Trang chủVăn hóa - Xã hộiGiáo dụcHọc và giữ tiếng Việt thời toàn cầu hóa

Học và giữ tiếng Việt thời toàn cầu hóa

Tiếng Việt, và khi lên bậc trung học có tên ngữ văn, được xem như môn học ‘có ảnh hưởng nhiều nhất trong cuộc đời mỗi người”, là một trong số 2 môn thi bắt buộc kỳ thi tốt nghiệp THPT, thi vào lớp 10…

Làm sao để học tốt tiếng Việt, để thích ứng với những đổi mới trong thi cử và vận dụng hiệu quả trong cuộc sống?

Học và giữ tiếng Việt thời toàn cầu hóa- Ảnh 1.

Học sinh tiểu học có nhiều cơ hội để rèn luyện kỹ năng đọc, viết, nói và nghe tiếng Việt theo chương trình mới

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Những người làm chuyên môn cho rằng đây không chỉ là câu chuyện của riêng ngành giáo dục, trong bối cảnh triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018, mà còn là trách nhiệm của gia đình, xã hội trong thời đại toàn cầu hóa.

PHÁT HUY “ĐỌC MỞ RỘNG”, “VIẾT SÁNG TẠO”

Hầu hết học sinh (HS) lớp 3/5, Trường tiểu học Lương Định Của, Q.3, TP.HCM, đều mong tới tiết tiếng Việt. Thầy Cao Hoàng Huy, giáo viên (GV) chủ nhiệm, thường dành nhiều thời gian cho phần đọc mở rộng, để HS được say sưa nói về những cuốn sách các em đã đọc ở nhà, về từng chủ đề cụ thể mà thầy giáo gợi ý. Trong tiết học này, các HS trong lớp cũng khoe nhau các phiếu đọc sách mà các em đã hoàn thành, mỗi người có thể sẽ mang tới một câu chuyện, ý nghĩa các em phát hiện ra không giống nhau.

“Chương trình GDPT 2018 với tinh thần lấy HS là trung tâm, phát triển năng lực người học, GV là người hướng dẫn để HS tìm tòi, thảo luận nhóm nhiều hơn, chủ động nhiều hơn trong quá trình học. Với riêng môn tiếng Việt, chương trình mới chú trọng rèn năng lực đọc, viết cho HS”, thầy Huy chia sẻ.

Học và giữ tiếng Việt thời toàn cầu hóa- Ảnh 2.

Học sinh lớp 3/5 Trường tiểu học Lương Định Của, Q.3, TP.HCM, đọc thêm sách ở phần đọc mở rộng trong tiết tiếng Việt

“Phần đọc mở rộng khuyến khích HS tìm tòi, đọc nhiều cuốn sách từ kho học liệu trực tuyến, thư viện, sách, báo của gia đình. Sau đó, các em cùng thảo luận, chia sẻ với thầy cô và các bạn. Như vậy, có thể trong sách chỉ dạy một văn bản, nhưng sau một ngày các em có thể chia sẻ cho nhau tới 20 tác phẩm khác, mở rộng ngữ liệu của mình”, thầy Huy nói thêm.

Đồng thời theo thầy Huy, chương trình mới thúc đẩy GV và HS cần chú ý vào phần viết sáng tạo, giúp HS từ tiểu học được thoát khỏi văn mẫu và những bài văn “na ná” nhau, tạo ra những đoạn văn, bài văn mang dấu ấn cá nhân. Điều này được thầy Huy đánh giá là bước chuẩn bị nền tảng quan trọng cho HS ở các cấp học cao hơn, đặc biệt khi tham gia các kỳ thi quan trọng như tuyển sinh lớp 10, tốt nghiệp THPT thì đề thi văn sẽ không có các tác phẩm trong SGK, đòi hỏi năng lực đọc, văn hóa đọc của HS phải cao hơn.

SỰ ĐỔI THAY TÍCH CỰC TỪ CHƯƠNG TRÌNH MỚI

Ông Hà Thanh Hải, Phó trưởng phòng GD-ĐT Q.7, TP.HCM, cho hay với môn tiếng Việt bậc tiểu học, chương trình mới được thiết kế theo hướng mở và chú trọng trang bị 4 kỹ năng đọc, viết, nói và nghe. “Vì sao thứ tự các kỹ năng lại là đọc, viết, nói, nghe mà không phải là nghe, nói, đọc, viết? Bởi lẽ, trước khi vào bậc tiểu học, HS đã được học tập, rèn luyện hai kỹ năng nói – nghe. Trong kỹ năng “nghe”, chương trình mới chú trọng đến kỹ năng nghe hiểu. Trong “nói”, chương trình mới chú trọng đến kỹ năng nói tương tác trong đối thoại, hội thoại”, ông Hà Thanh Hải cho biết thêm.

