Khuyến khích sử dụng tên gọi xã, phường đã có trước sáp nhập

Bộ Nội vụ vừa hoàn tất tờ trình và dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính gửi Bộ Tư pháp thẩm định.

Mục tiêu đặt ra của dự thảo là thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã thống nhất, đồng bộ với đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp cơ sở, bỏ cấp huyện); bảo đảm hoàn thành việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã trước ngày 30/6/2025.

Nguyên tắc hình thành đơn vị hành chính mới

Thực hiện các kết luận của Bộ Chính trị về việc “sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã,” dự thảo Nghị quyết quy định về tiêu chí sắp xếp đối với đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã theo hướng bám sát 6 tiêu chí đã được Bộ Chính trị xem xét, thống nhất, gồm: Diện tích tự nhiên; quy mô dân số; tiêu chí về lịch sử, truyền thống, văn hóa, tôn giáo, dân tộc; tiêu chí về địa kinh tế (trong đó đã bao gồm tiêu chí về vị trí địa lý, quy mô và trình độ phát triển kinh tế); tiêu chí về địa chính trị; tiêu chí về quốc phòng, an ninh.

Bộ Nội vụ đề xuất xác định diện tích tự nhiên, quy mô dân số theo Nghị quyết số 1211 năm 2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2022) nhằm bảo đảm tính thống nhất trong phân loại đơn vị hành chính.

Dự thảo nghị quyết cũng quy định các nguyên tắc sắp xếp đơn vị hành chính với nhiều nội dung mới. Cụ thể, nếu hai tỉnh sáp nhập, đơn vị hành chính sau hợp nhất sẽ vẫn gọi là tỉnh. Trong trường hợp một tỉnh nhập vào thành phố trực thuộc Trung ương, đơn vị sau sáp nhập sẽ được xác định là thành phố trực thuộc Trung ương.

Đối với cấp xã, nếu sắp xếp các phường với nhau hoặc với đơn vị hành chính cùng cấp, đơn vị sau sắp xếp sẽ vẫn là phường. Trường hợp xã và thị trấn được sắp xếp lại, đơn vị hành chính sau hợp nhất sẽ là xã.

Theo dự thảo, khi việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã dẫn đến thay đổi địa giới hành chính cấp huyện, các đơn vị này sẽ không phải đáp ứng điều kiện, tiêu chuẩn và cũng không cần thực hiện quy trình, thủ tục điều chỉnh địa giới hành chính cấp huyện.

Để tạo thuận lợi cho quá trình sắp xếp đơn vị hành chính phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương, dự thảo Nghị quyết quy định trường hợp nhập từ 4 đơn vị hành chính cùng cấp trở lên thì đơn vị hành chính mới sau sắp xếp không yêu cầu đáp ứng tiêu chuẩn diện tích tự nhiên và quy mô dân số theo quy định; đồng thời, quy định tổng số lượng xã, phường sau sắp xếp của các tỉnh, thành phố giảm tối thiểu 70% và giảm tối đa 75% so với tổng số lượng đơn vị hành chính cấp xã hiện nay trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Đề xuất đặt tên theo số thứ tự

Ngoài các nội dung nêu trên, dự thảo còn đề xuất các nguyên tắc đặt tên đơn vị hành chính cấp xã mới sau sắp xếp. Dự thảo nghị quyết quy định rõ nguyên tắc đặt tên đơn vị hành chính cấp xã, phường sau sắp xếp, nhấn mạnh tính dễ nhận diện, ngắn gọn, dễ đọc, dễ nhớ đồng thời đảm bảo tính hệ thống và khoa học.

Bộ Nội vụ khuyến khích sử dụng một trong các tên gọi đã có của các đơn vị hành chính trước khi sáp nhập, ưu tiên các tên mang giá trị lịch sử, truyền thống, văn hóa và được nhân dân địa phương đồng thuận.

Đặc biệt, Bộ Nội vụ cũng đề xuất việc đặt tên theo số thứ tự nhằm tạo thuận lợi cho quá trình số hóa, cập nhật dữ liệu thông tin.

Ngoài ra, cơ quan soạn thảo đề xuất đặt tên đơn vị hành chính cấp xã mới theo tên của đơn vị hành chính cấp huyện trước khi sắp xếp, kết hợp với số thứ tự để đảm bảo tính liên kết trong quản lý hành chính và hệ thống dữ liệu.

Ngoài ra, tên của xã, phường mới sau sáp nhập không được trùng với các đơn vị hành chính cùng cấp trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Điều này cũng áp dụng đối với các tỉnh, thành phố dự kiến thành lập theo định hướng sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Thực hiện lộ trình sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, cấp tỉnh theo yêu cầu Bộ Chính trị, dự thảo Nghị quyết quy định theo hướng đơn giản hóa hồ sơ Đề án và rút ngắn các quy trình thủ tục (không quy định về việc xây dựng phương án tổng thể, lấy ý kiến các bộ, ngành trung ương, tổ chức khảo sát thực tiễn; lấy ý kiến Hội đồng nhân dân cấp huyện, cấp xã) nhưng vẫn bảo đảm các bước cần thiết như thẩm định, thẩm tra và trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Trong quá trình thực hiện, Bộ Nội vụ sẽ tham mưu Chính phủ ban hành Kế hoạch để rút ngắn thời gian thẩm định, trình Chính phủ các đề án về sắp xếp đơn vị hành chính.