Khắp nơi kêu giá giảm, tại sao có nơi nông dân vẫn đạt lợi nhuận 50 triệu đồng/ha? (Bài 1)

LTS: Trong bối cảnh giá lúa gạo đang có xu hướng giảm, nhiều hộ dân ở Đồng bằng sông Cửu Long vẫn bán được lúa với giá cao, đặc biệt có nơi ghi nhận lợi nhuận lên đến 50 triệu đồng/ha trong vụ đông xuân 2025 nhờ áp dụng phương pháp trồng lúa hiện đại. 

Thay vì gieo sạ theo cách truyền thống, sử dụng giống kém chất lượng, tốn nhiều phân, thuốc, giống và nguồn nước, nhiều nơi ở ĐBSCL, nông dân đã mạnh dạn chuyển đổi cách sản xuất, liên kết với doanh nghiệp hỗ trợ đầu vào và đầu ra. 

Với cách làm đó, cùng với các chính sách và hỗ trợ của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, sự vào cuộc của các bộ, ngành và các địa phương, thậm chí cả doanh nghiệp, nông dân đã bán được giá lúa cao, giúp lợi nhuận luôn đảm bảo, hỗ trợ nông dân vượt qua giai đoạn giá lúa giảm trong thời gian hiện nay.

Trong một cuộc họp bàn về tiêu thụ lúa gạo mới đây, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cũng đề nghị các địa phương ĐBSCL tích cực phát triển các vùng sản xuất lúa chất lượng cao, giảm phát thải, gắn với liên kết doanh nghiệp để ổn định đầu ra cho người trồng lúa. Và đó cũng là hướng phát triển tất yếu của ngành lúa gạo, trong bối cảnh cạnh tranh giữa các nước xuất khẩu ngày càng gay gắt, nhất là khi Ấn Độ quyết định “mở kho”.

Có nơi nông dân đạt lợi nhuận 50 triệu đồng/ha

Những ngày này, các thành viên tổ hợp tác sản xuất lúa ST 25 ở thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng đang thu hoạch lúa đông xuân. Thay vì buồn vì giá lúa giảm, thu nhập giảm sâu như những nơi khác thì người dân nơi đây vẫn vui vẻ cho hay, lợi nhuận đạt được vụ lúa này lên đến 50 triệu đồng/ha.

Theo ghi nhận của Dân Việt tại tổ hợp tác sản xuất lúa ST 25 ở thị xã Ngã Năm do bà Nguyễn Thị Ngọc Điệp làm tổ trưởng, nơi đây đã thu hoạch được khoảng 70% trong tổng số 27ha. Do mạnh dạn chuyển đổi sang giống chất lượng cao nên vụ lúa này, nông dân bán được với giá 8.900 đồng/kg cho doanh nghiệp bao tiêu.

Bà Điệp vui vẻ chia sẻ: “Với giá lúa 8.900 đồng/kg và năng suất 7,6 tấn/ha, nông dân trong tổ hợp tác đạt lợi nhuận bình quân 50 triệu đồng/ha. Tất cả lúa đều được doanh nghiệp bao tiêu theo thỏa thuận”.

Cũng theo bà Điệp, không những bao tiêu đầu ra, doanh nghiệp nói trên còn cung cấp giống, phân, thuốc và hỗ trợ kỹ thuật sử dụng phân bón sinh học nên chi phí sản xuất chỉ tốn khoảng 800.000 đồng/công (doanh nghiệp hỗ trợ 50% chi phí đầu vào). Do vậy, người dân trong tổ hợp tác an tâm sản xuất.

Ông Trần Văn Quân ở phường 2, thị xã Ngã Năm – thành viên tổ hợp tác sản xuất lúa ST 25 nói trên thông tin, vụ đông xuân 2025, ông trồng 4ha giống lúa ST 25. Khi thu hoạch, được Doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí bao tiêu với giá cao hơn thị trường, hơn nữa chi phí đầu tư cũng được hỗ trợ nhiều nên ông “rất khoẻ”.

Tuy không trồng lúa ST 25 nhưng nhiều nông dân tại các địa phương khác ở vùng ĐBSCL vẫn bán được cao hơn giá thị trường bằng cách liên kết với doanh nghiệp trồng lúa. Với cách làm này, nông dân không những được hỗ trợ khâu đầu vào, tham gia vào quá trình canh tác lúa mới hiện nay, mà còn kích giá lúa bán ra (doanh nghiệp liên kết mua cao hơn giá lúa thị trường).

