Chỉ sau mùa vụ đầu tiên, mô hình sản xuất khoai tây tại các tỉnh phía Bắc đạt năng suất trung bình 23-26 tấn/ha, cao hơn 8 tấn/ha so với các vụ trước.
Trong bối cảnh nền nông nghiệp toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng bền vững, mô hình hợp tác công tư (PPP) đã và đang trở thành động lực quan trọng giúp nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam. Điển hình, nhóm PPP về Rau quả do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Khối Công) chủ trì; cùng đồng hành có PepsiCo Foods Việt Nam, Syngenta Việt Nam (Khối tư) đã triển khai thành công mô hình liên kết sản xuất khoai tây bền vững, canh tác theo hướng giảm phát thải và ứng dụng công nghệ cao.
Động lực từ mô hình đối tác công tư (PPP)
Trong năm 2024, Nhóm PPP về Rau quả đã triển khai hàng loạt giải pháp mới trong canh tác khoai tây như: Giải pháp đảm bảo sức khỏe đất; bộ giải pháp quản lý sâu bệnh toàn diện; hệ thống tưới chính xác, kỹ thuật bón phân qua hệ thống châm phân; máy quan trắc thời tiết kết nối phần mềm trực tiếp tới điện thoại thông minh; sử dụng máy bay không người lái (drone) để theo dõi quá trình từ gieo trồng đến thu hoạch và phun thuốc phòng trừ sâu bệnh…
Thành công của mô hình này không chỉ góp phần thực hiện Chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững của Việt Nam giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050, mà còn là minh chứng cụ thể cho những cam kết tại COP26 về giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Trước thực tế sản lượng khoai tây trong nước chỉ đáp ứng khoảng 30-40% nhu cầu tiêu thụ và Việt Nam vẫn phải nhập khẩu một lượng lớn khoai tây từ Úc, Mỹ, Đức, Hà Lan và Trung Quốc, việc nhân rộng mô hình sản xuất bền vững này chính là giải pháp quan trọng để gia tăng tính chủ động trong chuỗi cung ứng, giảm phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu, đồng thời thúc đẩy ngành khoai tây Việt Nam phát triển theo hướng hiện đại và bền vững.
Nền tảng vững chắc từ kinh nghiệm triển khai tại Tây Nguyên
Từ năm 2019, PepsiCo Foods Việt Nam, Syngenta Việt Nam và các đối tác đã triển khai mô hình sản xuất khoai tây bền vững tại khu vực Tây Nguyên, với mục tiêu cải thiện năng suất, giảm chi phí sản xuất và bảo vệ môi trường. Dự án đã ghi nhận những kết quả vượt trội khi diện tích canh tác tăng từ 400 ha ban đầu lên gần 1.700 ha vào năm 2024, trong khi năng suất trung bình đạt 30-34 tấn/ha – cao hơn đáng kể so với phương pháp truyền thống.
Trên cơ sở thành công tại Tây Nguyên, vụ Đông Xuân 2024-2025 đánh dấu bước chuyển mình quan trọng khi mô hình được mở rộng ra các tỉnh phía Bắc với tổng diện tích 320 ha. Ngay trong mùa vụ đầu tiên, năng suất thu hoạch đã đạt trung bình 23-26 tấn/ha, cao hơn 8 tấn/ha so với các vụ trước. Đồng thời, chi phí sản xuất cũng giảm đáng kể nhờ hệ thống tưới nước chính xác giúp tiết kiệm 3.170 m³ nước/ha, bộ giải pháp quản lý sâu bệnh giúp giảm 2 lần phun thuốc/vụ, và việc sử dụng drone giúp giảm hơn 10 lần lượng nước pha thuốc bảo vệ thực vật.
Thành công của mô hình không chỉ thể hiện qua các con số mà còn qua những thay đổi tích cực trong tư duy và phương pháp canh tác của nông dân. Ông Đoàn Trường Vinh, nông dân tại Quỳnh Phụ, Thái Bình chia sẻ: “Trước giờ chúng tôi làm theo cách cũ, quen tay rồi, giờ áp dụng kỹ thuật mới, dùng giống mới thì cũng có nhiều bỡ ngỡ. Tuy nhiên, nhờ được hướng dẫn chi tiết về kỹ thuật và được bao tiêu đầu ra, chúng tôi cũng yên tâm. Vừa rồi thu hoạch, khoai tây của tôi đạt trung bình 25 tấn/ha, lợi nhuận đạt tầm 100 triệu/ha, nên vô cùng phấn khởi và hoàn toàn tự tin với mô hình mới này”.
Tương tự, ông Đỗ Xuân Hiển – Chủ nhiệm HTX Lương Tài, Bắc Ninh cũng ghi nhận hiệu quả của mô hình: “Ban đầu mất thời gian để học hỏi cái mới, nhưng đổi lại, giờ tôi tiết kiệm được đáng kể thời gian và công sức trong quá trình canh tác, mà hiệu quả lại cao hơn. chỉ sau một vụ mùa, tôi không chỉ biết cách xử lý đất, xử lý giống, bón phân theo phương pháp hiện đại, mà còn biết sử dụng điện thoại để quản lý và điều chỉnh nước tưới qua ứng dụng”.
Việc mở rộng mô hình sản xuất khoai tây bền vững ra phía Bắc không chỉ giúp nông dân có thêm lựa chọn cây trồng với thu nhập ổn định, mà còn giúp doanh nghiệp chủ động nguồn cung nguyên liệu đạt tiêu chuẩn cao, góp phần phát triển chuỗi giá trị khoai tây theo hướng bền vững. Đồng thời, đây cũng là bước tiến quan trọng trong lộ trình triển khai Mạng lưới đổi mới sáng tạo lương thực thực phẩm tại Việt Nam (FIH-V) 2025, hướng đến một nền nông nghiệp hiện đại, giảm phát thải và có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường quốc tế.
Tú Uyên
Nguồn: https://vietnamnet.vn/hop-tac-cong-tu-canh-tac-khoai-tay-ben-vung-nang-tam-gia-tri-nong-san-viet-nam-2381601.html
