Lãi suất tiết kiệm giảm, lãi vay vẫn neo cao

LÃI HUY ĐỘNG GIẢM TỪ 2,5 – 3%/NĂM

Đầu tháng 10.2022, chị Nguyễn Thị Thanh (ngụ Q.10, TP.HCM) gửi 1 tỉ đồng tiết kiệm thời hạn 6 tháng với lãi suất 7,2%/năm ở ngân hàng (NH) B.V. Ở thời điểm đó, mức LS này là rất hấp dẫn. Thế nhưng đến cuối tháng 11, đầu tháng 12, các NH liên tục đua, thị trường xuất hiện các mức 8%/năm, 9%/năm khiến nhiều khách hàng dao động. 

Chị Thanh cũng đắn đo tính toán giữa việc rút trước hạn, chấp nhận mất số lãi đã gửi trước đó rồi gửi lại lấy lãi cao hơn. Chưa kịp quyết định thì tháng 1.2023, thị trường LS hầm hập nóng xuất hiện các mức 11 – 13%/năm khiến chị Thanh tiếc hùi hụi. Đầu tháng 4, sổ cũ đáo hạn và mở sổ mới cũng là lúc LS tiết kiệm quay đầu. Nhân viên NH thông báo chị Thanh rằng LS chỉ còn 7,7%/năm (thay vì 8,6%/năm tháng trước đó) đối với kỳ hạn 6 tháng, còn kỳ hạn 1 tháng là 5,5%/năm.

Mới đây, nhà băng này huy động tiền đồng kỳ hạn 6 tháng xuống còn 7,2 – 7,4%/năm, 1 tháng còn 5%/năm. Chị Quỳnh, Trưởng phòng giao dịch NH B.V, cũng thừa nhận “chóng mặt” với mức giảm sâu của lãi huy động hiện nay. Các nhân viên NH phụ trách mảng huy động “dở khóc dở cười” vì mấy tháng trước LS tăng chóng mặt, nhiều khách hàng muốn chuyển qua NH khác. Nay LS đi xuống không phanh, khách cũng định chuyển tiền qua nơi khác có lãi cao hơn.

Từ sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) giảm trần LS huy động tiền đồng thêm 0,5%/năm kể từ ngày 25.5, mặt bằng lãi huy động tiền đồng trên thị trường giảm với tốc độ nhanh hơn. LS huy động cao nhất trên thị trường hiện nay đối với các kỳ hạn dưới 6 tháng có mức lãi từ 4 – 5%/năm, hầu hết các NH huy động đụng mức trần cho phép 5%/năm. Từ kỳ hạn 6 tháng trở lên, LS dao động từ 5,5 – 7,8%/năm, đối với kỳ hạn 12 tháng có lãi huy động từ 6,8 – 8,6%/năm. Ngay như SCB trước đây có mức LS cao nhất nhì thị trường thì cũng đã giảm mạnh về 7,8%/năm, mức cao nhất ở kỳ hạn 12 tháng. Một số nhà băng hiện đang có mức lãi huy động cao như VRB ở 8,9%/năm đối với kỳ hạn từ 24 tháng trở lên; BacABank ở mức 8,4%/năm từ 18 tháng trở lên; PVcomBank huy động 8,3%/năm từ kỳ hạn 18 tháng trở lên…

Trong những tuần qua, các NH vẫn liên tục điều chỉnh bảng LS huy động, ít thì 1 – 2 lần, có nơi lên 3 – 5 lần, mỗi lần từ 0,2 – 0,5%/năm. Chỉ riêng trong tháng 5, lãi huy động tiền đồng của các nhà băng đã giảm khoảng 1%, nâng mức giảm lãi so với thời điểm cuối năm 2022 lên 1 – 3%/năm. Mức lãi huy động từ 9 – 13%/năm biến mất.

Đặc biệt, thị trường xuất hiện những kỳ hạn dài có LS thấp hơn so với kỳ hạn ngắn. Chẳng hạn, TPBank huy động kỳ hạn 6 tháng là 7,6%/năm, 12 tháng là 7,7%/năm nhưng đối với kỳ hạn 36 tháng chỉ còn 7,3%/năm. OCB huy động tiền đồng kỳ hạn 6 tháng với LS 8%/năm, 12 tháng 8,1%/năm nhưng đến 36 tháng chỉ còn 7,9%/năm… Điều này cho thấy xu hướng LS về dài hạn được các nhà băng nhận định sẽ giảm nên điều chỉnh đi xuống ở những kỳ hạn huy động dài.