Ông Hải đưa nhiều ví dụ cho thấy hiện nay việc học môn tiếng Việt hấp dẫn, có tính ứng dụng cao với HS tiểu học. Trong đó, để HS nói được tự nhiên, không bị gò ép dẫn đến dễ rơi vào tình trạng bắt chước, chương trình mới chú trọng tạo các tình huống giao tiếp tự nhiên, gắn với đời sống thực của HS để các em có cơ hội rèn luyện kỹ năng nói và nghe.

Tiến sĩ Trần Thị Quỳnh Nga, giảng viên chính, Khoa Giáo dục tiểu học, Trường ĐH Sư phạm – ĐH Huế, cho biết Chương trình GDPT 2018 hướng đến mục tiêu phát triển phẩm chất, năng lực HS. Từ điểm nhìn của dạy học tiếng Việt cấp tiểu học, những điểm mới về mục tiêu, nội dung giáo dục, thể hiện qua các yêu cầu cần đạt và nội dung kiến thức tiếng Việt, kiến thức văn học cụ thể cho từng lớp, cũng như định hướng đổi mới phương pháp, tiến sĩ Nga cho rằng chương trình mới đã tạo nên những chuyển biến tích cực trong trường học.

“Nếu trong năm học đầu tiên 2020 – 2021 SGK lớp 1 chương trình mới đi vào trường học, một số GV vẫn còn e dè khi tiếp cận, kết nối thì hiện nay, với những trải nghiệm bước đầu, chúng tôi nhận thấy GV đã hiểu rõ yêu cầu cần đạt, các mạch kiến thức, linh hoạt trong vận dụng phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực. HS cũng có nhiều cơ hội để rèn luyện kỹ năng đọc, viết, nói và nghe trên nền các ngữ liệu dạy học tiếng Việt mới mẻ, phù hợp đặc điểm tâm lý, tư duy của các em”, tiến sĩ Nga nói.

Dù hòa nhập, toàn cầu hóa đến đâu cũng không thể xem nhẹ tiếng Việt; vì như vậy là không đúng với văn hóa, không đúng với định hướng của giáo dục tiểu học.

Lâm Hồng Lãm Thúy
(Trưởng phòng Giáo dục tiểu học, Sở GD-ĐT TP.HCM)

CẦN THÊM NHỮNG NỖ LỰC CỦA CHA MẸ, NHÀ TRƯỜNG

Cô Lê Thị Yến Oanh, Phó hiệu trưởng Trường tiểu học Đào Sơn Tây, TP.Thủ Đức, TP.HCM, cho rằng phụ huynh không đứng ngoài cuộc trong việc bồi đắp thêm tình yêu của con em mình với môn tiếng Việt – ngữ văn, nuôi dưỡng tình yêu với tiếng mẹ đẻ và văn hóa Việt. Có những cách làm rất đơn giản như cha mẹ cần trao đổi, trò chuyện với con nhiều hơn về các câu chuyện đời thường, các vấn đề trong cuộc sống, hướng dẫn các con đọc sách. Ông bà, cha mẹ cùng đọc cho con nghe truyện cổ tích, ca dao tục ngữ VN… Cha mẹ cùng con đi mua sách, cùng con đọc những mẩu truyện hay, giới thiệu cho con những đầu sách hay phù hợp với lứa tuổi nhi đồng sau đó thảo luận cùng con về ý nghĩa từ chúng…

Tiến sĩ Trần Thị Quỳnh Nga cho biết còn một vài điều mà nếu GV chú tâm hơn thì trong vài năm tới, hiệu quả dạy học tiếng Việt ở tiểu học nói riêng, các môn học và hoạt động giáo dục nói chung ở chương trình mới, sẽ được khẳng định.

