Mời độc giả cùng Thanh Niên nhìn lại kỳ thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển ĐH, CĐ trong đoạn đường 20 năm qua.
Trước năm 2002, việc thi tuyển sinh ĐH, CĐ do các trường tự tổ chức thi và xét tuyển, mỗi trường tổ chức thi vào một thời điểm khác nhau ngay sau kỳ thi tốt nghiệp THPT.
Từ năm 2002 – 2014 tổ chức thi “3 chung”: chung đề, chung đợt thi và sử dụng chung kết quả thi; chia làm 3 đợt; tổ chức thi tại các trường ĐH, CĐ ở Hà Nội và TP.HCM; sau đó tổ chức thêm các cụm thi ở Cần Thơ, Bình Định, Nghệ An, Hải Phòng.
Thí sinh tham gia kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2023
Sau 13 năm tổ chức, ngoài những thành công, ưu điểm, hình thức thi “3 chung” đã bộc lộ một số hạn chế. Sau đó, Thủ tướng Chính phủ đồng ý để Bộ GD-ĐT đổi mới thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ.
Năm 2015, Bộ GD-ĐT tổ chức kỳ thi THPT quốc gia lấy kết quả để xét công nhận tốt nghiệp THPT và làm căn cứ để các cơ sở giáo dục ĐH sử dụng xét tuyển đầu vào. Thí sinh (TS) phải thi 4 môn, gồm 3 môn bắt buộc là toán, ngữ văn, ngoại ngữ và 1 môn tự chọn trong số các môn vật lý, hóa học, sinh học, lịch sử và địa lý. TS có thể đăng ký thi thêm các môn khác trong số các môn tự chọn để có thêm cơ hội xét tuyển vào ĐH, CĐ. Riêng TS đã tốt nghiệp THPT các năm trước chỉ đăng ký thi các môn tuyển sinh ĐH, CĐ.
Năm 2017 Bộ GD-ĐT quyết định chỉ tổ chức một loại cụm thi tại mỗi tỉnh, thành do sở GD-ĐT chủ trì; các trường ĐH, CĐ phối hợp tổ chức theo điều động của Bộ GD-ĐT. Tổ chức thi theo bài thay vì theo môn, với 3 bài thi độc lập: toán, ngữ văn, ngoại ngữ và 2 bài thi tổ hợp (khoa học tự nhiên và khoa học xã hội). TS thi 4 bài để lấy kết quả xét công nhận tốt nghiệp THPT gồm toán, ngữ văn, ngoại ngữ và 1 bài thi tự chọn trong 2 bài thi tổ hợp. TS có thể dự thi cả 2 bài tự chọn, điểm bài thi nào cao hơn sẽ được tính để xét công nhận tốt nghiệp THPT.
Kỳ thi THPT quốc gia năm 2018 gây “chấn động dư luận” vì những sai phạm trong chấm thi tại một số địa phương. Từ việc phát hiện một số dấu hiệu bất thường về điểm thi tại một số địa phương trên cơ sở phân tích dữ liệu kết quả thi và tiếp nhận phản ánh trong dư luận xã hội, Bộ GD-ĐT đã tổ chức chấm thẩm định bài thi tại một số địa phương và phát hiện sai phạm nghiêm trọng ở các tỉnh: Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình. Nhiều cán bộ chủ chốt của các sở GD-ĐT tham gia làm công tác thi đã bị xử lý hình sự hoặc kỷ luật.
Năm 2020 đến nay, kỳ thi THPT quốc gia đổi thành kỳ thi tốt nghiệp THPT, tập trung vào mục tiêu chính là xét tốt nghiệp THPT nhằm đánh giá mặt bằng chất lượng HS phổ thông cả nước. Kỳ thi bắt buộc thi 3 môn toán, văn, ngoại ngữ và 1 bài thi tổ hợp. Học sinh vẫn được chọn một trong 2 môn (khoa học xã hội hoặc khoa học tự nhiên) để làm bài nhưng không được chọn cả 2 bài thi như trước.
