Hòa vào dòng chảy công nghệ toàn cầu

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng và các đại biểu tại Diễn đàn chính sách với chủ đề “Việt Nam chủ động phát triển ngành công nghiệp bán dẫn và trí tuệ nhân tạo trong kỷ nguyên mới”, ngày 14/3 tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia. (Nguồn: NIC)

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh thông điệp trên tại Diễn đàn chính sách với chủ đề “Việt Nam chủ động phát triển ngành công nghiệp bán dẫn và trí tuệ nhân tạo trong kỷ nguyên mới” diễn ra gần đây. Diễn đàn trong khuôn khổ Hội nghị quốc tế về AI và bán dẫn (AISC) 2025, thu hút hơn 1.000 lãnh đạo, chuyên gia của các “ông lớn” thế giới như Google, Nvidia, IBM, Meta, Intel, TSMC, Samsung, MediaTek, Tokyo Electron, Panasonic, Qorvo, Marvell và các tập đoàn công nghệ từ Silicon Valley (Mỹ).

Sở hữu “mỏ vàng”

Chia sẻ với hơn 1.000 “ông lớn” ngành AI, bán dẫn thế giới, Thủ tướng cho hay, quan điểm phát triển của Việt Nam dựa trên nền tảng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đẩy mạnh kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế sáng tạo, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức, phát triển mạnh mẽ các ngành mới nổi như AI, điện toán đám mây, Internet vạn vật, chip bán dẫn.

Người đứng đầu Chính phủ nhận định, có ba trụ cột để phát triển AI và bán dẫn. Thứ nhất, thể chế. Việt Nam sẽ tạo đột phá về thể chế với môi trường pháp lý thông thoáng, cắt giảm 30% thủ tục hành chính không cần thiết, đồng thời tăng cường phân cấp và năng lực thực thi.

Thứ hai, hạ tầng. Chính phủ sẽ đầu tư mạnh vào giao thông, viễn thông, công nghệ thông tin, hạ tầng số và năng lượng, bảo đảm không để thiếu điện, qua đó giảm chi phí đầu vào và nâng cao sức cạnh tranh.

Thứ ba, nguồn nhân lực. Việt Nam đang tập trung thực hiện, có giải pháp đổi mới hệ thống giáo dục đào tạo theo hướng chất lượng hơn, tập trung thúc đẩy nghiên cứu cơ bản, đào tạo tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai, phân luồng đào tạo hợp lý với tinh thần học tập suốt đời. Đặc biệt, đất nước đang nỗ lực thực hiện mục tiêu đào tạo 100.000 kỹ sư AI và bán dẫn trong những năm tới.

Về lợi thế của Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm khẳng định, đất nước thuộc nhóm ba nước dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về nghiên cứu và phát triển ngành AI, bán dẫn. Thời gian qua, Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC – Bộ Tài chính) đã hợp tác với nhiều viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp công nghệ hàng đầu thế giới như Đại học Arizona, Cadence, Siemens, Google, Meta, Samsung, Nvidia… nhằm thúc đẩy ươm tạo, đào tạo, nghiên cứu ứng dụng trong lĩnh vực AI và bán dẫn. Trong nước, các tập đoàn như Viettel, VinGroup, FPT, CMC… cũng chủ động triển khai nhiều dự án phát triển công nghệ. “Việt Nam có tiềm năng lớn để hợp tác và thu hút đầu tư trong lĩnh vực này”, Thứ trưởng Bộ Tài chính khẳng định.

Đồng quan điểm, ông Christopher Nguyễn, Giám đốc điều hành và nhà sáng lập Aitomatic (Mỹ) cho rằng, Việt Nam đang có nhiều lợi thế để bắt nhịp với sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp bán dẫn và AI trên toàn cầu.

Các doanh nghiệp quốc tế cũng đánh giá rất cao việc Việt Nam có những bước tiến lớn trong việc đầu tư vào hạ tầng AI và bán dẫn, đặc biệt thông qua các chương trình khuyến khích đổi mới sáng tạo và thu hút đầu tư nước ngoài. “Nhật Bản muốn đầu tư vào Việt Nam. Hàn Quốc muốn đầu tư vào Việt Nam. Đài Loan (Trung Quốc) cũng muốn đầu tư vào Việt Nam. Và xét về địa chính trị, Việt Nam cũng có ưu thế nổi bật”, ông Christopher Nguyễn nói.

Trong khi đó, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn FPT đặc biệt nhấn mạnh tới khát vọng và tinh thần mạnh mẽ trong việc đào tạo nhân lực ngành AI, bán dẫn Việt Nam. Theo ông, Việt Nam đang đặt mục tiêu đào tạo 50.000 nhân sự bán dẫn vào 2030 và sẽ tiến đến hàng trăm ngàn nhân sự trong tương lai. “Chúng tôi đã chuẩn bị sẵn lực lượng cho thế hệ chuyên gia mới để hòa mình vào ‘dòng chảy’ AI, bán dẫn toàn cầu. Đây là một ‘mỏ vàng’ chờ doanh nghiệp quốc tế đến khai thác”, ông Trương Gia Bình bày tỏ.

