Sáng ngày 03/11/2023, tại Hội trường Ngụy Như Kon Tum của Đại học Quốc gia Hà Nội, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (VNU-USSH) phối hợp với Trường Đại học Việt – Nhật thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp tổ chức hội thảo khoa học quốc tế “Quan hệ Việt Nam – Nhật Bản: Quá khứ – Hiện tại – Tương lai”. Sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động thiết thực kỉ niệm 50 năm thiết lập quan hệ hữu nghị Việt Nam – Nhật Bản.
Khai mạc Hội thảo khoa học quốc tế: “Quan hệ Việt Nam – Nhật Bản: Quá khứ – Hiện tại – Tương lai”.
Tham dự Hội thảo, về phía Đại học Quốc gia Hà Nội có GS.TSKH. Vũ Minh Giang (Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo), GS.TS Hoàng Anh Tuấn (Hiệu trưởng Trường ĐHKHXH&NV), GS.TS. Furuta Motoo, GS.TS. Momoki Shiro (ĐH Việt Nhật) cùng nhiều nhà nghiên cứu, giảng viên đến từ các trường đại học, viện nghiên cứu: ĐH KHXH&NV, ĐH Việt Nhật; ĐH Hạ Long, Quốc tế Nhật Bản, ĐH Thăng Long, Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Viện Khảo cổ học Việt Nam, Viện Nghiên cứu Kinh thành, Viện Sử học,…
Hội thảo cũng thu hút sự tham gia đông đảo của các các chuyên đến từ Nhật Bản: GS. TS. Fujita Reio (Cục Văn hóa, Bộ GD Nhật Bản), TS. Nishino Noriko Quỹ bảo vệ di sản văn hóa dưới lòng đất Đông Nam Á cùng rất nhiều nhà khoa học đến từ các trường Đại học của Nhật Bản: Waseda, Osaka Tokyo, Nữ Chiêu Hoà, Kansai, Meiji…
Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam YAMADA Takio gửi lời chúc mừng đến Hội thảo
Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam YAMADA Takio đánh giá cao ý nghĩa của Hội thảo, đồng thời nhấn mạnh: “Quan hệ Việt Nam – Nhật Bản hiện nay có thể nói tốt đẹp nhất từ trước đến nay. Quan hệ ấy đã có truyền thống lịch sử lâu đời từ thời cổ trung đại. Và năm 1973 hai nước đã chính thức kí kết văn bản ngoại giao, thiết lập mối quan hệ giữa hai nước, đến nay đã tròn 50 năm. Đây là mốc rất quan trọng, cả hai nước tiến hành nhiều hoạt động để kỉ niệm sự kiện này. Tôi đánh giá rất cao ý nghĩa của Hội thảo khoa học quốc tế ngày hôm nay được tổ chức với sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia của Việt Nam và Nhật Bản. Hội thảo được tổ chức như một minh chứng cho mối quan hệ tốt đẹp đó, đồng thời góp phần mở ra một thời kì phát triển mới trong lĩnh vực nghiên cứu về lịch sử, văn hóa và hoạt động giáo dục giữa hai nước Việt Nam và Nhật Bản.
Hiệu trưởng trường ĐHKHXH&NV Hoàng Anh Tuấn phát biểu khai mạc Hội thảo
Phát biểu khai mạc hội thảo, GS.TS Hoàng Anh Tuấn nhấn mạnh: “Việt Nam và Nhật Bản có lịch sử quan hệ bang giao lâu dài và kể từ khi hai nước chính thức kí kết văn bản thiết lập quan hệ đến nay đã tròn nửa thế kỉ. Trong chuỗi hoạt động kỉ niệm 50 năm, Hội thảo khoa học hôm nay được tổ chức nhằm đánh giá kết quả nghiên cứu Việt Nam của các học giả Nhật Bản và đánh giá kết quả nghiên cứu Nhật Bản bởi các học giả Việt Nam. Đặc biệt, nhằm tạo cơ hội cho các nhà nghiên cứu trẻ, học viên cao học và nghiên cứu sinh của hai nước được trao đổi, chia sẻ các kết quả nghiên cứu. Kết quả của Hội thảo hôm nay sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của khoa học và giáo dục lịch sử ở hai nước trong thời gian tới”.
Trong báo cáo đề dẫn với chủ đề “Việt Nam học ở Nhật Bản” GS.TS. Furuta Motoo – GS.TS. Momoki Shiro, Trường Đại học Việt Nhật (ĐHQGHN) đã chia sẻ: Ngay từ thế kỉ XX các nhà trí thức trung đại Nhật Bản đã có những hiểu biết nhất định về Đông Nam Á và Việt Nam. Từ đó đến nay, Việt Nam học đã thu hút sự quan tâm của giới nghiên cứu Nhật Bản và đạt được nhiều kết quả. Hiện nay, quan hệ ngoại giao giữa hai chính phủ Việt – Nhật không những ngày càng phát triển. Trong giới học thuật, sự mở rộng của nghiên cứu sang các lĩnh vực khác nhau cũng như nghiên cứu sát thực về thực trạng xã hội của Việt Nam đã và đang góp phần không nhỏ cho quan hệ “đối tác bình đẳng” giữa hai nước. Nhưng trên thực tế vẫn còn tồn tại nhiều khoảng trống trong nghiên cứu các đề tài siêu quốc gia cần được bù đắp bằng thông tin về Việt Nam.