Đầu tiên, GV cần đọc, phân tích yêu cầu cần đạt một cách kỹ lưỡng hơn và kết nối chặt chẽ chương trình với SGK. Điều này giúp GV nắm bắt nhanh các ý tưởng bài học, đích đến trong hình thành một kiến thức mới hay trong rèn luyện kỹ năng đọc, viết, nói và nghe. Tiếp đó, khi đọc, nghiên cứu một bài học cụ thể, GV cần có thói quen đặt nó trong hệ thống – tức là xem xét bài học đó trong mạch kỹ năng đọc, viết, nói và nghe, mạch kiến thức – để đảm bảo tính hệ thống, tính khoa học và không “lãng phí” tư liệu dạy học vốn dĩ đã được thiết kế theo nguyên tắc tích hợp. Đồng thời, cô Nga cho rằng ở một số bài học cần được GV phân tích kỹ lưỡng về mức độ phù hợp với đối tượng HS ở từng vùng miền, từ đó lựa chọn nội dung trọng tâm, tránh ôm đồm.

Học và giữ tiếng Việt thời toàn cầu hóa- Ảnh 3.

Học sinh tiểu học tham gia ngày hội giao lưu chủ đề “Em yêu tiếng Việt”

“Tiếng Việt – ngữ văn là môn học thuận lợi cho tích hợp, gồm nhiều mục tiêu như tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường, tích hợp giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống, tích hợp giáo dục quyền con người cho HS… Nhưng GV cần chắt lọc để khi cài đặt những nội dung tích hợp này vào bài học tiếng Việt ở tiểu học để HS thật sự hào hứng, sẵn sàng “chuyển hóa” chúng thành những giá trị sống cho bản thân”, tiến sĩ Nga trao đổi.

KHÔNG THỂ XEM NHẸ TIẾNG VIỆT

Từ góc độ một nhà làm chuyên môn, cán bộ quản lý, bà Lâm Hồng Lãm Thúy, Trưởng phòng Giáo dục tiểu học, Sở GD-ĐT TP.HCM, khẳng định: “Tiếng Việt là tiếng mẹ đẻ, từ vỡ lòng trẻ em đã được tiếp cận, được đọc, nghe, nói, viết. Khi vào trường học, có một số HS học nhiều ngoại ngữ, khả năng giao tiếp bằng tiếng Việt bị hạn chế hơn bạn bè đồng trang lứa. Song ở câu chuyện này, cần xác định phải có trách nhiệm của các bên: gia đình, nhà trường, xã hội trong việc duy trì, phát triển năng lực tiếng Việt cho các em. Dù trên trường các em sử dụng ngoại ngữ gì thì khi về nhà, cha mẹ, ông bà cũng cần giao tiếp với các con bằng tiếng Việt, không thể đánh mất tiếng Việt ngay trong gia đình. Dù hòa nhập, toàn cầu hóa đến đâu cũng không thể xem nhẹ tiếng Việt; vì như vậy là không đúng với văn hóa, không đúng với định hướng của giáo dục tiểu học”.

Yêu tiếng Việt từ việc rèn nét chữ

Ngày 22.11 vừa qua, sau 5 năm bắt đầu thực hiện Chương trình GDPT 2018, lần đầu tiên Sở GD-ĐT TP.HCM tổ chức ngày hội giao lưu HS tiểu học chủ đề “Em yêu tiếng Việt”.

Bà Lâm Hồng Lãm Thúy, Trưởng phòng Giáo dục tiểu học, Sở GD-ĐT TP.HCM, cho biết việc giữ và yêu tiếng Việt có thể thể hiện từ việc rèn giũa nét chữ của mỗi người. Hiện nay với sự phát triển của khoa học công nghệ, nhiều người xem nhẹ chữ viết tay. Song bà Thúy khẳng định việc rèn chữ viết rất cần thiết với HS, đặc biệt là từ khi các em còn là HS tiểu học, bởi “nét chữ là nết người”. Bên cạnh đó, học môn tiếng Việt không chỉ là việc các em được rèn chữ, rèn viết văn, viết thư, viết đơn, biết chỉn chu trong bố cục, đặt câu, trình bày các văn bản…, mà còn được phát triển các kỹ năng đọc – nói – nghe, với ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ. Tất cả những kỹ năng này là nền tảng để học tập các môn khác và được vận dụng, tạo nên những ảnh hưởng tới các em suốt cả cuộc đời.