Như anh Trần Vũ Chí – nông dân trồng lúa cặp kênh Tân Công Sính 1, xã Tân Công Sính, huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp. Trong khi giá lúa Đài Thơm 8 của người dân xung quanh chỉ bán được từ 6.600-6.700 đồng/kg thì anh bán được với giá 7.700 đồng/kg.

“Tôi có 3ha lúa trồng giống Đài Thơm 8 trong vụ đông xuân 2025. Cuối vụ, theo tính toán, đạt lợi nhuận đạt gần 34 triệu đồng/ha” – anh Chí nói.

Để đạt lợi nhuận này, anh Chí giảm giống gieo sạ từ 90 kg/ha xuống còn 60 kg/ha, giảm bón phân từ 6 lần xuống 3 lần, giảm phun thuốc từ 10 lần xuống 5 lần. Điều này giúp chi phí đầu tư giảm xuống còn 16,8 triệu đồng/ha.

Dù giảm tất cả yếu tố đầu vào nhưng theo anh Chí, lúa vẫn phát triển rất tốt, bộ rễ khoẻ, bông dài, hạt nhiều. Theo đó, năng suất lúa đạt 8,7 tấn/ha, cao hơn rất nhiều so với ruộng của người dân xung quanh. Lúc thu hoạch, toàn bộ lúa được Công ty Cổ phần Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam bao tiêu, phục vụ xuất khẩu.

Theo anh Chí, hiện nay, đa số nông dân trồng lúa đều giỏi, nhưng quan trọng nhất là làm sao để giảm chi phí tối đa, từ đó mức lợi nhuận sẽ tăng lên. Ngoài ra, việc giảm chi phí sản xuất (giảm phân, thuốc bảo vệ thực vật, giảm nước tưới,…) còn giúp bảo vệ môi trường chung cho vùng nông thôn, giúp giảm phát thải khí nhà kính.

Kích giá lúa bằng cách liên kết sản xuất

Tại Kiên Giang, ông Lê Hữu Toàn – Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Kiên Giang cho biết, riêng những diện tích lúa làm theo Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL, nông dân có lợi nhuận từ 30-35 triệu đồng/ha, tức cao hơn 10 triệu đồng so với diện tích lúa bên ngoài mô hình.

Ngoài diện tích tham gia đề án (2 mô hình phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường triển khai thí điểm tại Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Thanh niên Phú Hòa, xã Tân Hội, huyện Tân Hiệp với 50ha và Hợp tác xã Dịch vụ Tôm cua lúa Thạnh An, xã Đông Thạnh, huyện An Minh với 10ha; 10 mô hình do tỉnh Kiên Giang thí điểm), thời gian qua, Kiên Giang còn có 60.000ha nông dân sản xuất lúa theo đơn đặt hàng của 21 doanh nghiệp.

Trong đó chủ lực là Công ty Cổ phần Tập đoàn Tân Long, Công ty Cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An, Công ty Cổ phần Tập đoàn Lộc Trời,…Theo đó, phần lớn diện tích này được mua với giá cao hơn thị trường theo thỏa thuận từ đầu vụ lúa.

Liên quan đến vấn đề này, ông Phạm Thái Bình – Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An cho biết, những ruộng nông dân ở ĐBSCL liên kết với doanh nghiệp đều được thanh toán với giá cao, có nơi mua với giá 9.000 đồng/kg tại ruộng với lúa ST 25.

Còn ông Trương Mạnh Linh – đại diện Công ty Cổ phần Tập đoàn Tân Long thì cho biết, đối với nông dân liên kết trồng lúa chất lượng cao xuất khẩu sang Nhật sẽ không bị ảnh hưởng nhiều bởi những yếu tố về thị trường. “Thời gian vừa qua, giá lúa giảm nhưng công ty thu mua lúa trong dân với giá rất là cao và những hộ nông dân làm theo hưởng lợi lớn” – ông Linh thông tin.

Ông Linh nhấn mạnh, thị trường giá trị cao có tiềm năng lớn. Riêng năm 2024, công ty đã có khoảng 20.000 tấn gạo đi vào thị trường Nhật Bản.