Năm 2011, siêu máy tính Watson của IBM đánh bại hai nhà vô địch Ken Jennings và Brad Rutter trong gameshow Jeopardy!. Hơn một thập kỷ sau, OpenAI giới thiệu chatbot ChatGPT, mở khóa những tiềm năng của AI đối với thế giới.
Dù IBM không còn tiên phong phát triển AI, công ty đang tìm cách áp dụng công nghệ trong hoạt động của mình. 10 năm kể từ khi Watson khiến đám đông bất ngờ, IBM đã phát triển một số công cụ AI để hỗ trợ công việc hiệu quả hơn, chính xác hơn, tối ưu năng suất lao động.
Theo Giám đốc nhân sự IBM Nickle LaMoreaux, bên trong IBM, AI giải phóng nhân viên khỏi các công việc hành chính văn phòng, giúp họ thực hiện nhiều công việc phức tạp hơn.
IBM nhìn thấy cơ hội khi tận dụng AI trong hoạt động nhân sự và đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ này. Trợ lý ảo AskWatson là một ví dụ: thay vì hỏi cấp trên hay phòng hành chính về chính sách nghỉ phép hay phải tự nghiên cứu qua “ma trận” thông tin, nhân viên có thể hỏi Watson và nó sẽ trả về kết quả dựa trên thời gian làm việc, địa điểm, số ngày phép đã dùng.
“Big Blue” cũng sử dụng AI để đánh giá hiệu quả công việc, tự động hóa việc quyết định nhân viên nào đủ điều kiện tăng lương, thăng chức. Nền tảng đảm nhận những tác vụ tẻ nhạt như đánh giá hiệu quả trước đây, kỹ năng, thời gian làm việc, đào tạo… rồi gửi khuyến nghị cho cấp trên để kiểm tra chéo. Người quản lý có thể hỏi AI vì sao một nhân viên không có trong danh sách. Công cụ sẽ trả lời rằng nhân viên không đáp ứng yêu cầu về chứng chỉ hoặc cung cấp ngày thi chứng chỉ sắp diễn ra.
Với thời gian tiết kiệm được, nhà quản lý có thể đầu tư đào tạo nhân viên để phát triển nghề nghiệp. LaMoreaux chia sẻ, hơn 280 đầu việc đang được tự động hóa nhờ AI. Nó giúp phòng nhân sự có tính “người” hơn vì dành thời gian cho những thứ ý nghĩa hơn.
Trong bài bình luận trên Fortune, CEO IBM Arvand Krishna tranh luận AI giúp nhân viên “giải quyết các nhiệm vụ mà hầu hết mọi người cảm thấy lặp đi lặp lại, giải phóng nhân viên để họ đảm nhận công việc mang đến giá trị cao hơn”. Số lượng nhân sự hành chính làm công việc thủ công tại IBM đã giảm từ 700 xuống chưa tới 50 người.
Theo LaMoreaux, tổng cộng bộ phận nhân sự IBM đã tiết kiệm 12.000 giờ trong 18 tháng qua nhờ các hệ thống tự động. Trớ trêu là chính tác dụng của AI lại đẩy nhân sự hành chính ra khỏi cửa. Vào tháng 5, IBM thông báo tạm dừng tuyển dụng các vị trí back-office, phụ trách công việc như viết thư tuyển dụng, giám sát việc chuyển giao nhân sự giữa các bộ phận. Dù vậy, LaMoreaux cho rằng quyết định này là có chủ đích và có chiến lược. Khi đóng băng một số vị trí, họ có thể chuyển hướng sang các vị trí tạo ra doanh thu, phát triển sản phẩm.
Tác động của AI đối với thị trường lao động từ lâu đã thu hút sự chú ý. Diễn đàn kinh tế thế giới cho biết AI có thể ảnh hưởng khoảng 40% tổng số giờ làm việc, trong đó những nhân sự văn thư, thư ký sẽ giảm nhanh chóng. Gần 4.000 vụ sa thải gần đây có liên quan đến AI. Hồi tháng 1, IBM cắt giảm khoảng 3.900 vị trí dù khẳng định đây chỉ là kết quả của việc bán bớt tài sản.
LaMoreaux thừa nhận bà đã nghĩ về những gì sẽ xảy ra nếu IBM cho nhân viên thôi việc vì AI. Theo bà, các công ty cần minh bạch về chiến lược AI và đào tạo nhân viên công cụ, kỹ năng cần thiết để duy trì vai trò của họ.
IBM chi 4,6 tỷ USD tiền mặt mua một hãng phần mềmIBM sẽ tiếp tục các thử nghiệm AI, thu thập dữ liệu về hiệu quả công việc và nâng cao kỹ năng để đáp ứng nhu cầu trong tương lai. Trong nhiều năm, IBM tuyển dụng dựa trên kỹ năng, hơn 50% nhân sự tại Mỹ không yêu cầu bằng đại học. LaMoreaux nhận thấy nhiều cá nhân học kỹ năng AI, tự động hóa từ các kênh phi truyền thống như khóa học cộng đồng, khóa học trực tuyến, thậm chí quân đội.
Hiện tại, IBM đang tìm kiếm các năng lực mới ở ứng viên như họ có làm việc được với AI và mô hình ngôn ngữ lớn không, biết đặt câu hỏi (prompt) không, thiết kế quy trình AI cho lĩnh vực của mình không, hiểu được cái gì cần tự động hóa. Nếu thiếu sót, họ phải có khả năng học hỏi liên tục.
Trước đây, bạn chỉ cần học xong, có bằng cấp, trở thành chuyên gia và sẽ có sự nghiệp ổn định cả đời. Tuy nhiên, thời gian học hỏi kỹ năng đang được rút ngắn đáng kể nhờ công nghệ mới. Dù phía trước là gì, không ngừng học hỏi sẽ là điểm khác biệt giữa các nhân viên, bất kể họ đang gia nhập ngành nào, làm vị trí gì, mới bắt đầu hay ở đoạn cuối của sự nghiệp, theo LaMoreaux.
“Mỗi doanh nghiệp hiện đều là một công ty công nghệ. Tất cả chúng ta đều bị AI tác động”, LaMoreaux chia sẻ.
(Theo Fortune)
