HTX kêu ‘khát’ vốn, ngân hàng hồi đáp chính sách đang ‘rất mở’

Trong khuôn khổ diễn đàn và bên lề Diễn đàn nông dân quốc gia lần thứ VIII, năm 2023 diễn ra hôm nay 12.10, tại Hà Nội, các hợp tác xã (HTX) khó tiếp cận nguồn vốn vay là câu chuyện nhận được nhiều sự quan tâm.

Nông dân Phan Văn Thủ (HTX Dịch vụ thương mại nông nghiệp Cây Trôm, Long An) chia sẻ, trước những yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường, việc sản xuất tập trung, khép kín quy trình sản xuất để đảm bảo minh bạch truy xuất nguồn gốc là tất yếu. Việc này cần nguồn vốn rất lớn để HTX đầu tư.

Tuy vậy, HTX đang khó tiếp cận vốn vay của các ngân hàng do không có tài sản chung, tài sản không chia của HTX.

Bên cạnh đó, hiện nay, các HTX chủ yếu được hỗ trợ vốn vay từ Quỹ Phát triển HTX nhưng số vốn vay tối đa chỉ được 1 tỉ đồng/HTX. Con số này hiện chưa đáp ứng nhu cầu sản xuất.

“Chúng tôi rất mong muốn được các cấp ngành, các ngân hàng thương mại tạo điều kiện thuận lợi để HTX có thể được tín chấp bằng các dự án hoặc tài sản sẵn có, thay vì phải tín chấp bằng tài sản cá nhân. Đồng thời, xem xét có hướng mở rộng hạn mức cho vay của HTX tại Quỹ Phát triển HTX lên cao hơn nữa?”, ông Thủ đặt câu hỏi.

Ở phần hồi đáp, bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước), nhìn nhận vốn ngân hàng rất quan trọng cho phát triển HTX. Ngân hàng Nhà nước đã quan tâm tới việc sửa đổi các văn bản pháp luật về tín dụng, hướng dẫn các tổ chức tín dụng cho vay khách hàng, sửa đổi các vướng mắc trong thực tiễn.

Việc cho vay có thể có tài sản đảm bảo hoặc không, tài sản đảm bảo có thể là bất động sản, hàng tồn kho; cho vay không có bảo đảm tài sản thì đánh giá bằng khả năng trả nợ của khách hàng, dự án tốt hay không… Nói chung, quy định cho vay của ngân hàng đã rất linh hoạt.

Tuy nhiên, với quy định hiện hành thì vay không bảo đảm tài sản là điều kiện quan trọng nhưng không phải phải tiên quyết, mà nó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, khả năng trả nợ, kinh doanh của các HTX…

“Ngân hàng Nhà nước đã quan tâm đến tiếp cận tín dụng của các HTX, có nhiều chỉ đạo yêu cầu các tổ chức tín dụng thu thập thông tin đánh giá tín nhiệm khách hàng, làm sao nâng cao hiệu quả thẩm định, tăng khả năng cho vay không bảo đảm tài sản, tăng cho vay với khách hàng là các HTX. Từ giờ tới cuối năm, Ngân hàng Nhà nước sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp để tăng khả năng hấp thụ tín dụng của nền kinh tế, trong đó có HTX”, bà Giang nói.

HTX cũng phải tháo gỡ những hạn chế

Theo ông Lê Hồng Phúc, Phó tổng giám đốc Agribank, Nghị định 55 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn cũng như Ngân hàng Nhà nước đang có những chính sách “rất mở” giao cho các ngân hàng thương mại để quyết định mức độ không đảm bảo tài sản đối với khoản vay của các tổ chức, HTX.

Đã có cơ chế nhưng hiện nay kinh tế tập thể, HTX chưa phát triển được. Các ngân hàng thương mại thì ban hành nhiều gói vay, chủ yếu gói cho vay kích thích doanh nghiệp lãi suất rất thấp nhưng không có gói nào cho vay HTX.

“Chúng tôi đã có nhiều phương án nhưng cũng thấy khó khăn. Phía các HTX, đầu tiên vốn tự có chưa đáp ứng, nếu vay của dự án trung hạn phải đến 25% vốn tự có (vay 100 tỉ đồng thì phải có 25 tỉ đồng đối ứng).

Bên cạnh đó, hệ thống báo cáo tài chính minh bạch, bài bản, thẩm định cũng chưa hoàn thiện; tài sản cũng là vấn đề. Nhiều HTX có nhà lưới, nhà xưởng nhưng tài sản đó đi đồng bộ với giấy tờ đất, kể cả đất thuê bị thế chấp chưa đảm bảo tính pháp luật”, ông Phúc nói.

Phó tổng giám đốc Agribank cũng đề cập tới góc độ tính trách nhiệm của các thành viên trong doanh nghiệp, HTX chưa cao, chưa chặt chẽ. Với Agribank, số lượng HTX dư nợ quá hạn do những năm trước còn cao, ảnh hưởng tới cho vay.

“Thời gian tới, mong muốn Chính phủ, các cấp, các ngành có những giải pháp tháo gỡ, hỗ trợ HTX phát triển hơn. Bên cạnh đó, bản thân HTX phải tháo gỡ những hạn chế, từ đó chúng tôi mới có cơ hội mang tín dụng đến với các HTX”, ông Phúc nhấn mạnh.