Rhonex Kipruto, runner Kenya đang giữ kỷ lục thế giới cự ly 10 km, bị đình chỉ vì nghi sử dụng doping và đối mặt án cấm thi đấu 4 năm.
Kipruto hiện giữ kỷ lục ở cự ly 10km, với thành tích 26 phút 24 giây tại Valencia hồi tháng 1/2020. Anh còn là VĐV bán marathon nhanh thứ ba trong lịch sử, với thành tích tốt nhất (PB) là 57 phút 49 giây. Kipruto cũng giành HC đồng tại Giải vô địch điền kinh thế giới 2019 ở Doha ở nội dung 10.000m, về thứ ba sau Joshua Cheptegei của Uganda và Yomif Kejelcha của Ethiopia.
Nhưng ngày 17/5, Cơ quan Liêm chính Điền kinh (AIU) thông báo đình chỉ tạm thời Kipruto với cáo buộc sử dụng chất bị cấm hoặc phương pháp bị cấm liên quan đến Hộ chiếu Sinh học Vận động viên (ABP).
Kipruto ngay trước khoảnh khắc về đích, lập kỷ lục thế giới chạy 10km ở giải chạy Valencia 2020. Ảnh: Valencia Ciudad del Running
Runner Kenya được AIU thông báo về một số chi tiết bất thường về giá trị máu ABP từ tháng 7/2018 đến tháng 3/2022. AIU không trực tiếp cáo buộc Kipruto sử dụng các chất bị cấm, nhưng chân chạy 28 tuổi tạm thời bị đình chỉ và yêu cầu đưa ra lời giải thích.
Mục đích của ABP là theo dõi giá trị máu của một VĐV trong thời gian dài nhằm theo dõi các dấu hiệu doping có thể xảy ra, ngay cả khi họ vượt qua cuộc kiểm tra doping.
AIU sẽ phân tích dữ liệu ABP để theo dõi các thông số sinh học cụ thể theo thời gian có thể gián tiếp tiết lộ tác động của doping. Cách tiếp cận này cho phép AIU tạo hồ sơ cho từng VĐV và phát hiện bất kỳ biến động nào có thể cho thấy VĐV đó đã sử dụng các chất để tăng cường thành tích.
Hồ sơ cho mỗi VĐV được tạo dựa trên số liệu thống kê sử dụng dữ liệu từ các mẫu trước đó để dự đoán giới hạn hoặc phạm vi thành tích của cá nhân cho các mẫu trong tương lai. Theo AIU, nếu bất kỳ dữ liệu nào từ mẫu thử nghiệm nằm ngoài phạm vi thành tích của VĐV, thì đó có thể là dấu hiệu của doping.
Sau phán quyết của AIU, Kipruto phủ nhận mọi hành vi sai trái và sẵn sàng trải qua cuộc kiểm tra máu dài hạn dưới sự giám sát 24/7. “Tôi không gian lận hay sử dụng doping”, anh nhấn mạnh. “Sự thật đứng về phía tôi. Đây là tất cả những gì tôi có thể nói”.
Kipruto trong một giải chạy 10km ở Mỹ. Ảnh: NYRR
Người đại diện Davor Savija cho biết đã chi 30.000 USD để cố gắng chứng minh Kipruto vô tội. Theo đó, các nhà sinh lý học độc lập cho rằng có những lời giải thích hợp lý khác cho giá trị máu đáng ngờ của Kipruto, gồm khối lượng tập luyện, tình trạng sức khỏe, lượng nước, việc đi lại và mức tiêu thụ rượu, thay cáo buộc sử dụng chất bị cấm hoặc phương pháp bị cấm từ AIU.
Kipruto được huấn luyện bởi HLV điền kinh nổi tiếng người Ireland Colm O’Connell – người có biệt danh “Bố già của các runner Kenya”. Ông đã huấn luyện người từng hai lần vô địch Olympic David Rudisha hay runner từng hai lần vô địch Boston Marathon Edna Kiplagat. Theo thông cáo báo chí, O’Connell chưa dính một ca doping nào trong sự nghiệp huấn luyện 50 năm.
O’Connell cũng cho rằng Kipruto trong sạch. Ông nói: “Tôi cẩn thận lựa chọn người mà tôi làm việc cùng và cống hiến sức lực. Tôi biết Kipruto là người trung thực và rất đau lòng khi thấy anh ấy đau khổ lúc này. Chiến lược của chúng tôi là tập luyện chăm chỉ, và đó là cách duy nhất để chúng tôi đạt được kết quả. Tôi đã nhiều lần nói rằng tôi ủng hộ việc chống doping một cách có hệ thống để có thể bảo vệ những VĐV trong sạch như Kipruto”.
Báo Anh Guardian nhận định Kipruto “phải đối mặt với cuộc đấu tranh khó khăn” để chứng minh sự trong sạch. Nếu bị kết tội, anh phải đối mặt với lệnh cấm 4 năm và gia nhập danh sách 65 vận động viên Kenya đang bị cấm vì doping. Danh sách này có nhà vô địch Marathon Boston 2021 Diana Kipyokei – người bị cấm 6 năm vì sử dụng chất cấm triamcinolone acetonide hay nhà vô địch Paris Marathon 2017 Purity Rionoripo – người bị cấm 5 năm vì dương tính với thuốc lợi tiểu furosemide bị cấm.
Trước mắt, kỷ lục gia 10km sẽ không thể thi đấu hoặc tập luyện với đội cho đến khi vụ cáo buộc khép lại.
Hồng Duy
