FPT Long Châu “ồ ạt” mở rộng chuỗi nhà thuốc, bán thuốc không cần kê đơn, cùng hàng loạt sai phạm liên tục bị cơ quan chức năng địa phương xử lý
Tính tới cuối tháng 9/2023, số lượng chuỗi nhà thuốc FPT Long Châu của Công ty cổ phần bán lẻ kỹ thuật số FPT (FPT Retail) lên tới 1.384 cửa hàng, mở mới 447 nhà thuốc so với đầu năm 2023. Đây được coi là việc thực hiện chiến lược đẩy mạnh số lượng chuỗi nhà thuốc Long Châu của FPT Retail, đúng với nội dung đã được báo cáo tại cuộc họp Đại hội đồng cổ đông thường niên 2023. Theo đó, Chủ tịch HĐQT FPT Retail – Nguyễn Bạch Điệp cho biết, năm nay công ty sẽ dồn lực cho chuỗi nhà thuốc FPT Long Châu với mục tiêu sẽ mở mới thêm 400 cửa hàng, nâng số cửa hàng toàn chuỗi lên 1.400 đến 1.500.
Sự kiện khai trương nhà thuốc thứ 1.000 của FPT Long Châu. Ảnh: FPT Long Châu
Cũng tại cuộc họp này, một “viễn cảnh” khá tươi sáng được thông tin khi theo kế hoạch 2023, FPT Retail kỳ vọng chuỗi nhà thuốc FPT Long Châu sẽ đem về 14.000 tỷ đồng. Song song với việc phát triển hệ thống và tối ưu vận hành, FPT Long Châu sẽ liên tục tuyển dụng, đào tạo, nâng cao năng lực chuyên môn lẫn kỹ năng phục vụ của đội ngũ dược sĩ để có thể mang đến lòng tin và sự phục vụ tận tình nhất cho khách hàng…
Nhiều cổ đông cũng đồng tình và cho rằng đây cũng được cho là mục tiêu mà chuỗi nhà thuốc FPT Long Châu cần sớm hoàn thiện khi trong thời gian vừa qua, chuỗi nhà thuốc này liên tục bị cơ quan chức năng tại các địa phương phát hiện các sai phạm và ra quyết định xử phạt.
Đó là việc vào đầu năm 2023, ngay trước thềm Đại hội đồng cổ đông thường niên 2023, hàng loạt sai phạm tại các nhà thuốc FPT Long Châu bị phát hiện và xử phạt, cụ thể: Vào tháng 1/2023, Thanh tra Sở Y tế TP. HCM xử phạt Công ty cổ phần dược phẩm FPT Long Châu (176 Ông Ích Khiêm, phường 5, quận 11) 15 triệu đồng vì không tuân thủ các quy định về thực hành cơ sở bán lẻ thuốc.
Tiếp đó, cũng vào tháng 1/2023, Cục Quản lý dược, Bộ Y tế có kết luận thanh tra về việc thực hiện các quy định của pháp luật về kinh doanh thuốc và việc tuân thủ các GPs tại tỉnh Khánh Hòa. Theo đó, Nhà thuốc Long Châu 632 – Công ty Cổ phần Dược phẩm FPT Long Châu, Đoàn Thanh tra đánh giá, hệ thống quy trình thao tác chuẩn của nhà thuốc còn sơ sài, chưa đáp ứng đầy đủ cho toàn bộ hoạt động. Nhà thuốc cũng chưa có uy trình sắp xếp trình bày, quy trình vệ sinh nhà thuốc, Quy trình theo dõi phản ứng có hại của thuốc (ADR). Rất nhiều tồn tại khác cũng được kết luận thanh tra chỉ rõ như: chưa có quy trình vệ sinh nhà thuốc, quy trình theo dõi phản ứng có hại của thuốc; chưa kiểm tra chặt về cảm quan khi nhập thuốc, treo biển quảng cáo thực phẩm chức năng không có thông tin bắt buộc đối với sản phẩm chức năng…
Trước đó, ngay như trong năm 2022, hàng loạt nhà thuốc FPT Long Châu cũng bị xử phạt như: Nhà thuốc FPT Long Châu 83, địa chỉ 313 Hai Bà Trưng, quận Lê Chân, TP. Hải Phòng đã có hành vi vi phạm: Không có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược; Nhà thuốc Long Châu 130, địa chỉ 173 Cát Cụt, Lê Chân, TP. Hải Phòng đã có hành vi vi phạm: Không tuân thủ quy định GPP trong việc bảo quản thuốc; Nhà thuốc Long Châu 131, địa chỉ số 22C Lê Lợi, Ngô Quyền, TP. Hải Phòng đã có hành vi vi phạm: Không niêm yết giá bán lẻ thuốc. Không có biện pháp cách ly hoặc để ở khu vực biệt trữ thuốc đã hết hạn. Hay như vào tháng 9/2022, FPT Long Châu còn bị UBND Thành phố Cao Bằng xử phạt vì có vi phạm trong hoạt động quảng cáo và quy định quảng cáo trên băng rôn quảng cáo.
