Hỗ trợ tài chính tới 10.000 tỷ đồng cho doanh nghiệp nghiên cứu, sản xuất chip bán dẫn

Sáng ngày 19/2, trong phiên bế mạc Kỳ họp bất thường lần thứ Chín, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt nhằm tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Với 454/458 đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tham gia biểu quyết tán thành, tỷ lệ tán thành đạt 99,12% (bằng 94,98% tổng số ĐBQH), Nghị quyết đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các đại biểu.

Nghị quyết này được xây dựng với mục tiêu thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu khoa học có thể nhanh chóng chuyển giao kết quả nghiên cứu vào thực tiễn sản xuất, từ đó đóng góp vào sự phát triển kinh tế đất nước. Nghị quyết bao gồm 4 chương và 17 điều, quy định các cơ chế, chính sách đặc biệt trong việc phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, với những điểm nổi bật về việc khuyến khích nghiên cứu và ứng dụng công nghệ mới.

Khuyến khích doanh nghiệp khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo

Một trong những điểm đáng chú ý trong Nghị quyết là việc quy định các cơ chế hỗ trợ các tổ chức khoa học và công nghệ công lập, các cơ sở giáo dục đại học công lập tham gia vào quá trình thành lập, quản lý và điều hành doanh nghiệp nhằm thương mại hóa các kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Theo đó, các tổ chức này có thể tham gia góp vốn, thành lập doanh nghiệp, và tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp để phát triển các sản phẩm từ nghiên cứu khoa học.

Ngoài ra, các viên chức, viên chức quản lý làm việc tại các tổ chức khoa học và công nghệ công lập hoặc cơ sở giáo dục đại học công lập cũng được phép tham gia góp vốn và quản lý các doanh nghiệp do tổ chức này thành lập hoặc tham gia thành lập. Tuy nhiên, việc tham gia này phải được sự đồng ý của người đứng đầu tổ chức, và đối với trường hợp viên chức quản lý là người đứng đầu tổ chức, cần phải có sự đồng ý của cấp trên quản lý trực tiếp.

Miễn trách nhiệm dân sự và không hoàn trả kinh phí trong trường hợp không đạt kết quả như dự kiến

Một điểm mới trong Nghị quyết là quy định về miễn trách nhiệm dân sự cho tổ chức và cá nhân khi gây thiệt hại cho Nhà nước trong quá trình thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước, nếu họ đã thực hiện đầy đủ các quy trình và quy định liên quan trong quá trình triển khai nghiên cứu. Điều này giúp giảm bớt rủi ro và khuyến khích các tổ chức, cá nhân mạnh dạn đầu tư vào các dự án nghiên cứu khoa học.

Thêm vào đó, nếu một nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước không đạt được kết quả như dự kiến, tổ chức chủ trì thực hiện nhiệm vụ đó cũng không phải hoàn trả kinh phí đã sử dụng, miễn là họ đã thực hiện đầy đủ các quy trình, quy định liên quan. Quy định này tạo ra sự an tâm cho các tổ chức khoa học khi triển khai các dự án nghiên cứu mà không sợ bị áp lực tài chính nếu kết quả không đạt như mong đợi.

Quy định rõ về quyền sở hữu và quản lý tài sản từ nghiên cứu khoa học

Về quyền sở hữu, quản lý và sử dụng tài sản từ các kết quả nghiên cứu khoa học, Nghị quyết cũng quy định rõ ràng. Cụ thể, đối với các nhiệm vụ khoa học và công nghệ do cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan Đảng Cộng sản Việt Nam, các tổ chức chính trị – xã hội thực hiện, tài sản trang bị để thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ sẽ trở thành tài sản của Nhà nước ngay khi mục đích sử dụng đã hoàn thành. Các cơ quan này có quyền quản lý, sử dụng tài sản mà không cần thực hiện thủ tục giao quyền sử dụng và bàn giao tài sản.

Trong trường hợp các tổ chức nghiên cứu khoa học không phải là cơ quan nhà nước, tài sản từ các nhiệm vụ khoa học và công nghệ sau khi hoàn thành sẽ được xác định là tài sản của tổ chức chủ trì nghiên cứu, mà không cần phải thực hiện thủ tục giao quyền sở hữu.

Nghị quyết cũng quy định trường hợp Nhà nước cần thu hồi kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ để phục vụ cộng đồng, phòng chống bệnh tật, bảo vệ sức khỏe nhân dân hoặc phục vụ các nhu cầu cấp thiết khác của xã hội. Sau ba năm kể từ khi kết thúc nhiệm vụ nghiên cứu mà tổ chức chủ trì không triển khai ứng dụng kết quả, cơ quan có thẩm quyền sẽ thu hồi kết quả nghiên cứu và giao cho tổ chức khác có nhu cầu để tiếp tục phát triển, ứng dụng.

Hỗ trợ tài chính tới 10.000 tỷ đồng cho doanh nghiệp nghiên cứu, sản xuất chip bán dẫn

Một trong những điểm đặc biệt của Nghị quyết là quy định các chính sách ưu đãi thuế đối với các doanh nghiệp và cá nhân tham gia vào nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo. Cụ thể, các khoản tài trợ của doanh nghiệp cho nghiên cứu khoa học và công nghệ, cũng như các khoản chi cho các hoạt động nghiên cứu này, sẽ được tính vào các khoản chi được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.

Nghị quyết cũng đưa ra một cơ chế đặc biệt để hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào sản xuất chip bán dẫn. Doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà máy đầu tiên sản xuất chip bán dẫn có thể nhận được hỗ trợ lên tới 30% tổng mức đầu tư từ ngân sách trung ương, với tổng mức hỗ trợ không vượt quá 10.000 tỷ đồng. Ngoài ra, doanh nghiệp còn được phép trích lập quỹ phát triển khoa học và công nghệ từ thu nhập tính thuế thu nhập doanh nghiệp, với tỷ lệ trích lập cao hơn so với các doanh nghiệp thông thường.

Các dự án nghiên cứu và sản xuất chip bán dẫn này sẽ được giao đất mà không phải qua đấu giá quyền sử dụng đất, và Thủ tướng Chính phủ sẽ quyết định lựa chọn doanh nghiệp thực hiện dự án cùng mức hỗ trợ cụ thể. Các chính sách này có hiệu lực đến hết ngày 31/12/2030.

Đặc biệt, Nghị quyết còn quy định một điểm quan trọng: nếu có sự khác biệt giữa các chính sách ưu đãi của Nghị quyết này và các quy định của các văn bản pháp luật khác, các đối tượng được ưu đãi có quyền lựa chọn áp dụng chính sách có lợi nhất đối với mình. Điều này giúp đảm bảo rằng các doanh nghiệp và cá nhân hoạt động trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo có thể tận dụng các cơ hội hỗ trợ tốt nhất để phát triển.

Việc Quốc hội thông qua Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia là một bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế số, cải thiện môi trường nghiên cứu khoa học và công nghệ tại Việt Nam. Những chính sách này không chỉ hỗ trợ các doanh nghiệp và tổ chức khoa học phát triển mà còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.