Nguồn: https://thanhnien.vn/hoc-va-giu-tieng-viet-thoi-toan-cau-hoa-185241125210944239.htm

Cùng chủ đề

“Giảm áp lực học tập” từ giải bóng rổ có 1.000 học sinh tiểu học tham gia

(NLĐO)- Hơn 1.000 học sinh tiểu học từ khắp các quận, huyện ở TP HCM đã tham gia giải bóng rổ cấp TP, đồng thời truyền thông đi thông điệp "Giảm áp lực học tập" ...

Bộ GD&ĐT công bố nhiều điểm mới trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025

TPO - Kì thi tốt nghiệp THPT chỉ tổ chức trong 3 buổi thi, có 48 mã đề thi thay vì 24 mã đề như năm trước, thay đổi cách tính điểm - là một số điểm mới trong kì thi thi tốt nghiệp THPT năm 2025 được ông Nguyễn Ngọc Hà, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD&ĐT) chia sẻ. TPO - Kì thi tốt nghiệp THPT chỉ tổ chức trong 3 buổi...

Cách dạy Văn độc lạ của cô giáo Đồng Nai nổi đình đám mạng xã hội

Nếu chỉ giảng dạy Ngữ văn theo phương pháp thông thường, cô Hương cho rằng giáo viên rất dễ trở thành "người gây mê" trong mắt học trò. Gần 10 năm gắn bó với bảng đen phấn trắng, cô Nguyễn Thị Thu Hương (sinh năm 1991), giáo viên Ngữ văn trường THPT Nhơn Trạch (Đồng Nai) luôn nỗ lực tìm tòi, áp dụng nhiều phương pháp giảng dạy, mang lại hứng thú cho học sinh trong mỗi giờ lên lớp.Một...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Tên lửa quỹ đạo của châu Âu rơi và phát nổ sau khi phóng

Tên lửa Spectrum phóng lên thất bại trong thử nghiệm vốn được trông đợi sẽ là bước tiến mới của châu Âu trong lĩnh vực không gian. ...

Israel quyết gây áp lực với Hamas, triển khai kế hoạch của ông Trump ở Gaza

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho hay nội các Israel đồng ý gia tăng áp lực với Hamas, đồng thời tuyên bố nỗ lực thực hiện kế hoạch của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc khuyến khích người dân Dải Gaza 'di...

Bài đọc nhiều

Nữ sinh duy nhất cả nước được tuyển thẳng vào Trường Đại học Y dược TPHCM

Theo thông báo về tuyển thẳng vào học đại học hệ chính quy năm 2024 của Trường Đại học Y dược TPHCM có 5 học sinh được tuyển thẳng.Trong đó, có 3 học sinh ở TPHCM, 1 em đến từ Tiền Giang và 1 em đến từ Quảng Nam.Bên cạnh đó, trường sử dụng phương thức xét tuyển dựa vào kết quả thi tốt nghiệp THPT năm 2024 và phương thức xét tuyển dựa vào kết quả thi...

Điểm sàn tuyển sinh của loạt trường đại học, Bách khoa TPHCM chỉ 18 điểm

Điểm sàn Trường Đại học Công nghiệp TPHCM theo phương thức xét điểm tốt nghiệp THPT từ 17 đến 19 điểm tùy cơ sở, chương trình với 50% tổng chỉ tiêu tuyển sinh.Cụ thể, tại trụ sở TPHCM, chương trình đại trà, điểm sàn chung cho tất cả các ngành (trừ ngành dược học) là 19 điểm; chương trình tăng cường tiếng Anh 18 điểm.Trước đó, Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TPHCM) đã công bố ngưỡng...

AI và khả năng kết nối các ngành khoa học

PGS. Kaiming He tại Cao đẳng Máy tính MIT Schwarzman bàn về vai trò của AI trong việc phá bỏ rào cản giữa các lĩnh vực khoa học và thúc đẩy hợp tác liên ngành. Rất nhiều điều đã thay đổi trong 15 năm kể từ khi PGS. Kaiming He còn là một nghiên cứu sinh tiến sĩ. “Khi bạn đang ở giai đoạn làm tiến sĩ, có một bức tường rất cao ngăn cách giữa các lĩnh vực và chuyên...