Thậm chí năm 2022, chuỗi nhà thuốc FPT Long Châu còn dính đến lùm xùm khi bị phát hiện bán thuốc kháng sinh, thuốc kê đơn mà không có đơn của bác sĩ và đã bị Thanh tra Sở Y tế Hà Nội xử phạt 34 triệu đồng.
Mặc dù đã lên “kế hoạch” để phát triển hệ thống và tối ưu vận hành FPT Long Châu, nhưng chuỗi nhà thuốc này sau Đại hội đồng cổ đông thường niên 2023 vẫn tiếp tục vị các cơ quan chức năng địa phương xử phạt vì hàng loạt vi phạm trong lĩnh vực y tế, cụ thể: Ngày 7/9/2023 đoàn liên ngành huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) đã tiến hành kiểm tra tại Nhà thuốc Long Châu 1179 có địa chỉ tại số 243, đường Trần Phú, thị trấn Hương Khê (Hà Tĩnh). Tại đây, đoàn phát hiện nhà thuốc này có hành vi vi phạm hành chính: niêm yết không đầy đủ giá bán buôn, bán lẻ bằng Việt Nam đồng, gây nhầm lẫn cho khách hàng tại nơi bán thuốc của cơ sở kinh doanh dược y tế.
Ngày 30/10/2023, UBND TP Đà Lạt đã xử phạt Công ty Cổ phần Dược phẩm FPT Long Châu – địa điểm kinh doanh nhà thuốc Long Châu 880 tại số 33A đường Nguyễn Siêu, phường 7 do vi phạm quy định tại Nghị định số 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9/2020 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. Theo đó, khi kiểm tra địa điểm kinh doanh nhà thuốc Long Châu 880 tại số 33A đường Nguyễn Siêu, cơ quan chức năng phát hiện người chịu trách nhiệm chuyên môn của nhà thuốc vắng mặt trong thời gian hoạt động; việc niêm yết không đầy đủ, không rõ ràng gây nhầm lẫn cho khách hàng; không mở sổ, không sử dụng máy tính quản lý thuốc.
Gần đây nhất là vào tháng 10/2023, Sở Y tế Hải Phòng thông tin về việc nhà thuốc Long Châu 83 có địa chỉ 313-315 Hai Bà Trưng, quận Lê Chân, TP. Hải Phòng có hành vi vi phạm bán thuốc kê đơn khi không có đơn thuốc; Nhà thuốc Long Châu 611, địa chỉ 138 Trần Tất Văn, quận Kiến An, TP. Hải Phòng đã có hành vi vi phạm không thực hiện chế độ báo cáo định kỳ về dược.
Lợi nhuận lao dốc “không phanh”, vì sao FPT Retail đang lãi bất ngờ báo lỗ âm nặng so với cùng kỳ năm trước?
Tại cuộc họp Đại hội đồng cổ đông thường niên 2023, FPT Retail kỳ vọng chuỗi nhà thuốc FPT Long Châu sẽ đem về 14.000 tỷ đồng. Theo đó, dự kiến doanh thu năm 2023 đạt 34.000 tỷ đồng, tăng 13% và lợi nhuận trước thuế 240 tỷ đồng, giảm 51% so với kết quả năm 2022.
Điều này cũng được khẳng định khi công ty chứng khoán Tiên Phong vào tháng 10/2023 đã đưa ra dự báo, doanh thu bình quân 1 cửa hàng của chuỗi này trong năm 2023 là 12,2 tỷ đồng. Tương đương với mức trung bình lên đến hơn 1 tỷ đồng/cửa hàng/tháng.
Điều này cũng phù hợp khi dữ liệu cho thấy, Doanh thu trung bình/nhà thuốc/tháng của FPT Long Châu ở mức gần 1,1 tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm. Theo đó, doanh thu lũy kế 9 tháng năm 2023 của chuỗi FPT Long Châu đạt 11.088 tỷ đồng, tăng 69% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tuy nhiên, việc đẩy nhanh về số lượng chuỗi nhà thuốc FPT Long Châu để chiếm thị phần, tăng doanh thu lên con số “khủng” như trên, cũng là nguyên nhân khiến lợi nhuận của công ty mẹ bị tổn thất nặng.
