Kêu gọi 1,6 triệu USD cho dự án phòng chống dịch bệnh mới nổi từ động vật sang người

Ngày 21/3, Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Trung tâm Hợp tác Quốc tế về Nghiên cứu Phát triển Nông nghiệp (CIRAD) tổ chức Hội thảo tham vấn đề xuất cho dự án PreAct (Prezode in Act – Đưa sáng kiến vào hành động) trong khuôn khổ Sáng kiến Prezode – Phòng chống dịch bệnh lây lan từ động vật, do Chính phủ Pháp tài trợ thông qua Cơ quan Phát triển Pháp (AFD).

Kêu gọi 1,6 triệu USD cho dự án phòng chống dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người

Ông Tô Việt Châu – Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế cho biết, sáng kiến Prezode có sự tham gia của 29 quốc gia thành viên, tập trung vào các nghiên cứu nhằm ngăn chặn sự xuất hiện của bệnh lây truyền từ động vật sang người, trong đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Bộ NNPTNT) là thành viên vào năm 2022.

Tại Việt Nam, Trung tâm Hợp tác Quốc tế về Nghiên cứu Phát triển Nông nghiệp CIRAD là thành viên tích cực của sáng kiến Prezode – đang tích cực phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường thông qua Văn phòng Ban Thư ký Đối tác Một sức khoẻ về phòng chống dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người chuẩn bị đề xuất dự án PreAct.

Dự án dự kiến dành riêng cho khu vực Đông Nam Á, trong đó sẽ triển khai tại Việt Nam trong giai đoạn 2025-2028. Theo đó, mục tiêu của dự án nhằm tăng cường hiểu biết về dịch bệnh mới nổi từ động vật sang người, xác định và giám sát rủi ro thông qua cách tiếp cận từ dưới lên, tăng cường năng lực quản lý rủi ro xuyên biên giới và tăng cường hiệu quả vận hành của các cơ quan địa phương. 

Theo ông Tô Việt Châu, sau 9 tháng chuẩn bị kể từ cuộc họp tham vấn lần 1, các nội dung kỹ thuật trọng tâm đã được đề xuất lên Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) với tổng vốn dự kiến trên 1,6 triệu USD cho hai nước Việt Nam và Philippines. 

Dự án dự kiến chia thành 4 hợp phần gồm nhận diện rủi ro, giảm thiểu rủi ro, giám sát Một sức khoẻ dựa vào cộng đồng và nâng cao năng lực cho Một sức khoẻ. Địa bàn dự kiến triển khai dự án là Tiền Giang và Thái Nguyên. 

Thông qua dự án PreAct, Bộ Nông nghiệp và Môi trường mong muốn dự án sẽ giúp tạo ra cơ chế đối thoại dài hạn cho khoa học, chính sách và xã hội; tăng cường hợp tác đa ngành; bảo đảm sử dụng phương pháp tiếp cận Một sức khoẻ trong cơ chế ra quyết định nhằm tối ưu hoá lợi ích;

Bên cạnh đó là cung cấp các nghiên cứu để chứng minh lợi ích đan xen giữa kinh tế và sức khoẻ thông qua Một sức khoẻ; làm thông thoáng, đẩy nhanh quyết định của các bên liên quan; tăng cường của khối tư nhân tham gia các sáng kiến xanh nhằm đảm bảo sức khoẻ của môi trường, con người và vật nuôi; tăng cường sự tham gia của các bên liên quan, thay đổi tư duy, nhận thức về Một sức khoẻ.

Việt Nam – một trong những quốc gia đi đầu trong thúc đẩy Một Sức Khỏe

TS. Marisa Peyre, Phó Trưởng đơn vị nghiên cứu ASTRE, CIRAD đánh giá, Việt Nam hiện là một trong những quốc gia đi đầu không chỉ trong khu vực mà cả trên thế giới trong việc thể chế hóa và áp dụng phương pháp tiếp cận “Một sức khỏe” (One Health).

Trước những thách thức và mối đe dọa ngày càng gia tăng từ các bệnh truyền nhiễm lây lan từ động vật sang người, Việt Nam đã xây dựng một hệ thống chính sách, chiến lược và quản trị mạnh mẽ, phù hợp với Kế hoạch Hành động Chung Một sức khỏe (1L) của 4 tổ chức quốc tế: WHO, FAO, UNEP và WOAH.

“Chúng tôi tin rằng Sáng kiến PreZode và dự án PreAct sẽ đóng góp tích cực cho những mục tiêu này và còn hơn thế nữa. Việt Nam không chỉ là quốc gia tiên phong trong việc thực hiện One Health, mà còn có tiềm năng dẫn đầu trong việc chứng minh giá trị gia tăng của cách tiếp cận này thông qua các biện pháp phòng ngừa nhằm giảm thiểu nguy cơ đại dịch”, TS. Marisa Peyre cho biết.

Ông Nguyễn Việt Hùng, lãnh đạo Chương trình Sức khỏe, Viện Chăn nuôi Quốc tế (ILRI Kenya) thông tin, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia năng động nhất trong việc thúc đẩy cách tiếp cận Một Sức Khỏe. Đối với dự án PreAct, mặc dù đã nhận được một phần tài trợ từ Chính phủ Pháp, nhưng để mở rộng quy mô hoạt động tại Việt Nam, Philippines và các quốc gia khác, thì cần thêm nguồn kinh phí. 

Quỹ phòng chống đại dịch (Pandemic Fund) mở ra cơ hội để huy động nguồn lực này, đồng thời giúp nâng cao sự hiện diện và tác động của sáng kiến Prezode cả ở cấp khu vực lẫn quốc gia – trong đó Việt Nam là một trong những nước đầu tiên ký kết tham gia và đóng vai trò tiên phong.

Theo thông tin từ Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 75% các dịch bệnh nguy hiểm và mới nổi là các bệnh lây truyền từ động vật sang người hoặc có nguồn gốc gen từ bệnh của động vật. Việt Nam là một  trong những điểm nóng về dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người như: cúm A(H5N1), SARS, dại, than, dịch hạch, ký sinh trùng.