Không để doanh nghiệp chịu tốn thêm thời gian, tiền bạc

Hội thảo Góp ý Dự thảo Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tổ chức

Đối diện với nhiều thay đổi

“Doanh nghiệp luôn e ngại những gì không rõ ràng”, ông Trương Văn Cẩm, Phó chủ tịch, kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) chia sẻ điều này ngay khi bắt đầu phát biểu ý kiến tại Hội thảo Góp ý Dự thảo Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa (Dự thảo) do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức đầu tuần này.

Trước đó, các nội dung mới của Dự thảo đã được Ủy ban Tiêu chuẩn đo lường chất lượng quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) gửi tới các doanh nghiệp. Mối quan tâm lớn của các doanh nghiệp là những nội dung liên quan đến việc sửa đổi chính sách.

Theo Dự thảo Tờ trình, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa (năm 2007) chưa đáp ứng đầy đủ các điều ước quốc tế và nghĩa vụ trong các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam tham gia. Vì vậy, việc sửa đổi sẽ đảm bảo hệ thống các văn bản pháp luật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa đầy đủ và đồng bộ, tạo khung pháp lý cần thiết cho việc triển khai hoạt động quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa, đảm bảo sự thống nhất trong việc áp dụng pháp luật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa, góp phần tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh lành mạnh, phù hợp với thông lệ quốc tế, phù hợp với Hiệp định về hàng rào kỹ thuật trong thương mại (Hiệp định TBT) của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và các chương về hàng rào kỹ thuật trong thương mại của các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (CPTPP, EVFTA, RCEP…).

Với quan điểm này, có 4 nhóm chính sách sẽ được sửa đổi.

Một là, đổi mới việc xác định sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toàn (sản phẩm, hàng hóa nhóm 2).

Hai là, ứng dụng công nghệ trong quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa.

Ba là, phát triển hạ tầng chất lượng quốc gia bảo đảm mục tiêu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Bốn là, tăng cường tính hiệu quả của hoạt động quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, đẩy mạnh phân công, phân cấp quản lý để phù hợp với tình hình thực tế hiện nay.

Đặc biệt, Dự thảo đã rà soát 8 nhóm thủ tục hành chính, trong đó đã bãi bỏ 3 thủ tục hành chính, gồm công bố hợp quy và đăng ký kiểm tra chất lượng đối với một số hàng hóa nhóm 2 nhập khẩu; đăng ký hoạt động đánh giá sự phù hợp; sửa đổi 5 thủ tục hành chính (đăng ký kiểm tra chất lượng đối với một số hàng hóa nhóm 2 nhập khẩu; đăng ký miễn kiểm tra chất lượng hàng nhập khẩu; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng mã số, mã vạch; đăng ký chỉ định tiêu chuẩn đánh giá sự phù hợp; đăng ký hoạt động đào tạo chuyên gia đánh giá).

Nhưng cũng chính vì có nhiều thay đổi, nên các doanh nghiệp cần các nội dung nêu ra tại Dự thảo cần phải rõ ràng, minh bạch và tạo điều kiện để doanh nghiệp hoạt động. “Không để doanh nghiệp chịu tốn thêm thời gian, tiền bạc”, ông Cẩm gửi gắm tới Ban Soạn thảo.

Những lấn cấn không hề nhỏ

Bà Đào Thị Thu Huyền, Phó giám đốc Bộ phận đối ngoại (Canon Việt Nam) đã mang đến Hội thảo một bản so sánh thông lệ quốc tế về chất lượng sản phẩm, hàng hóa với quy định của Việt Nam. Trong đó, “điểm danh” 10 quy định, như quyết định và công bố mức chất lượng sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất; quyết định các biện pháp kiểm soát nội bộ để bảo đảm chất lượng sản phẩm; lựa chọn tổ chức đánh giá sự phù hợp để thử nghiệm, kiểm định, giám định, chứng nhận chất lượng sản phẩm, hàng hóa…, đối chiếu với 5 thị trường quốc tế, gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu và Mỹ.

