Lễ hội Đền Trần, một trong những lễ hội lớn và có ý nghĩa nhất trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân miền bắc Việt Nam, là dịp để tôn vinh các vị vua nhà Trần – những người đã có công lớn trong việc giữ vững nền độc lập và bảo vệ bờ cõi đất nước. Mỗi năm, từ ngày 13 đến ngày 17 tháng Giêng, người dân từ khắp nơi trên cả nước lại nô nức hành hương về Đền Trần, tỉnh Nam Định, để tham gia vào lễ hội và cầu mong cho một năm mới đầy may mắn, bình an và thịnh vượng. Lễ hội Đền Trần không chỉ là nơi thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với công lao của các vị tiền nhân mà còn là hành trình khám phá di sản văn hóa và lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam.
Bắt đầu từ thời điểm khai hội vào đêm 14 tháng Giêng, Đền Trần chìm trong không khí trang nghiêm và linh thiêng với lễ rước kiệu, lễ tế và các nghi thức truyền thống khác. Hàng nghìn người dân và du khách thập phương tập trung về đây, trong trang phục chỉnh tề, tay cầm hương hoa, lòng đầy thành kính. Tiếng trống, tiếng chiêng vang lên rộn rã, hòa quyện với khói hương nghi ngút, tạo nên một khung cảnh vừa uy nghiêm, vừa ấm áp tình cảm dân tộc. Trong thời khắc ấy, mỗi người như cảm nhận được hơi thở của lịch sử, hơi thở của những chiến công lẫy lừng mà các vị vua Trần đã lập nên để bảo vệ non sông.
Tiếp nối phần lễ là những hoạt động hội vui tươi và náo nhiệt. Các trò chơi dân gian như đấu vật, cờ người, kéo co không chỉ thu hút sự tham gia của người dân mà còn mang lại niềm vui, tiếng cười cho mọi người, từ già đến trẻ. Nói tới Lễ hội đền Trần không thể không nhắc tới nghi thức khai ấn – một nghi thức được người dân coi là thiêng liêng và đặc biệt quan trọng. Nghi lễ khai ấn đền Trần được tổ chức với ý nghĩa nhân văn cầu mong cho đất nước thái bình, thịnh trị. Ấn của nhà Trần khắc chữ “Trần triều điển cố” và “Tích phúc vô cương”. Bốn chữ “Tích phúc vô cương” trên ấn với hàm ý truyền dạy con cháu, bách gia trăm họ phải biết giữ gìn phẩm chất đạo đức, tích phúc thật tốt, phúc đức càng dày thì được hưởng lộc càng bền vững.Tương truyền rằng, ai nhận được ấn từ Đền Trần vào đầu năm sẽ gặp nhiều may mắn, công danh sự nghiệp thăng tiến, gia đạo yên ấm. Chính vì vậy, hàng nghìn người đã kiên nhẫn chờ đợi suốt đêm để có cơ hội nhận được ấn thiêng, mang về nhà như một lá bùa may mắn.
Bên cạnh đó, lễ hội Đền Trần còn là dịp để mọi người cùng nhau tìm hiểu về những giá trị lịch sử và văn hóa quý báu của thời Trần – một trong những triều đại rực rỡ nhất trong lịch sử Việt Nam. Những câu chuyện về ba lần chiến thắng quân Nguyên Mông, về tinh thần đoàn kết và quyết tâm bảo vệ đất nước của quân dân thời Trần được kể lại một cách sống động qua các tiết mục nghệ thuật, tái hiện lịch sử. Mỗi người tham gia lễ hội như được sống lại với những trang sử hào hùng, tự hào về truyền thống yêu nước và ý chí kiên cường của dân tộc.
Không chỉ dừng lại ở đó, lễ hội Đền Trần còn là dịp để du khách thưởng thức những món ăn đặc sản của vùng đất Nam Định, từ phở bò đến bánh cuốn làng Kênh. Ẩm thực tại lễ hội không chỉ là những món ăn ngon mà còn chứa đựng trong đó văn hóa và truyền thống của người dân bản địa, khiến cho hành trình về với Đền Trần thêm phần trọn vẹn và ý nghĩa.
Kết thúc lễ hội, trong lòng mỗi người đều mang theo những ấn tượng sâu sắc về một không gian văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, nơi mà quá khứ và hiện tại đan xen, nơi mà tình yêu đất nước được khơi dậy mạnh mẽ. Lễ hội Đền Trần là dịp để tưởng nhớ và tôn vinh các vị vua Trần, mở ra hành trình khám phá những giá trị văn hóa, lịch sử hào hùng, góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc cho các thế hệ mai sau.
Hoàng Anh
