Kiến tạo không gian phát triển mới

Để định hướng, kiến tạo không gian và dẫn dắt các động lực phát triển, công tác quy hoạch rõ ràng phải “đi trước một bước”. Dưới góc độ đó, xin Bộ trưởng cho biết những chuyển biến quan trọng nhất trong công tác quy hoạch thời gian qua?

Ông Nguyễn Chí Dũng Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư

Công tác quy hoạch có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với mỗi quốc gia, vùng lãnh thổ. Việc lựa chọn có phát triển nhanh và bền vững, chọn đúng con đường để đi và thời gian dự kiến sẽ đến đích, có áp dụng được các mô hình, học hỏi các kinh nghiệm quốc tế hay có vượt qua được các thách thức của thế giới… phụ thuộc vào tư duy, tầm nhìn và chất lượng của quy hoạch. Quy hoạch là công cụ để Nhà nước thực hiện vai trò chủ động kiến tạo phát triển, dẫn dắt phát triển trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhằm đạt được các mục tiêu phát triển đất nước mà Đảng, Quốc hội và Chính phủ đề ra.

Việc lập và triển khai quy hoạch thời kỳ 2021 – 2030 là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu và là cơ hội quý để tạo ra không gian, động lực phát triển mới trong phát triển đất nước, vùng và địa phương. Năm 2023 vừa qua là năm có ý nghĩa rất quan trọng để các bộ, ngành, địa phương nhận thức rõ hơn nữa tầm quan trọng của công tác quy hoạch, đặc biệt là công tác lập, thẩm định, phê duyệt các loại quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia theo quy định của Luật Quy hoạch; rà soát các công việc, nhiệm vụ đã làm được, chưa làm được; những khó khăn, vướng mắc, nhất là các công việc, nhiệm vụ mà Quốc hội, Chính phủ giao cho các bộ, ngành, địa phương.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư với vai trò là cơ quan tham mưu tổng hợp về quy hoạch đã phối hợp cùng với các bộ và địa phương nỗ lực triển khai quyết liệt với nhiều kết quả đáng ghi nhận trên 4 lĩnh vực chính, đó là: (1) Hoàn thiện thể chế về quy hoạch; (2) Đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch; (3) Nâng cao chất lượng lập các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia và tiếp tục nâng cấp xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về quy hoạch dựa trên công nghệ hệ thống thông tin địa lý (GIS); và (4) Triển khai thực hiện quy hoạch có hiệu quả trên thực tế, đặc biệt là việc đầu tư hệ thống hạ tầng khung quốc gia và tăng cường thu hút đầu tư, bao gồm đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Theo Bộ trưởng, mấu chốt của những chuyển biến trong công tác quy hoạch vừa qua là gì? Bởi thực tế trước đó, kể từ khi Luật Quy hoạch 2017 có hiệu lực, việc lập, phê duyệt quy hoạch vẫn rất chậm do nhiều nguyên nhân.

Có thể nói, một trong những yếu tố mấu chốt là việc Quốc hội thông qua Nghị quyết số 61/2022/QH15 ngày 16/6/2022 và ngay sau đó Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 108/NQ-CP ngày 26/8/2022 thực hiện Nghị quyết số 61 để tháo gỡ những khó khăn trong quá trình triển khai công tác quy hoạch mà các bộ, ngành, địa phương đang bị vướng mắc trước đó. Đồng thời, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt nhằm đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, bảo đảm tiến độ, tính liên kết, đồng bộ, kế thừa, ổn định và hệ thống giữa các quy hoạch như: Tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác quy hoạch do Thủ tướng Chính phủ chủ trì tổ chức vào ngày 20/4/2023; ban hành Chỉ thị số 15/CT-TTg ngày 25/5/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng công tác quy hoạch thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Cụ thể, chúng ta đã đạt được những kết quả chính nào trong năm 2023, thưa Bộ trưởng?

Tôi xin chia sẻ một số kết quả chính đạt được như: (i) Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 81/2023/QH15 ngày 9/1/2023 về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; (ii) Chính phủ đã ban hành Nghị định số 58/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 37/2019/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Quy hoạch; (ii) 18/39 quy hoạch ngành quốc gia được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; (iii) Tổ chức 5 phiên họp của Hội đồng Điều phối vùng về tham vấn ý kiến đối với dự thảo 5 quy hoạch vùng và tổ chức 5 phiên họp thẩm định quy hoạch vùng theo quy định pháp luật; (iv) 59 quy hoạch tỉnh đã thẩm định, phê duyệt, trong đó 50 quy hoạch tỉnh được phê duyệt, 9 quy hoạch đã thẩm định xong và đang hoàn thiện hồ sơ để trình phê duyệt.

