Hướng dẫn ‘sử dụng Ong’

Nói chuyện với con như với một người trưởng thành

“Hải Phong là một em bé mắc hội chứng tự kỷ bẩm sinh, nên con gặp khó khăn trong việc diễn đạt câu từ, giao tiếp đúng cách. Ví dụ, con có thể nói chậm, nói một câu không có chủ ngữ, hoặc sắp xếp các từ không đúng chỗ, hoặc trả lời thiếu kính ngữ “thưa, ạ, dạ, vâng”. Đó là do khuyết tật của con hoặc con chưa biết làm thế nào là đúng, không phải vì con không lễ phép. Nên cách hỗ trợ con tốt hơn là khi thấy con nói không đủ chủ vị, thầy cô lập tức nói mẫu để con nói theo… Con khá ngoan, nên khi được hướng dẫn đúng cách, con sẽ vui vẻ làm theo”, chị Bạch Thùy Linh viết trong “hướng dẫn sử dụng Ong”.

“Hướng dẫn sử dụng Ong” có nhiều mục tương tự. Ở đó, nhiều đặc điểm của Ong được mẹ liệt kê kèm theo cách khắc phục như: thật thà nên dễ bị người khác giận, lười đọc to thành tiếng, luôn hiểu mọi thứ theo nghĩa đen… Chị cũng giới thiệu cả những ưu điểm của Ong như: thông minh, hiểu nhanh, giàu tình cảm, có khả năng đọc thầm bằng mắt khá nhanh, có khả năng tìm chi tiết do được rèn luyện nhiều ở các bài tập đọc hiểu của tiếng Anh.

Chị Thùy Linh cũng tìm cách để chính Ong tham gia vào quá trình “hướng dẫn sử dụng Ong” bằng cách nói chuyện với con như với một người trưởng thành.

“Tôi nói rất thẳng thắn, con là một đứa trẻ mắc hội chứng như vậy, con có khó khăn gì, ưu điểm gì. Hai mẹ con tôi cùng đọc cuốn sách về can thiệp, cùng xem các video trên YouTube. Tới một trang sách về khó khăn của trẻ tự kỷ, Ong bảo: À bạn này cũng sợ cắt tóc và cắt móng tay giống con. Tôi nghĩ khi Ong hiểu về bản thân thì sẽ biết cách tự chủ hơn”, chị Linh chia sẻ.

Những niềm vui… bất thường

Nhưng “hướng dẫn sử dụng Ong” không phải lúc nào cũng giúp được Ong. Khi Ong đi học ở trường, câu chuyện khó khăn hơn rất nhiều. “Nếu các bạn tự kỷ đi học ở trường công, theo quy định, trường không từ chối, nhưng lớp quá đông nên giáo viên hầu như không thể hỗ trợ được gì. Nhiều gia đình được yêu cầu làm giấy khuyết tật để con được miễn thi cử, cũng như không được tính thành tích của con vào thành tích của trường. Trường tư lại có quyền lựa chọn học sinh và từ chối.

Mẹ Ong cũng từng được gọi lên “gợi ý” chuyển trường hai lần khi Ong học tiểu học. Có bố mẹ khiếu kiện tận ban giám hiệu phản đối cho Ong học cùng, dù đôi khi chính Ong không phải người gây sự trước…”, chị Thùy Linh nhớ lại.

Chị chọn cho Ong cách học cả ở trường lẫn ở nhà. Con đi học ở trường với sự giúp đỡ của một giáo viên đi kèm, con cũng học ở nhà theo chương trình Homeschool của Mỹ với mẹ. Ong vừa xong kỳ thi hết lớp 8 chương trình Homeschool, tiếp tục cấp 3 theo chương trình này. Dù có thuận lợi là giảng viên tiếng Anh, cũng có khả năng dạy Homeschool, chị Thùy Linh vẫn phải chấp nhận lùi lại để đi cùng con. Nhưng với chị, đánh đổi là điều bình thường.

“Tôi khởi nghiệp từ sớm với một trung tâm tiếng Anh. Những trung tâm tiếng Anh cùng thời với tôi giờ đã tiến rất xa rồi. Bản thân tôi cũng thích học hành, có năng lực nên cũng chạnh lòng khi bạn bè có nhiều thành tựu. Tôi vẫn luôn theo học các khóa học ngắn, mình không đứng yên một chỗ nhưng cũng có tự ti nhất định và chạnh lòng thì không tránh được”, chị Linh nói.

Bù lại, chị cũng tìm những niềm vui khác. Một trong số đó là chương trình học tiếng Anh 30 phút mỗi ngày cho các mẹ vào sáng sớm hoặc tối muộn. Những bà mẹ bận bịu cùng nhau học tiếng Anh online trong nửa tiếng để có thể có thêm cơ hội trong công việc, hay để dạy con. Chị cũng có một kênh nho nhỏ cho việc hát tiếng Anh. Trên đó, những bài hát Việt có giai điệu nhẹ nhàng được dịch sang tiếng Anh và cô sinh viên Thùy Linh hát nhạc Trịnh nổi tiếng năm nào lại hát. Sau này, có khi Ong cũng thu âm cùng mẹ. Các kênh YouTube, TikTok của hai mẹ con với tên Nguyệt Ca Mẹ Ong đều có đông người theo dõi.

Chị cho biết chỉ lấy sự tiến bộ của con làm niềm vui, không có kỳ vọng. “Con chỉ nói được một câu gì đấy thôi, mình đã thấy rất vui rồi. Phụ huynh khác thấy con chửi bậy hay nói dối thì lo, chứ tôi sẽ rất mừng vì con cảm nhận được ngôn ngữ, hay biết mặt trái của đời sống như một đứa trẻ bình thường. Khi chuyển sang chương trình cấp 3 của Mỹ, đồng thời vẫn học chương trình Việt, Ong nói: “Mẹ thấy con chưa đủ bận à?”. Tôi không nghĩ con nói được câu như thế. Đó là niềm vui mà trong cộng đồng mẹ có con tự kỷ mới hiểu được”, chị Thùy Linh tâm sự.