Báo cáo tài chính hợp nhất cho thấy doanh thu quý III của FRT đạt gần 8.266 tỷ đồng, tăng nhẹ 6,8%. Kể từ quý II/2022, doanh thu của công ty này liên tục duy trì mức 7.000-8.500 tỷ đồng.
Thế nhưng lợi nhuận sau thuế quý III vừa qua ở mức âm 13 tỷ đồng trong khi cùng kỳ năm ngoái lãi hơn 85 tỷ đồng. Doanh nghiệp giải thích lợi nhuận sau thuế chuyển từ lãi sang lỗ do chuỗi Long Châu mở mới 584 cửa hàng so với quý III năm ngoái. Do vậy đóng góp đáng kể vào tăng trưởng doanh thu hợp nhất toàn công ty, tuy nhiên Long Châu đang trong giai đoạn mở rộng nên chưa đóng góp nhiều về mặt lợi nhuận.
Không chỉ lỗ trong quý III, hồi quý II, doanh nghiệp này cũng lỗ sau thuế tới 215 tỷ đồng. Sau khi lập đỉnh lợi nhuận hồi quý IV/2021, lợi nhuận của chủ chuỗi nhà thuốc Long Châu liên tục lao dốc.
Đặt cược vào mảng tiêm chủng liệu có thành công?
Ngoài mảng bán lẻ thuốc chữa bệnh, FPT Retail gần đây còn mở rộng thêm mảng phòng bệnh – tiêm chủng vaccine với 2 cơ sở tiêm chủng ở TPHCM và 2 cơ sở tiêm chủng ở Hà Nội. Trước đây, mảng tiêm chủng ở Việt Nam chủ yếu được cung cấp bởi khối bệnh viện và trung tâm y tế công.
Tuy nhiên, trong 5 năm trở lại đây, dịch vụ tiêm chủng được mở rộng thêm bởi các tổ chức dịch vụ tư nhân.
Doanh nghiệp này đánh giá hiện tỉ lệ bao phủ vaccine ở Việt Nam vào khoảng 4% dân số, trong khi nhiều nước khác trong khu vực là 15-30%, vì vậy tiềm năng mảng vaccine này còn nhiều. Nếu nâng cao được tỉ lệ tiêm vaccine lên, số ca trở nặng ở 1 số nhóm bệnh sẽ giảm đi đáng kể, vừa nâng cao được sức khoẻ cộng đồng và vừa tiết kiệm rất nhiều chi phí khám chữa bệnh.
Theo đó trung tâm tiêm chủng FPT Long Châu phục vụ cho việc phòng bệnh, nhà thuốc FPT Long Châu phục vụ cho việc chữa bệnh.
Nhu cầu tiêm chủng lớn khiến các trung tâm tiêm chủng trở thành một thị trường ngách tiềm năng trong lĩnh vực y tế tại Việt Nam. Tuy nhiên, cạnh trạnh cũng là rất gay gắt khi các trung tâm tiêm chủng dịch vụ liên tục mở rộng những năm gần đây.
Các bệnh viện tư nhân như Hồng Ngọc, Vimec, Medlatec,… cho đến các hệ thống phòng khám như Nhi đồng 315 có sẵn cơ sở vật chất, nhân lực sẵn có đều tham gia chia lại “miếng bánh” ngành tiêm chủng.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp có hệ sinh thái kinh doanh thuốc với những thương hiệu quen thuộc như hệ thống VNVC của Công ty Cổ phần Vaccine Việt Nam (VNVC) hay Công ty TNHH MTV Vắc xin và Sinh phẩm số 1, Phòng tiêm chủng dịch vụ SAFPO của AMV Group (tiền thân là CTCP Dược phẩm Đức Minh)… cũng đều là những đối thủ đáng gờm với Long Châu.
Ngoài ra, công ty chứng khoán Tiên Phong cũng đề cập đến áp lực cạnh tranh tăng cao trong mảng bán lẻ dược phẩm khi có nhiều đối thủ cạnh tranh tham gia chuỗi bán lẻ thuốc. Cụ thể, tập đoàn Dongwha Pharm (Hàn Quốc) cũng bắt đầu tham gia vào thị trường bán lẻ thuốc từ tháng 10/2023.