Cùng chuyên mục

Tuyển giáo viên trước sáp nhập đơn vị hành chính: Nơi tự tạm dừng, nơi tiếp tục tuyển

Tại tỉnh Ninh Thuận có huyện tiếp tục tuyển giáo viên để đảm bảo việc dạy học, nhưng có nơi lại tạm dừng vì lý do sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính. Ngược lại, UBND huyện Ninh Phước cũng đã có thông...

Đừng tự nuốt ‘chén đắng’ do gian dối thi cử

Nhiều quảng cáo về chuyện thi hộ các chứng chỉ tiếng Anh, trong đó có nhiều chứng chỉ quốc tế uy tín đang công khai trên mạng. "Thi hộ chứng chỉ ngoại ngữ. Thanh toán khi biết điểm. PTE-IELTS-TOEIC. Cam kết đạt mục tiêu,...

TP Hồ Chí Minh thông báo kế hoạch tuyển sinh lớp 10 công lập năm học 2025-2026

Học sinh tốt nghiệp THCS năm học 2024 - 2025, tại TP Hồ Chí Minh trong độ tuổi quy định đều được tham gia dự thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập theo 2 phương thức  xét tuyển và thi tuyển. Phương thức xét tuyển chỉ dành riêng cho học sinh đã tốt nghiệp Trường THCS - THPT Thạnh...

TPHCM mở rộng đối tượng thi tuyển lớp 10 chuyên

Trường Trung học phổ thông chuyên Lê Hồng Phong và Trung học phổ thông chuyên Trần Đại Nghĩa được phép tiếp nhận thí sinh đã tốt nghiệp trung học cơ sở ở các tỉnh, thành phố khác. ...

Danh sách học sinh các tỉnh lọt đội tuyển dự thi Olympic quốc tế năm 2025

Bộ GD-ĐT vừa công bố kết quả kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc tế và khu vực năm 2025. Theo đó, có 37 học sinh lọt vào danh sách này. Từ ngày 25 - 27/3, Bộ GD-ĐT tổ chức kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc tế và khu vực năm 2025. Kỳ thi năm nay có sự tham gia của 187 thí sinh đến từ các tỉnh, thành phố trên...

Mới nhất

Khởi công Galia Hanoi – Dấu mốc đầu tiên của MEYGROUP tại Thủ đô

Tham dự lễ khởi công có sự góp mặt của ban lãnh đạo chủ đầu tư MEYGROUP, các đơn vị đối tác chiến lược là đại diện từ 16 đại lý phân phối và nhà thầu thi công. Buổi lễ thu hút sự quan tâm của thị trường nhờ quy mô và tầm nhìn của dự án –...

Hội Lim là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

VHO - Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng đã ký Quyết định số 1744 ngày 10.6.2025 về việc công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo đó, Bộ trưởng Bộ VHTTDL quyết định đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia lễ hội truyền thống Hội...

Vận tải biển ứng phó thuế carbon toàn cầu

Hàng rào kỹ thuật siết chặt, chi phí tăng Cuối tháng 4/2025, IMO đã đạt được thỏa thuận quan trọng về việc xây dựng hệ thống định giá carbon toàn cầu cho lĩnh vực hàng hải, hướng đến mục tiêu giảm phát thải ròng. Trong đó có nội dung đánh thuế khoảng 380 USD với mỗi tấn CO2 vượt...

Đại hội đại biểu Đảng bộ Công ty cổ phần Vận tải biển Việt Nam (VOSCO) lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025–2030

10/06/25 2:45 PM Ngày 09/6/2025, Đại hội đại biểu Đảng bộ Công ty cổ phần Vận tải biển Việt Nam (VOSCO) lần thứ XV, nhiệm kỳ 2025–2030 đã diễn ra thành công, với sự tham dự của 89 đại biểu chính thức đại diện cho các đảng viên trong Đảng bộ. Đại hội đã tiến hành bầu Ban Chấp hành...

Đại hội Chi bộ Công đoàn Hàng Hải 2025–2030

Sáng ngày 09/6/2025 tại Hà Nội, Chi bộ Cơ quan Công đoàn Tổng công ty Hàng hải Việt Nam đã tổ chức thành công Đại hội Chi bộ lần thứ XI, nhiệm kỳ 2025 – 2030. Tới dự và chỉ đạo Đại hội có đồng chí Đỗ Thị Thanh Thủy – Ủy viên Ban Thường vụ, Chủ nhiệm Ủy...

Mới nhất