Tự học không chỉ là một yêu cầu trong khung năng lực của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 mà còn là chìa khóa giúp học sinh chủ động tiếp thu kiến thức và khám phá đam mê. Tuy nhiên, để kỹ năng này thực sự phát huy hiệu quả, sự đồng hành của giáo viên đóng vai trò vô cùng quan trọng.
Từ việc hướng dẫn phương pháp học tập đến sử dụng các nền tảng trực tuyến như Khan Academy, giáo viên đang từng bước giúp học sinh vượt qua khó khăn, lấp đầy lỗ hổng kiến thức và tự tin làm chủ việc học của mình. Những câu chuyện thực tế từ các trường học trên khắp cả nước đã minh chứng rõ ràng rằng, khi thầy và trò cùng chung sức, hành trình xây dựng kỹ năng tự học không còn là thử thách, mà là cơ hội để mỗi học sinh khẳng định và phát triển bản thân.
Giáo viên là người “dẫn đường” cho học sinh trên hành trình tự học
Tự học không có nghĩa là học sinh hoàn toàn tự mình tìm hiểu mọi thứ mà không cần đến sự hỗ trợ từ giáo viên. Trái lại, sự hướng dẫn đúng đắn từ thầy cô đóng vai trò như người “dẫn đường”, giúp học sinh xác định rõ mục tiêu học tập và phương pháp tiếp cận hiệu quả. Tại trường Tiểu học và THCS Miền Đồi (Hòa Bình), cô Bùi Thị Hà chia sẻ: “Từ khi được hướng dẫn để tiếp cận nền tảng Khan Academy, học sinh không còn nhút nhát hay thụ động như trước. Các em tiếp thu nhanh hơn và tự tin làm chủ việc học của mình.”
Những lời chia sẻ này không chỉ phản ánh sự tiến bộ của học sinh mà còn minh chứng cho vai trò quan trọng của giáo viên trong việc hướng dẫn học sinh tự học hiệu quả. Ở các trường học như trường THPT Đông Hà (Quảng Trị), thầy Trần Hữu Hùng đã tận dụng Khan Academy như một công cụ ôn tập giúp học sinh củng cố kiến thức môn Toán ngay tại nhà. Điều này không chỉ giúp các em lấp đầy lỗ hổng kiến thức mà còn phát triển kỹ năng tự học – kỹ năng cần thiết để thành công trong thời đại mới. Tại tỉnh Thái Bình, em Bùi Nhật Minh – Học sinh lớp 1 trường TH&THCS Thái Giang chia sẻ về trải nghiệm của bản thân: “Mới đầu em chưa quen dùng nền tảng nên thấy khó, nhưng nhờ cô giáo hướng dẫn kỹ nên giờ em có thể tự học mà không cần người lớn hỗ trợ rồi!” Em Hà Thị Thanh Huyền, học sinh lớp 8 trường THCS Đức Ninh (Tuyên Quang) cũng là một học sinh chăm chỉ ôn luyện Toán với Khan Academy mỗi ngày. “Em thích nhất ở Khan là phần lời giải từng bước giúp em biết rằng mình sai ở đâu. Đặc biệt khi em làm sai thì nền tảng không trả kết quả đúng luôn mà sẽ đưa ra hướng dẫn để em làm lại đến khi làm đúng thì thôi. Do đó, ngoài giờ học trên lớp, em có thể tự rèn luyện các dạng bài chưa nắm chắc và ôn lại kiến thức”.
 |
| Giáo viên đồng hành cùng học sinh từng bước xây dựng kỹ năng tự học trong thời đại số |
Theo ông Đỗ Ngọc Minh – đồng sáng lập chương trình Khan Academy Việt Nam, Giám đốc chương trình tài nguyên giáo dục mở Việt Nam (VOER), sự kết hợp giữa hướng dẫn của giáo viên và nền tảng học trực tuyến giúp học sinh tự học tốt hơn. Ví dụ, giáo viên có thể yêu cầu học sinh xem trước bài trên Khan Academy, tự làm bài tập và kiểm tra kết quả. Nhờ đó, giáo viên nhanh chóng nắm bắt tình hình học tập của từng học sinh và đưa ra hỗ trợ kịp thời. Đây chính là sự thay đổi tích cực trong cách dạy và học hiện đại.
Tự học để khám phá tiềm năng và nuôi dưỡng đam mê
Tự học không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức trên lớp mà còn mở ra cơ hội để các em trải nghiệm, khám phá đam mê và bồi đắp niềm tin vào bản thân. Ngoài ôn tập môn Toán, Cao Gia Khang, học sinh lớp 5 Trường Tiểu học Trần Quốc Tuấn (Bình Dương), còn sử dụng Khan Academy để học thêm khóa “An toàn Internet” và các khóa học lập trình. Với Khang, việc tự học là cơ hội để em tìm tòi những kiến thức mới và từ đó có thể xác định được đam mê của bản thân. Lê Thanh Giang, học sinh lớp 7 của trường THCS Văn Quán (Hà Nội) cũng nuôi dưỡng ước mơ của mình theo cách tương tự. Thông qua việc thử nghiệm các khóa học lập trình trên Khan Academy, Giang đã hoàn thành nhiều dự án từ việc tạo ra các bức tranh đầy màu sắc đến các trò chơi đơn giản. Mỗi dự án nhỏ được “thành hình” là một bước tiến vững chắc, thúc đẩy Giang tiến xa hơn trên con đường lập trình.
 |
| Tự học còn là cơ hội để học sinh khám phá và nuôi dưỡng đam mê |
Còn với Nguyễn Trâm Anh, học sinh lớp 12 chuyên Toán Trường Phổ thông Năng khiếu (TP. Hồ Chí Minh), tự học đã đem lại cho em sự công nhận xứng đáng dành cho những nỗ lực của bản thân. Với mục tiêu đạt điểm cao trong kỳ thi SAT, Trâm Anh đã tự ôn luyện và xuất sắc đạt 1520 điểm DSAT nhờ học trên Khan Academy. “Em thấy tự tin vào bản thân mình hơn. Ồ, thì ra mình hoàn toàn có thể tự học,” Trâm Anh chia sẻ. Quá trình tự học không dễ dàng, nhưng những nỗ lực bền bỉ của em đã mang tới “trái ngọt” xứng đáng, không chỉ về điểm số mà còn ở niềm tin vào năng lực cá nhân.
Tự học không phải là đích đến mà là một hành trình dài – hành trình của sự học tập suốt đời. Và trên hành trình đó, sẽ luôn cần có sự đồng hành của giáo viên để học sinh tiếp cận được công cụ đáng tin cậy, cũng như tìm ra phương pháp phù hợp. Khi học sinh biết tự học đúng cách, các em không chỉ nắm vững kiến thức mà còn đủ năng lực và tự tin để “dám nghĩ, dám nói, dám làm và dám chịu trách nhiệm”. Và theo chia sẻ của Tổng Bí thư Tô Lâm, đó chính là nền tảng để thế hệ tương lai trở thành những người có ích cho xã hội, biết hy sinh vì lợi ích chung và không ngừng hoàn thiện bản thân.
Trong thời đại số hóa và đổi mới giáo dục hiện nay, việc khuyến khích học sinh hình thành kỹ năng tự học là bước đi chiến lược và cần thiết. Với sự đồng hành của giáo viên và sự hỗ trợ từ công nghệ, trong đó có các nền tảng học trực tuyến như Khan Academy, học sinh sẽ không chỉ học để biết mà còn học để làm, để sống và để thành công.
