Hướng đến mục tiêu tỉnh mạnh, xã cũng mạnh

Tại cuộc tọa đàm với các doanh nghiệp châu Âu trước đây ít hôm, Thủ tướng cũng đã thông tin đến cộng đồng doanh nghiệp châu Âu về việc, Việt Nam tiến hành cách mạng về tổ chức bộ máy, giảm khâu trung gian, xóa bỏ cơ chế xin cho, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo hướng tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; sắp xếp lại địa giới hành chính các địa phương để tạo không gian phát triển mới rộng lớn hơn và đẩy mạnh chuyển đổi số để thực hiện thủ tục hành chính không phụ thuộc địa giới hành chính; giảm phiền hà, sách nhiễu, giảm chi phí, thời gian cho người dân và doanh nghiệp.

Thực ra, chuyện mở rộng không gian phát triển cũng đã được nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu nhắc đến ở diễn đàn này, diễn đàn kia. Còn nhớ, tại Kỳ họp bất thường lần thứ 2 Quốc hội khóa XV, khi bàn đến Quy hoạch tổng thể quốc gia, nhiều đại biểu Quốc hội đã không quên nhắc đến việc cần một chính sách phát triển liên kết vùng một cách thực chất bởi không gian phát triển đô thị bị chia cắt theo địa giới hành chính, liên kết vùng hạn chế, một số địa phương phát triển không dựa vào lợi thế của mình. Nguyên nhân dẫn đến hạn chế này là do thiếu cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế liên vùng. Hay như, đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải (Thanh Hóa) đề cập đến vai trò kết nối vùng Đồng bằng sông Hồng, vùng Tây Bắc với Bắc Trung Bộ. Hoặc như đại biểu Quốc hội Trần Thị Hồng Thanh (Ninh Bình) cho rằng, cần một quy về liên kết trong nội vùng và giữa các vùng không chỉ về giao thông mà còn liên kết về phát triển công nghiệp chế tạo, dịch vụ logistics, du lịch, phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số theo hướng phát huy tối đa lợi thế vượt trội, đặc trưng của từng vùng, miền.

Nói chuyện liên kết vùng không phải là mới nhưng ở thời điểm này, nhắc lại câu chuyện về liên kết vùng để thấy, đã đến lúc cần một chiến lược, một cái nhìn dài hơi cho chiến lược tổng thể về phát triển kinh tế- xã hội của đất nước. Và một trong những chiến lược ấy có lẽ chính là sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh tương đồng về văn hóa, trình độ phát triển và có vị trí địa lý gần nhau… để nương nhau mà đi lên. Nói như nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng Trần Ngọc Chính khi chia sẻ với báo giới thì, nghiên cứu sáp nhập tỉnh ở thời điểm này là phù hợp, để những địa phương liền kề nhau, có văn hóa, phong tục tập quán tương đồng, thay vì cạnh tranh sẽ liên kết để phát huy các lợi thế, khắc phục cho nhau những hạn chế, tạo ra các động lực mới, phát huy nguồn lực đất đai, dân số, giúp kinh tế – xã hội của địa phương phát triển nhanh hơn, mạnh hơn và bền vững hơn.

Và, có lẽ, sáp nhập tỉnh, bỏ cấp trung gian cũng giúp tinh gọn bộ máy nhà nước, tiết kiệm ngân sách cho đầu tư phát triển- đó là điều nên làm và nên làm sớm.

