đảo Gạc Ma. Chính tại vùng biển này, các anh đã chiến đấu ngoan cường và anh dũng hy sinh. Máu của các anh đã đổ xuống, xương cốt của các anh tạc vào lòng biển thành những đóa san hô, để hôm nay và muôn đời sau, bao lớp cán bộ, chiến sĩ Hải quân Trường Sa vẫn chung sức kiên cường bám đảo, giữ biển trời của Tổ quốc.

Trong niềm xúc động, rất nhiều người trong đoàn công tác đã bật khóc. Nhẹ nhàng thả bông huệ trắng xuống biển, chị Dương Thị Thu Hương, cán bộ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, nghẹn ngào: “Lần đầu tiên em ra Trường Sa và nghe những câu chuyện về 64 liệt sĩ. Sự kiện Gạc Ma nhắc nhở thế hệ trẻ tương lai như chúng em phải có trách nhiệm với Tổ quốc trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo”.

Đến từ Đà Nẵng, cựu chiến binh Trần Quốc Lợi – đồng đội cũ của trung úy liệt sĩ Trần Văn Phương – bồi hồi xúc động. Ông nhìn theo bông huệ trắng trôi lập lờ trên sóng và thì thầm với đồng đội: “Tôi là Lợi đây. Đồng đội hãy yên nghỉ nhé. Cả nước không quên các anh. Các anh hy sinh để Trường Sa vẫn bình yên và kiên cường trụ vững nơi đầu sóng ngọn gió như hôm nay”.

Cựu chiến binh Trần Quốc Lợi nhớ lại trận hải chiến Trường Sa năm nấy. Khi tàu HQ 405 bị bắn chìm, nhiều chiến sĩ chới với dưới biển tìm đường thoát thân. Có chiến sĩ bị lính Trung Quốc sát hại rồi dìm xuống biển. “Dưới lòng biển sâu này, bạn tôi, đồng đội tôi đang nằm đó” – ông Lợi bật khóc.

Vinh dự và tự hào

Ngày 10-3 tại Lữ đoàn 171, Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân phối hợp với Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam và Bảo tàng Hải quân tổ chức triển lãm “Hoàng Sa, Trường Sa – Biển, đảo thiêng liêng” và “Hải quân Nhân dân Việt Nam anh hùng – 70 năm hành trình giữ biển”.

Triển lãm gồm 2 phần chính: Phần 1 giới thiệu về “Hoàng Sa, Trường Sa – Biển đảo thiêng liêng”, là những tư liệu lịch sử, pháp lý khẳng định chủ quyền Việt Nam đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Gần 200 tài liệu, bản đồ, hình ảnh lưu trữ quý tại các trung tâm lưu trữ quốc gia Việt Nam, Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam, Bảo tàng Hải quân và các tài liệu sưu tầm từ cơ quan lưu trữ, Thư viện quốc gia Pháp, Mỹ… đã được giới thiệu đến đông đảo công chúng.

Phần 2 triển lãm giới thiệu quá trình chiến đấu, chiến thắng, xây dựng, trưởng thành và phát triển của Hải quân trong 70 năm qua. Trong hành trình 70 năm giữ biển ấy, không thể không nhắc đến sự hy sinh anh dũng của 64 cán bộ, chiến sĩ Gạc Ma năm nào.

Đến xem triển lãm có hàng trăm cán bộ, chiến sĩ Bộ Tư lệnh vùng 2 Hải quân; cán bộ, chiến sĩ Vùng Cảnh sát biển 3, Bộ đội Biên phòng Hải đoàn 18; giáo viên, học sinh và đông đảo người dân sống trên địa bàn TP Vũng Tàu. Mỗi người dù có cảm nhận khác nhau qua những câu chuyện hoặc lời giới thiệu những tư liệu, bằng chứng lịch sử nhưng tất cả đều chung nhận thức 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc chủ quyền bất khả xâm phạm của Việt Nam. Sự hy sinh của 64 cán bộ, chiến sĩ Gạc Ma đã trở thành biểu tượng.

Trung sĩ Lê Hồng Phúc – chiến sĩ tàu 11, Lữ đoàn 171 – chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên tôi được tham quan triển lãm. Qua những tài liệu, hình ảnh và được hướng dẫn viên giới thiệu đã giúp tôi hiểu rõ hơn về 2 quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa cũng như quá trình xây dựng, chiến đấu, trưởng thành và những chiến công tiêu biểu của Hải quân nhân dân Việt Nam. Tôi cảm thấy vinh dự, tự hào là người lính Hải quân. Thời gian tới, tôi sẽ quyết tâm hơn để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, góp sức bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc”.

Là người trực tiếp chở vật liệu ra xây đảo Trường Sa sau sự kiện “Gạc Ma 88”, cựu binh hải quân, thuyền trưởng tàu HQ07 – trung tá Nguyễn Viết Chức – bày tỏ: “Cuộc triển lãm này vừa tuyên truyền, cũng là nhắn nhủ, nhắc nhở thế hệ trẻ tương lai phải có trách nhiệm đấu tranh giữ gìn, bảo vệ quần đảo của Tổ quốc trong mọi tình huống”.

Sự kiện Gạc Ma đã lùi vào dĩ vãng, bụi thời gian cũng phần nào xóa mờ những ký ức đau thương. Từ “trận chiến Gạc Ma” 37 năm trước, những người lính hải quân Trường Sa càng thấm thía câu nói của Đại tướng Lê Đức Anh trong chuyến thị sát Trường Sa vào tháng 5-1988: “Chúng ta xin thề trước hương hồn của tổ tiên ta, trước hương hồn của cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc, xin hứa với đồng bào cả nước, xin nhắn nhủ với các thế hệ mai sau: Quyết tâm bảo vệ bằng được Tổ quốc thân yêu của chúng ta, bảo vệ bằng được quần đảo Trường Sa – một phần lãnh thổ và lãnh hải thiêng liêng của Tổ quốc thân yêu của chúng ta”.

Đó cũng là lời thề giữ biển, đảo của Tổ quốc của cán bô,̣ chiến sĩ Hải quân Việt Nam hôm nay.