Khu du lịch quốc gia Mũi Cà Mau có diện tích khoảng 20.100 ha với các công trình du lịch, trung tâm dịch vụ, vui chơi giải trí, nghỉ dưỡng sinh thái rừng ngập mặn; bao gồm các khu chức năng chính: Khu Công viên văn hóa du lịch Mũi Cà Mau, khu du lịch sinh thái rừng biển, khu du lịch cộng đồng sinh thái làng rừng, khu du lịch sinh thái làng nghề truyền thống.
Tuy nhiên hiện Khu du lịch quốc gia Mũi Cà Mau còn đó những tồn tại như khó khăn về nguồn vốn để đầu tư vào phát triển du lịch nhất là chưa có bộ phận chuyên trách quản lý về du lịch, chỉ có phòng Du lịch sinh thái và giáo dục môi trường đang hoạt động hướng tới giáo dục, bảo vệ môi trường, bảo vệ hệ sinh thái rừng, bảo tồn tính đa dạng sinh học cho Khu Ramsar, không có chức năng tổ chức các hoạt động du lịch trong Vườn Quốc gia. Vườn quốc gia Mũi Cà Mau vẫn chưa thành lập Trung tâm Du lịch sinh thái và Dịch vụ môi trường nên công tác quản lý về du lịch chưa được thực hiện và chưa xây dựng Dự án phát triển du lịch sinh thái cũng như đề án cho thuê môi trường rừng để làm cơ sở thu hút, đầu tư và liên doanh, liên kết phát triển du lịch.
Mô hình du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng đang thực hiện ở phân khu phục hồi sinh thái Vườn Quốc gia vẫn còn mang tính tự phát, chưa tạo được sự liên kết và trùng lắp về sản phẩm, hầu hết người dân địa phương còn gặp nhiều khó khăn về điều kiện cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng. Cách tổ chức, tiếp đón, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng phục vụ khách du lịch nhất là đối tượng khách nước ngoài… còn rất hạn chế.
Đứng trước những thực tại trên Cà Mau đưa ra các biện pháp khắc phục để Khu du lịch quốc gia Mũi Cà Mau phát triển xứng tầm với việc đa dạng hóa sản phẩm du lịch và chọn lọc, tạo dựng sản phẩm du lịch có tính cạnh tranh cao trên cơ sở khai thác tiềm năng du lịch nổi bật của khu DLQG Mũi Cà Mau: vị trí điểm cực Nam của Tổ quốc, giá trị rừng ngập mặn, giá trị biển, đảo, văn hóa đời sống sông nước, đa dạng hóa các dịch vụ bổ trợ trên các tour, tuyến du lịch: Biểu diễn nghệ thuật, điểm bán hàng lưu niệm, ẩm thực, điểm mua sắm, các hoạt động thể thao, vui chơi giải trí…
Xây dựng phần mềm quản lý, báo cáo thống kê tự động để quản lý hoạt động kinh doanh du lịch. Sử dụng các trang mạng xã hội để cung cấp thông tin, quảng bá du lịch, cải thiện sinh kế của cộng đồng dân cư thông qua việc thực hiện mô hình ương, nuôi sò huyết kết hợp với phát triển du lịch sinh thái tại Phân khu bảo tồn biển thuộc Vườn quốc gia Mũi Cà Mau. Chuyển đổi, sắp xếp ngành nghề đối với các hộ dân trong rừng ngập mặn sang làm dịch vụ du lịch như: du lịch cộng đồng, cho thuê các phương tiện như tàu, thuyền du lịch…
Tăng cường vận động, thu hút và sử dụng đúng mục tiêu nguồn vốn ODA nhằm phục vụ cho bảo vệ và phát triển rừng, bảo tồn đa dạng sinh học bảo vệ môi trường, xóa đói, giảm nghèo, cải thiện sinh kế cho người dân sống phụ thuộc vào rừng, áp dụng tiến bộ khoa học và kỹ thuật vào phát triển các sản phẩm có chất lượng, thương hiệu địa phương như “Cua Năm Căn”, “Tôm khô Rạch Gốc”, “Ba khía Năm Căn”,., góp phần tạo việc làm ổn định và nâng cao đời sống của cộng đồng dân cư trong Khu du lịch, tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch sinh thái có trách nhiệm thực hiện công tác giáo dục bảo tồn, nâng cao nhận thức cho khách du lịch.
Huy động các nguồn lực xây dựng hoàn chỉnh hệ thống thu gom và xử lý chất thải kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm những hành vi làm tổn hại đến rừng ngập mặn, xả thải chưa đạt quy chuẩn trước khi thải ra môi trường của các cơ sở kinh doanh du lịch, tổ chức các đợt trồng cây cho khu vực mới bồi, trồng bổ sung các loài cây ngập mặn bản địa và các loài cây trong danh sách cần bảo tồn nhằm đa dạng hóa rừng và hoàn chỉnh hệ sinh thái bền vững nhất, tập trung đầu tư các dự án nhằm phòng, chống sạt lở đất như xây dựng bờ kè sông Cửa Lớn, sông Rạch Gốc; xây dựng đê biển Đông; nâng cấp đê biển Vịnh Thái Lan; bảo vệ và phát triển hệ sinh thái rừng ngập mặn và rừng phòng hộ ven biển.
Xây dựng chương trình cấp nhãn xanh cho các cơ sở lưu trú, phát triển đồng bộ và sử dụng hiệu quả, bền vững các nguồn năng lượng, nghiên cứu ứng dụng công nghệ sản xuất năng lượng sạch như điện gió, điện mặt trời,… Đẩy mạnh chuyển giao và ứng dụng hiệu quả công nghệ phục vụ công tác thích ứng với biến đổi khí hậu, xây dựng hệ thống cảnh báo thiên tai, sự cố, tuyên truyền, giáo dục người dân và khách du lịch, tổ chức các lớp tập huấn, các buổi hội thảo, đào tạo nhằm nâng cao năng lực quản lý về ứng phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng.
Thu Hằng