Tận dụng “cơ hội 4.000 năm”

Hiện tại, thế giới đang chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc về nhu cầu chip AI. Những nước như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc đang đẩy mạnh đầu tư vào lĩnh vực này. Cuộc đua giữa các quốc gia hàng đầu về công nghệ vô cùng gay cấn.

Trong bối cảnh đó, ông Christopher Nguyễn nhận định, Việt Nam có cơ hội trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, đất nước cũng tồn tại những thách thức cần giải quyết ngay để có thể thực sự “vươn mình” trong lĩnh vực này. Trước tiên là nguồn nhân lực. Việt Nam có lợi thế với dân số trẻ, tiếp thu nhanh công nghệ, nhưng vẫn thiếu hụt các chuyên gia AI và kỹ sư bán dẫn trình độ cao. Các chương trình đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cần được ưu tiên.

Tiếp theo, về cơ sở hạ tầng công nghệ. Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào các trung tâm dữ liệu lớn, khu công nghệ cao và hệ thống mạng lưới điện toán tiên tiến. Các doanh nghiệp cần một hệ sinh thái công nghệ hoàn chỉnh sẽ giúp dễ dàng triển khai các ứng dụng AI và thúc đẩy đổi mới trong ngành bán dẫn.

Cuối cùng, là môi trường pháp lý. Theo ông Christopher Nguyễn, Việt Nam cần xây dựng một khung pháp lý rõ ràng, linh hoạt để hỗ trợ sự phát triển của AI và bán dẫn, đồng thời, tạo ra sân chơi minh bạch, thu hút các doanh nghiệp nước ngoài. Hoàn thiện chính sách bảo vệ dữ liệu, sở hữu trí tuệ và các quy định liên quan sẽ giúp ngành công nghiệp AI và bán dẫn phát triển bền vững hơn.

“Nhiều người nói hiện tại là cơ hội chỉ có một lần trong đời để Việt Nam phát triển AI và bán dẫn. Thế nhưng, theo tôi, đây là cơ hội 4.000 năm có một. Làm chủ công nghệ, hướng tới tự chủ trong lĩnh vực AI, bán dẫn sẽ là chìa khóa để Việt Nam xây dựng nền kinh tế số vững mạnh và nâng cao vị thế trên trường quốc tế”, ông Christopher đặt niềm tin.

Việt Nam đang có nhiều lợi thế để bắt nhịp với sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp bán dẫn và AI trên toàn cầu. (Ảnh tạo bởi Chat GPT)

Trở thành “người mở đường”

Để không vuột mất cơ hội, Việt Nam cần hợp tác sâu rộng với các chuyên gia và doanh nghiệp quốc tế để phát triển ngành AI, bán dẫn. Đây cũng là gợi ý của GS Young-Sup Joo tại Đại học Quốc gia Seoul (Hàn Quốc).

Chuyên gia này mong muốn, Việt Nam có thể tìm kiếm những lĩnh vực mới và trở thành “người mở đường”. Bên cạnh đó, thay vì cạnh tranh trực tiếp với các cường quốc AI như Mỹ hay Trung Quốc, đất nước Đông Nam Á có thể tập trung vào ứng dụng AI trong công nghiệp. Việc đầu tư vào AI không nên dừng lại ở công nghệ mà cần đi đôi với phát triển nguồn nhân lực, xây dựng hạ tầng số và hợp tác với các đối tác toàn cầu.

Theo Thủ tướng, Việt Nam cần tư vấn để xây dựng tầm nhìn, mục tiêu phù hợp và khả thi, đồng thời tiếp nhận góp ý để hoàn thiện thể chế, giảm thủ tục hành chính và tạo môi trường sáng tạo. Hỗ trợ tài chính cũng là một yếu tố quan trọng.

Song song với đó, đất nước khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D), tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu để có điều kiện chuyển giao về công nghệ. Đồng thời, tăng cường hợp tác với các tập đoàn công nghệ để đào tạo đội ngũ chất lượng cao, tập trung vào AI, bán dẫn và các ngành công nghệ mới nổi.

“Chính phủ cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư với môi trường kinh doanh thông thoáng, cơ chế ưu đãi hợp lý và sự cải cách mạnh mẽ về hành chính, bao gồm triển khai mô hình tiếp nhận đầu tư một cửa, giảm tối đa chi phí và thủ tục cho doanh nghiệp. Việt Nam mong muốn một mối quan hệ ‘cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng’ với các nhà đầu tư trên thế giới”, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh.

Những cam kết mạnh mẽ, tầm nhìn chiến lược, khát vọng, sự nỗ lực, quyết tâm đã phần nào thể hiện rõ, đất nước hình chữ S đang hòa mình vào “dòng chảy” AI, bán dẫn, nâng cao vị thế trên bản đồ công nghệ toàn cầu.