Như vậy, với việc thực hiện các giải pháp cấp bách tại Nghị quyết số 61/2022/QH15 và áp dụng các quy định mới tại Nghị định số 58/2023/NĐ-CP, tiến độ lập quy hoạch tỉnh đã được đẩy nhanh đáng kể, đa số quy hoạch tỉnh đã hoàn thành việc lập quy hoạch. Quá trình lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch tỉnh đã được rút ngắn thời gian thông qua việc đơn giản hoá các trình tự, thủ tục. Việc chia sẻ thông tin giữa các bộ, cơ quan ngang bộ và địa phương đã được triển khai mạnh mẽ thông qua việc lấy ý kiến trong quá trình lập quy hoạch, cập nhật các thông tin và cơ sở dữ liệu quy hoạch, chia sẻ kinh nghiệm lập quy hoạch thông qua Hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quy hoạch quốc gia. Nhìn chung, chất lượng công tác quy hoạch đã được nâng cao, từng bước phát huy kết quả tích cực trên thực tiễn và tạo ra các cơ hội phát triển mới, không gian phát triển mới và giá trị mới cho quốc gia, vùng, địa phương trong thời kỳ quy hoạch.

Vậy trong thời gian sắp tới, cần tập trung vào những đầu việc gì để đẩy nhanh hơn nữa tiến độ và chất lượng công tác quy hoạch?

Bên cạnh thuận lợi, tôi cho rằng còn có những khó khăn nhất định mà căn cơ nhất chính là chúng ta lần đầu tiên thực hiện Luật Quy hoạch theo cách tiếp cận mới, phương pháp mới theo hướng tổng thể, tích hợp đa ngành, đa lĩnh vực, chỉ đạo trong công tác quy hoạch chưa quyết liệt, trong khi các nguồn lực về thể chế, kiến thức và nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu nên quá trình thực hiện ít nhiều còn lúng túng. Để đẩy nhanh hơn nữa tiến độ lập quy hoạch trong thời gian tới, một số vấn đề cần tập trung:

Một là, tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về quy hoạch, trong đó trọng tâm là tổng kết đánh giá việc thi hành Luật Quy hoạch và xây dựng dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến trong năm 2025.

Hai là, các bộ, ngành, địa phương phải tập trung hơn nữa, chỉ đạo sát sao, quyết liệt các cơ quan, đơn vị được phân công giao nhiệm vụ lập quy hoạch tìm mọi biện pháp để vừa đẩy nhanh tiến độ vừa kiểm soát đảm bảo chất lượng quy hoạch.

Ba là, trong quá trình tổ chức lập quy hoạch, các bộ, ngành, địa phương phải phối hợp chặt chẽ và thường xuyên trao đổi, chia sẻ thông tin lập quy hoạch để các bên cùng nhau cập nhật, điều chỉnh, bổ sung nhằm đảm bảo các quy hoạch được kết nối, thống nhất, đồng bộ với nhau. Đây cũng là điều kiện tiên quyết khi triển khai lập các quy hoạch theo phương pháp tích hợp đã được quy định tại Luật Quy hoạch.

Bốn là, các bộ, ngành và địa phương xây dựng, theo dõi, giám sát kế hoạch thực hiện quy hoạch sau khi các quy hoạch được phê duyệt. Tổ chức thanh tra, kiểm tra, ngăn chặn và xử lý kịp thời, nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật về quy hoạch.

Cuối cùng, tiếp tục triển khai xây dựng hoàn thiện Hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia về quy hoạch để đảm bảo cung cấp thông tin, dữ liệu về quy hoạch nhanh chóng, kịp thời, hiệu quả tới người dân, doanh nghiệp, nhà đầu tư; tăng cường công khai, minh bạch trong công tác quy hoạch và đẩy mạnh ứng dụng khoa học – công nghệ trong quản lý nhà nước về quy hoạch.

Xin cảm ơn Bộ trưởng!