2.Ngày 28/2 trong Kết luận 127-KL/TW năm 2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư do Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú ký nêu rõ mục đích, yêu cầu tinh gọn bộ máy nhà nước nhằm: Bảo đảm các nguyên tắc, mục tiêu, yêu cầu theo các kết luận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết 18-NQ/TW năm 2017. Kết luận cũng nêu rõ: Nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã; thực hiện mô hình địa phương hai cấp (tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể) bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Kết luận của Ban Bí thư xác định quyết tâm chính trị cao nhất, triển khai thực hiện theo phương châm “vừa chạy vừa xếp hàng” để hoàn thành công việc với khối lượng rất lớn, đòi hỏi cao về chất lượng, tiến độ để trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng vào trung tuần tháng 4/2025. Các cấp uỷ, cơ quan, tổ chức được giao nhiệm vụ cần phối hợp chặt chẽ, kịp thời, bảo đảm chất lượng, hiệu quả và tiến độ thực hiện. Quá trình sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy phải bảo đảm hoạt động thường xuyên, liên tục của các cơ quan, tổ chức, không gián đoạn, không ảnh hưởng đến các hoạt động của Đảng, Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Đặc biệt, việc nghiên cứu phải tiến hành khách quan, dân chủ, khoa học, cụ thể, sâu sắc, cầu thị, sát đúng với tình hình thực tiễn; khắc phục triệt để chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, chia cắt về địa bàn, lĩnh vực, tổ chức trung gian cồng kềnh; bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu lực, hiệu quả, nâng cao vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

Với tinh thần đó, ngay trong nửa đầu tháng 3 nhiều địa phương như Thái Bình, Quảng Ninh hay Nghệ An… quán triệt tinh thần các Kết luận 126-KL/TW và Kết luận 127-KL/TW. Bí thư tỉnh ủy Nghệ An Nguyễn Đức Trung cho rằng: Đây là vấn đề cấp bách không thể không làm, buộc phải làm, càng sớm càng tốt. Đây là vấn đề lợi hơn cho đất nước, người dân vì vậy cần tập trung thực hiện. Từ đó, ông Trung đề nghị các cấp ủy trên tinh thần chủ động rà soát nghiên cứu mô hình tổ chức bỏ cấp huyện, sáp nhập cấp xã, chuyển đổi mô hình tổ chức chính quyền 3 cấp sang định hướng 2 cấp trên tinh thần “tỉnh mạnh, xã mạnh.” Ông cũng yêu cầu Ban Tổ chức Tỉnh ủy nghiên cứu phương án sắp xếp trong trường hợp không tổ chức đơn vị hành chính cấp huyện, kể cả có thể rơi vào trường hợp phải hợp nhất tỉnh với tinh thần không thể chủ quan, càng chủ động thì khi có chủ trương càng thuận lợi.

3.Những ngày gần đây, theo tinh thần Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Quốc hội và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã khẩn trương họp để xem xét, rà soát các quy định pháp lý liên quan làm cơ sở cho việc sáp nhập tỉnh, bỏ cấp trung gian (cấp huyện). Tại buổi làm việc với cơ quan của Quốc hội về kết quả công tác tháng 2, nhiệm vụ năm 2025 vào chiều 4/3 vừa qua, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Đảng ủy quán triệt tới tất cả các chi bộ việc triển khai kết luận của Bộ Chính trị về tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Cơ quan của Quốc hội phối hợp với Chính phủ rà soát, đề xuất sửa quy định liên quan cấp hành chính trung gian; xây dựng phương án tiếp tục sắp xếp cấp xã. Cũng tại cuộc họp, Chủ tịch Quốc hội đã yêu cầu các cơ quan nghiên cứu, đề xuất sửa Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân; Luật Quy hoạch; phối hợp Chính phủ nghiên cứu, đề xuất sửa luật, văn bản về cơ chế, chính sách với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động bị ảnh hưởng do sắp xếp đơn vị hành chính ở địa phương và xử lý tài sản nhà nước sau sắp xếp và giao Thường trực Ủy ban Pháp luật – Tư pháp nghiên cứu sửa một số điều của Hiến pháp về tổ chức bộ máy, để báo cáo cấp có thẩm quyền. Tinh thần là “vừa chạy vừa xếp hàng” quyết liệt, khoa học. Với tinh thần làm việc ấy, tin rằng, chúng ta sẽ sớm có phương án tốt nhất theo Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.