Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi bác sĩ Võ Văn Long, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM – Cơ sở 3.
Hội chứng ruột kích thích (tên tiếng Anh là Irritable bowel syndrome-IBS) là một rối loạn tiêu hóa chức năng đặc trưng bởi triệu chứng đau bụng và thay đổi thói quen đi đại tiện mà không tìm thấy tổn thương thực thể nào ở hệ tiêu hóa.
Hội chứng ruột kích thích hiện vẫn chưa được xác định nguyên nhân rõ ràng nhưng có thể do nhiều yếu tố gây ra. Các yếu tố kích phát bao gồm:
– Quá mẫn nội tạng ở ruột.
– Rối loạn vận động đường tiêu hóa.
– Sau viêm hoặc nhiễm trùng ruột.
– Sau phẫu thuật vùng bụng chậu.
– Chế độ ăn.
– Stress.
– Di truyền.
Biểu hiện
– Các dấu hiệu và triệu chứng hội chứng ruột kích thích khác nhau theo từng người và thường giống với các bệnh khác.
– Những dấu hiệu và triệu chứng thường gặp là:
* Đau hoặc đau quặn bụng: Đau không có đặc điểm gì cụ thể, không có vị trí nhất định, có thể đau dọc khung đại tràng. Đau nhiều hơn sau khi ăn hoặc đôi khi chưa ăn xong đã có cảm giác đau. Đau khi ăn thức ăn lạ, thức ăn để lâu hoặc khi stress. Giảm đau sau khi trung đại tiện hoặc đại tiện và thường biến mất vào ban đêm.
* Cảm giác chướng bụng, đầy hơi.
* Tiêu chảy hoặc táo bón, đôi khi có các đợt táo bón và tiêu chảy xen kẽ nhau.
* Cảm giác đi đại tiện không hết.
Chẩn đoán
– Tiêu chuẩn Rome III (2005): Đau bụng hoặc cảm giác khó chịu ít nhất 3 ngày/tháng trong 3 tháng, với khởi đầu trước đây ít nhất 6 tháng, liên quan với hai hoặc hơn các triệu chứng sau đây:
* Cải thiện sau khi đại tiện.
* Khởi đầu liên quan với thay đổi tần số đại tiện.
* Khởi đầu liên quan với thay đổi dạng phân.
– Tiêu chuẩn Rome IV (2016): Hội chứng ruột kích thích là rối loạn ruột mạn tính, đặc trưng bởi đau bụng tái phát, xảy ra ít nhất một ngày mỗi tuần trong 3 tháng gần đây, liên quan với hai hoặc hơn các triệu chứng sau đây:
* Có liên quan đến đi đại tiện.
* Liên quan với tần số đại tiện.
* Liên quan đến thay đổi hình dạng phân.
Hậu quả
– Tiêu chảy và táo bón, cả hai dấu hiệu của hội chứng ruột kích thích, đều có thể làm bệnh trĩ nặng hơn nếu đang bị trĩ.
– Dẫn đến suy dinh dưỡng: khi tránh dùng một số loại thực phẩm cần thiết, cơ thể sẽ không được bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng.
– Làm giảm chất lượng sống của bạn có thể là biến chứng nghiêm trọng nhất. Ảnh hưởng này có thể làm bạn cảm thấy cuộc sống không được trọn vẹn, từ đó dẫn đến tình trạng chán nản hoặc trầm cảm.
Điều trị
Nguyên nhân gây ra hội chứng ruột kích thích không rõ ràng nên phương pháp điều trị sẽ tập trung làm giảm triệu chứng để người bệnh có một cuộc sống như bình thường.
– Y học hiện đại
* Điều trị triệu chứng.
* Nâng cao chất lượng cuộc sống.
– Y học cổ truyền
* Dùng thuốc: Sử dụng các vị thuốc sơ can kiện tỳ, lý khí chỉ thống, thanh nhiệt đại trường, nhuận táo thông tiện…
* Không dùng thuốc: Châm cứu (hào châm, điện châm, nhĩ châm, cấy chỉ, laser châm, thủy châm), xoa bóp bấm huyệt, tập luyện dưỡng sinh.
Phòng ngừa
– Ăn vào thời gian cố định trong ngày và không bỏ bữa.
– Bổ sung thực phẩm nhiều chất xơ.
– Hạn chế các thực phẩm nhiều chất béo, dầu mỡ, thực phẩm khó dung nạp lactose, thực phẩm cay.
– Uống đủ nước.
– Tránh các đồ uống có ga và các chất kích thích như rượu, bia, cà phê.
– Không ăn thức ăn để lâu hoặc điều kiện bảo quản không tốt.
– Tập thể dục điều độ để nâng cao sức khỏe, thư giãn thần kinh.
– Tránh căng thẳng, lo lắng quá mức.
Mỹ Ý