Lãi vay giảm nhỏ giọt

Theo đánh giá của Công ty CP chứng khoán SSI, trong khi LS huy động đã giảm tới 2,5 – 3%/năm so với đầu năm thì mức điều chỉnh lãi suất mua nhà lại chưa được nhiều. Thực tế, nhiều cá nhân, doanh nghiệp vẫn đang gánh lãi vay, nhất là nợ cũ rất cao.

Bạn đọc H.Linh phản ánh đến Báo Thanh Niên tình trạng LS hồ sơ vay “trên trời”. Cụ thể theo bà H.Linh, bà vay mua nhà từ năm 2019, khoản vay trả gốc trong 10 năm, lãi trả hằng tháng. LS hiện nay bà Linh đang phải trả là 17%/năm. “Khi gặp NH thì họ nói 6 tháng điều chỉnh LS 1 lần nên khoản vay của tôi đến hết quý 3/2023 mới được điều chỉnh. Trước đó tôi phải trả mức LS lần lượt các năm 2020, 2021, 2022 là 11,85%, 14%, 16,2%. LS tiết kiệm giảm mà cho vay thì vẫn cứ phải chờ nên khách hàng thiệt thòi lớn”, bà H.Linh nói.

Là doanh nghiệp xuất khẩu hàng có doanh thu lớn, ông Vũ Thái Sơn, Tổng giám đốc Công ty CP Long Sơn, thừa nhận không dám vay tiền đồng vì ngại lãi vay cao khi NH báo lãi vay tiền đồng từ 9 – 13%/năm. “Mức lãi vay này cao hơn cả mức lợi nhuận từ kinh doanh hạt điều mang lại nên công ty không vay tiền đồng. Công ty có nguồn ngoại tệ từ xuất khẩu để trả nợ nên chúng tôi vay USD với lãi vay từ 5 – 6,5%/năm. Mức lãi vay USD của các NH trong nước hiện nay cũng tương đương so với một số nước. Tuy nhiên, do LS huy động tiết kiệm USD trong nước duy trì ở mức 0% (chủ trương chống đô la hóa) mà lãi vay 5 – 6,5%/năm là cũng tương đối cao. Trong khi ở Mỹ huy động 4%/năm, cho vay khoảng 6 – 7%/năm”, ông Sơn so sánh.

Khảo sát lãi vay của một số nhà băng cho thấy, LS cho vay hiện có giảm so với đầu năm nhưng khá chậm. Chị Hằng (nhân viên BIDV) tư vấn cho khách hàng vay mua nhà với LS trong 12 tháng đầu từ 9,2 – 10,2%/năm, đến hết thời gian ưu đãi này, lãi vay sẽ được tính bằng LS huy động kỳ hạn 12 tháng cộng với biên độ 4% (LS huy động 12 tháng của BIDV hiện nay là 6,8% + 4% = 10,8%/năm). Còn anh Hòa (nhân viên SHB) cho biết LS cho vay mua nhà hiện nay của NH 14,6%/năm áp dụng trong 3 tháng vay đầu. LS sau đó sẽ thả nổi theo công thức LS cơ sở hiện nay là 11,3% cộng với biên độ 3,3 – 3,5% (tương ứng lãi vay 14,6 – 14,8%/năm). Khách vay kinh doanh có LS là 10%/năm trong 6 tháng vay đầu, 6 tháng sau đó sẽ tính theo LS cơ sở 11,3% cộng với biên độ từ 1,5 – 2,3% (tương đương từ 12,8 – 13,6%/năm).

Trong cuộc họp báo Chính phủ đầu tháng 6, NHNN cho biết LS cho vay của các khoản vay mới bình quân hiện tại khoảng 9,07%/năm, giảm 0,9% so với cuối năm ngoái.

Ông Nguyễn Hữu Huân, Trưởng bộ môn Tài chính Trường ĐH Kinh tế TP.HCM, cho rằng LS vay 9%/năm chỉ tập trung vào những khách hàng vay lớn, còn những doanh nghiệp nhỏ và người dân có được vay ở mức này hay không là câu hỏi cần được trả lời.

“NHNN không đưa ra mức LS cho vay cụ thể từ bao nhiêu đến bao nhiêu nhưng mức giảm này là thấp hơn so với chiều đi xuống của lãi huy động. Ngoài ra, LS cho vay mới của một số NH áp dụng lãi ưu đãi trong khoảng thời gian đầu, từ 3, 6 hay 12 tháng ở mức từ 8 – 10%/năm, nhưng sau đó là LS thả nổi tăng vọt lên vài phần trăm nữa so với mức lãi vay ban đầu”, ông Huân nhận xét.