GS.TS Momoki trong báo cáo đề dẫn đã nêu bật kết quả và triển vọng trong tương lai trong nghiên cứu về Việt Nam tại Nhật Bản
“Điều đó đang và sẽ đòi hỏi giới học thuật Việt Nam học tại Nhật Bản, Nhật Bản học tại Việt Nam cũng như ngành nghiên cứu quan hệ và nghiên cứu so sánh Việt – Nhật cần phải đẩy mạnh hợp tác để hai bên có thể hợp tác tạo ra được tính hấp dẫn mới mẻ cho ngành nghiên cứu khu vực học nói chung và Việt Nam học nói riêng” – GS.TS Momoki nhấn mạnh.
Là chuyên gia nghiên cứu về Nhật Bản tại Việt Nam cũng như mối quan hệ bang giao giữa hai nước, GS.TS Nguyễn Văn Kim (ĐHKHXH&NV) đã có báo cáo tổng quan nêu bật kết quả nghiên cứu về Nhật Bản trong thời gian qua. Trong đó nhấn mạnh: “Các công trình của thế hệ nghiên cứu này đã cung cấp những hiểu biết tổng quan về lịch sử, chính trị, tư tưởng và giáo dục của Nhật Bản đã bắt đầu xuất hiện ở Việt Nam vào thập niên 70 của thế kỉ XX. Từ sau khi hai nước chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao (1973) việc nghiên cứu Nhật Bản đã có được nhiều điều kiện thuận lợi mới. Việc nghiên cứu về Nhật Bản đã trở thành xu thế trên quy mô toàn quốc. Cùng với đó, các Trung tâm, Viện và Khoa chuyên nghiên cứu, giảng dạy về Nhật Bản cũng được thiết lập như: Khoa Đông Phương học (Trường ĐH KHXH&NV, ĐHQG HN); Khoa Đông phương, ĐHQG Tp HCM; các khoa, trung tâm đào tạo Nhật Bản ở Trường Đại học Ngoại thương, Trường Đại học Khoa học Huế, Trung tâm Nghiên cứu Nhật Bản rồi Viện nghiên cứu Đông Bắc Á…
Trong những năm gần đây xuất hiện nhiều nghiên cứu mang tính liên ngành từ kinh tế, chính trị đến môi trường sinh thái và biến đổi khí hậu, đời sống văn hoá – xã hội đương đại, nghiên cứu về các chính sách văn hoá, ngoại giao văn hoá, quyền lực mềm của Nhật Bản, các tôn giáo mới ở Nhật Bản,… Mặc dù đã có sự gia tăng về số lượng và chất lượng nghiên cứu nhưng vẫn còn những lĩnh vực chưa đạt được kết quả như mong đợi với cả hai loại hình nghiên cứu: Nghiên cứu lý thuyết và Nghiên cứu ứng dụng (thực nghiệm). Do đó, cần tăng cường hợp tác giữa các nhà nghiên cứu Việt Nam và Nhật Bản để thúc đẩy nghiên cứu liên ngành, chuyên sâu.
Hội thảo sẽ tiến hành trong một ngày với hai tiểu ban: Quan hệ Việt – Nhật trong thời kì tiền cận đại; Quan hệ Việt – Nhật thời kì cận hiện đại với gần 20 báo cáo tham luận của các học giả đến từ Việt Nam và Nhật Bản. Thông qua các nghiên cứu chuyên sâu, công phu của các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước sẽ góp phần hệ thống hoá và cập nhật các tư liệu và kết quả nghiên cứu trong nhiều năm qua của giới học giả Việt Nam và Nhật Bản về lịch sử hai nước (nghiên cứu Việt Nam ở Nhật Bản và nghiên cứu Nhật Bản ở Việt Nam), qua đó chia sẻ và tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân hai nước.
Cũng tại Hội thảo lần này các nhà khoa học sẽ gợi mở những hướng nghiên cứu mới, các phương pháp và tư duy nghiên cứu mới của ngành Sử học ở Việt Nam và Nhật Bản qua đó thúc đẩy sự phát triển của khoa học và giáo dục lịch sử ở hai nước.
Một số hình ảnh tại Hội thảo Quan hệ Việt Nam – Nhật Bản: Quá khứ – Hiện tại – Tương lai” do VNU-USSH phối hợp với VJU tổ chức
Hạnh Quỳnh – USSH Media
