Nhớ món cá cơm kho mặn. Món này dễ làm, như lấy đồ trong túi. Chỉ cần ướp cá cơm tươi với vài muỗng mắm, đường và một ít gia vị. Bắc lên bếp, nhỏ lửa, chờ cá sôi vài dạo cho nước cạn ở mức xăm xắp là xong. Trước khi ăn rắc tí tiêu bột.
Cơm trắng mà ăn với cá cơm kho mặn thì hết chê. Nước cá cơm kho mặn cũng “bắt” cơm dữ lắm. Nhớ hồi nhỏ đang tuổi ăn tuổi lớn, mình chạy chơi về lục nồi. Cá hết nhưng chỉ cần chút nước cá cơm kho thôi là mừng rồi. Xúc đầy tô bưng ra hè ngồi “đánh chén”. Đúng là nước “thánh” đánh bay cả tô cơm nguội.
Lâu lâu nhà mình cũng hay kho cá cơm với củ nghệ tươi băm nhỏ để “bình ổn” dạ dày. Món này gia vị bình thường nhưng nghệ phải hơi nhiều. Cái mùi nghệ thật lạ. Thơm hăng hắc mà đầy rủ rê. Con cá cơm thấm nghệ vàng thẫm, mềm nhưng không nhũn. Mới cắn đôi con cá đã nghe thơm lựng. Nhiều khi nồi trơ đáy, đưa muỗng vét một mớ nghệ vụn lẫn trong nước cá deo dẻo rồi chan với cơm. Lua vài lua là chén cơm hết nhẵn.
Hấp dẫn cá cơm kho nghệ
Cá cơm khô kho rim phải ngâm với nước ấm. Ngâm như vậy để lấy lại độ mềm cho cá khi bị nắng làm khô đi sau mấy ngày phơi. Nếu không, con cá cứng sẽ mất ngon. Món cá cơm rim cũng đường cũng muối cũng mắm nhưng thêm mớ tỏi băm phi với dầu ăn. Món này là “chủ lực” trong mâm cơm. Hướng đi của những đôi đũa đều nhằm vào đĩa cá cơm rim. Con cá săn chắc nhưng không dai, bảo đảm độ mềm mại cho cả những bộ răng “quá đát”. Thậm chí càng nhai càng mềm, chất ngọt của con cá tiết ra nhiều hơn. Nếu rim nhiều, phần còn lại có thể cho vào trong hũ thủy tinh để tủ lạnh. Cả tuần sau ăn vẫn còn ngon. Cái anh “rim” này không chỉ chuyên trị cơm đâu, mà còn làm hao cả nồi cháo trắng. Hắn cũng là món “đưa cay” hay mọi nhẽ.
Lại nhớ nồi canh cá cơm nấu với cà chín. Mùa hè nóng bức, món này là một gợi ý hay. Một xoong nước, một tô cà chín xắt lát, một chén cá cơm loại nào cũng được, một ít muối hoặc mắm là thành nồi canh chất lừ. Kinh nghiệm ẩm thực là “có rau đau mắm”. Còn có tô canh với cà chín thì “đau” cơm lắm. Với món canh, phần đuôi cá cơm bong lên, lộ mảng thịt trắng ngần, thấy cả những mảnh xương nhỏ nhắn thật hấp dẫn. Nước canh vương mùi cá cơm mặn mà, mùi cà chín ngọt lành.
Cá cơm rim chua ngọt
Ngọt lành canh cá cơm với cà chín tới
Còn với cá cơm sữa, một nồi cháo khuya thật loãng với hành lá và tiêu bột là những chén thuốc bổ sau những giờ vá lưới đêm mệt mỏi. Trước khi đi vào “giấc mộng đêm hè”, sì sụp vài chén cháo cá cơm sữa thì mát từ gan sang ruột. Cá cơm sữa mềm bấn lẫn với cháo nhuyễn luôn ve vãn cái lưỡi, cứ nhè nhẹ dìu dịu mà thơm cho đến chén cuối cùng.
Cá cơm vừa về bến còn tươi nguyên ánh bạc có thể tái chanh, trộn với hành tím, chuối chát sợi, đậu phộng, rau húng là thành món gỏi ngon rụng rời. Bữa nào thấy ba bốn anh ngư dân trải chiếu ngồi trước hàng hiên hoặc bày bộ bàn nhựa đơn sơ dưới bóng cây đầu hè thì nhất định họ đang “phiêu” cùng món gỏi cá cơm.
