Hội Lim là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

VHO – Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng đã ký Quyết định số 1744 ngày 10.6.2025 về việc công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo đó, Bộ trưởng Bộ VHTTDL quyết định đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia lễ hội truyền thống Hội Lim thị trấn Lim, xã Liên Bão, xã Nội Duệ, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh.

Bộ trưởng Bộ VHTTDL đề nghị Chủ tịch UBND các cấp nơi có di sản được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình, thực hiện việc quản lý Nhà nước theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Hội Lim có lịch sử rất lâu đời và phát triển tới quy mô hội hàng tổng (tổng Nội Duệ), bao gồm 6 xã, phường: Nội Duệ (Đình Cả, Lộ Bao), Nội Duệ Khánh, Nội Duệ Nam, Lũng Giang, Xuân Ổ và phường hát cửa đình Tiên Du (sau là Duệ Đông).

Hội Lim là hội của những làng xã cổ nằm quanh núi Lim và đôi bờ sông Tiêu Tương. Đây là lễ hội lớn của vùng, thể hiện một cách sâu sắc văn hóa nghệ thuật và tín ngưỡng tâm linh của người dân xứ Kinh Bắc. Hội Lim được duy trì trong suốt thế kỷ XIX và nửa đầu thế kỷ XX. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống Mỹ cứu nước, Hội Lim không được mở trong nhiều thập kỷ cho đến tận những năm sau đổi mới. Ngày nay, hội được mở vào ngày 12, 13 tháng Giêng Âm lịch hàng năm.

Không gian lễ hội tọa lạc trên đồi Lim, bao quanh là các làng, xóm và phố chợ bên Tỉnh lộ 295B (xưa là tổng Nội Duệ) nay là thị trấn Lim, các xã Nội Duệ, Liên Bão, huyện Tiên Du.

Hội Lim có nhiều nghi lễ rước, tế lễ và các hoạt động nghệ thuật dân gian hết sức phong phú như hát trống quân, hát chèo, ca trù, hát tuồng và hát quan họ… Trong những ngày diễn ra Hội Lim có nhiều hoạt động đặc sắc như tại trung tâm quảng trường đồi Lim tổ chức hát giao lưu, hát đối đáp quan họ phục vụ du khách; thi tổ tôm điếm; thư pháp, hội thơ… Bên cạnh đó, du khách sẽ được hòa mình trong những trò chơi dân gian độc đáo, đặc sắc như: đánh đu, vật truyền thống, bịt mắt bắt dê, đập niêu, múa rồng, múa lân…

Trong đó, dân ca quan họ Bắc Ninh là linh hồn của lễ hội. Các hình thức hát như hát canh, hát trên thuyền, hát lán, hát đối đáp… không chỉ phô diễn các lề lối, bài bản cổ mà còn tạo ra một môi trường lý tưởng để di sản được truyền dạy, thực hành liên tục.

Quan họ Bắc Ninh được UNESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại ngày 30.9.2009. Hội Lim không chỉ là một lễ hội truyền thống thông thường mà là một không gian văn hóa sống động, thể hiện rõ nét những giá trị lịch sử cốt lõi và mối quan hệ bền chặt giữa các làng khi thực hành di sản dân ca quan họ Bắc Ninh.

*Cùng ngày, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng ký Quyết định số 1743/QĐ-BVHTTDL đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tri thức dân gian nuôi và chế biến gà Đông Tảo xã Đông Tảo, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên.

Gà Đông Tảo có nguồn gốc lâu đời tại xã Đông Tảo. Đây là giống gà quý hiếm, tương truyền từng được dùng làm vật phẩm tiến vua.

Đặc điểm nổi bật của gà Đông Tảo là có cặp chân to, xù xì, trọng lượng lớn. Gà Đông Tảo không chỉ đơn thuần là một sản phẩm nông nghiệp mà còn mang văn hóa và phong tục của người Việt.

Giống gà này có sự gắn kết mật thiết với những nghi thức văn hóa, từ việc nuôi dưỡng, chế biến đến cúng lễ, phản ánh một nền nông nghiệp bền vững và giữ gìn bản sắc dân tộc.

Gà Đông Tảo hay còn gọi là gà Đông Cảo có nguồn gốc lâu đời tại xã Đông Tảo, huyện Khoái Châu (Hưng Yên). Đây là giống gà quý hiếm, tương truyền từng được dùng làm vật phẩm tiền vua, cúng tế trong dịp tế lễ, hội hè.

Qua nhiều thế hệ, người dân xã Đông Tảo đã tích lũy các kinh nghiệm, hình thành hệ thống tri thức, kỹ thuật về đặc tính sinh học của giống gà này, từ khâu chọn giống (ưu tiên gà có chân to, da đỏ, mào kép) đến phương pháp nuôi dưỡng phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng.

Tri thức này được truyền miệng và thực hành trong từng gia đình, trở thành bí quyết của người chăn nuôi vùng xã Đông Tảo.

Trong chế biến gà Đông Tảo, người dân đã lưu truyền nhiều kinh nghiệm, tri thức dân gian qua các thế hệ để có thể chế biến gà một cách tối ưu, giữ nguyên hương vị và giá trị dinh dưỡng.