“Hầu hết các quốc gia tiên tiến nhất cũng không quy định khắt khe như Việt Nam”, bà Huyền chia sẻ thông tin nhận được từ các so sánh.

Tương tự, các quy định của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa liên quan đến hàng nhập khẩu, xuất khẩu cũng khắt khe hơn các quy định của một số nền kinh tế được so sánh. Đặc biệt, bà Huyền cho biết, các quốc gia tiên tiến đều không bắt buộc áp dụng nhiều trách nhiệm đối với hàng xuất khẩu, chỉ siết chặt quy định với những mặt hàng liên quan đến sức khỏe, như thực phẩm, dược phẩm…

Nhưng vấn đề khiến bà Huyền cảm thấy lo ngại hơn cả là, quy định hiện tại đã rất khắt khe, thậm chí khắt khe hơn nhiều nước tiên tiến trên thế giới, nhưng Dự thảo mà Bộ Khoa học và Công nghệ đang đưa ra lấy ý kiến còn chặt chẽ hơn nữa.

“Dự thảo đã chuyển quy định về áp dụng mã truy suất nguồn gốc, nhãn điện tử từ không bắt buộc áp dụng sang bắt buộc. Như vậy, doanh nghiệp sẽ phải thực hiện thêm các thủ tục đăng ký để đáp ứng các quy định, cũng có nghĩa là tăng nhân lực, thời gian và chi phí thực hiện”, bà Huyền phân tích.

Đương nhiên, hệ quả sẽ là giá thành sản phẩm tăng, ảnh hưởng tiêu cực tới sức mua của người tiêu dùng, kéo theo giảm doanh thu của doanh nghiệp…

“Chúng tôi kiến nghị sửa đổi Dự thảo theo hướng giảm bớt các thủ tục hành chính đang có và không tăng thêm so với những quy định của các nước tiên tiến Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu, Mỹ. Song song, việc kiểm tra hàng lưu thông trên thị trường cần được tăng cường”, bà Huyền khuyến nghị.

Về vấn đề này, đại diện Công ty cổ phần Dịch vụ thương mại tổng hợp WinCommerce cho biết, doanh nghiệp rất đồng tình với chủ trương của Đảng và Nhà nước về việc ứng dụng công nghệ để quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, trong đó ứng dụng mã số, mã vạch, ghi nhãn điện tử, giúp cho các bên tham gia trong chuỗi cung ứng có thể truy xuất nguồn gốc, triệu hồi sản phẩm, quản lý sản xuất, vận chuyển, bán hàng dễ dàng hơn.

Tuy nhiên, các yêu cầu mới cũng đặt ra bài toán cho doanh nghiệp trong việc phát triển hạ tầng, hệ thống công nghệ thông tin phù hợp nhằm quản lý dữ liệu hoàn chỉnh, tích hợp dữ liệu từ các bộ phận khác nhau, từ sản xuất, kiểm tra chất lượng, kho bãi và phân phối.

“Với các thách thức lớn trong việc triển khai công nghệ, chi phí đầu tư tăng sẽ tạo áp lực tài chính và ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Điều này cũng dẫn đến hệ quả tất yếu là làm tăng giá thành sản phẩm, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người tiêu dùng trong nước. Ngoài ra, về việc chi tiết hóa truy xuất nguồn gốc, ví dụ bao gồm cả thông tin chi tiết cơ sở bảo quản, lưu trữ, vận chuyển, cũng sẽ tạo nên khó khăn khi ghi nhãn hàng hóa và ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp”, đại diện một doanh nghiệp nêu.

Do đó, các doanh nghiệp đề xuất cơ quan nhà nước áp dụng theo lộ trình, phù hợp với tình hình thực tế của doanh nghiệp, cũng như có các hỗ trợ và hướng dẫn chi tiết cho doanh nghiệp để triển khai một cách thuận lợi nhất, giảm thiểu tối đa chi phí phát sinh.