Thực hiện Chỉ thị số 45/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách để khắc phục cảnh báo của Ủy ban châu Âu (EC) về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), thời gian qua, ngành chức năng và địa phương ven biển đã chủ động triển khai nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn tình trạng ngư dân vi phạm khai thác IUU; trong đó, việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS) mang lại nhiều hiệu quả tích cực.
Toàn tỉnh hiện có 2.273 tàu cá có chiều dài từ 6 m trở lên, với 170 tổ đội khai thác trên biển; số lượng tàu khai thác hải sản vùng khơi lớn đã mang lại nguồn hải sản đánh bắt trung bình đạt 125.000 tấn/năm. Xác định việc thực hiện công tác chống khai thác IUU là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách vì một nghề cá phát triển bền vững, đem lại sinh kế ổn định cho ngư dân, hoạt động tuyên truyền về các quy định của Luật Thủy sản, văn bản chỉ đạo của Trung ương và địa phương về chống khai thác IUU được triển khai sâu rộng đến ngư dân. Cùng với đó, thực hiện theo một trong những khuyến nghị của EC về việc theo dõi hệ thống giám sát tàu cá, UBND các xã, phường, thị trấn chủ động nắm địa bàn quản lý, tập trung rà soát, lập danh sách tàu cá chưa lắp thiết bị VMS để vận động, hướng dẫn các chủ tàu cá trên địa bàn sớm thực hiện theo quy định. Đây được xem là nỗ lực của tỉnh trong việc chung tay cùng cả nước để sớm tháo gỡ “thẻ vàng” thủy sản của EC.
Lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá, giúp anh Phạm Xuân Thi khai thác hải sản đạt hiệu quả cao.
Ghi nhận tại một số cảng cá trên địa bàn tỉnh, hầu hết ngư dân có tàu đánh bắt hải sản xa bờ đều tuân thủ nghiêm túc quy định việc gắn thiết bị VMS. Thường xuyên khai thác ở ngư trường Trường Sa, anh Phạm Xuân Thi, thị trấn Khánh Hải (Ninh Hải), cho biết: Khi ngành chuyên môn tuyên truyền, phổ biến các loại tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên bắt buộc phải lắp thiết bị VMS, tôi tiến hành lắp đặt ngay cho tàu 18 m, có công suất hơn 700 CV của gia đình. Tôi nhận thấy thiết bị VMS rất hiệu quả, không chỉ cho biết rõ vị trí vùng biển mình đang đánh bắt mà còn có chức năng cập nhật thông tin về bão, áp thấp nhiệt đới để có thể di chuyển tàu về nơi tránh trú an toàn, tránh được rủi ro trong quá trình hành nghề. Tương tự, anh Trần Khét, ở xã Thanh Hải (Ninh Hải) có 2 chiếc tàu chuyên hoạt động nghề lưới vây, từ khi lắp đặt thiết bị VMS đã giúp anh rất nhiều trong quá trình khai thác, giảm đáng kể chi phí cho mỗi chuyến ra khơi. Anh Khét, chia sẻ: Trước đây, ngư dân gặp nhiều khó khăn trong việc dò tìm luồng cá, từ khi có thiết bị VMS, các thông tin về ngư trường, khu vực xuất hiện đàn cá sẽ được ngành chức năng cập nhật, thông báo trên thiết bị, giúp chủ tàu di chuyển sang khu vực đánh bắt phù hợp. Trong chuyến đi biển 10 ngày vừa qua, tàu của tôi đánh bắt trên 12 tấn hải sản các loại, sau khi trừ chi phí, thu lãi gần 50 triệu đồng…
Theo kết quả rà soát, đến nay toàn tỉnh có 819/821 tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên đang hoạt động trên biển đã lắp đặt thiết bị VMS, đạt tỷ lệ trên 99,75%; trong đó, có 100% tàu cá từ 24 m trở lên đã lắp hoàn thành thiết bị VMS. Trong công tác vận hành, quản lý thiết bị VMS, Chi cục Thủy sản và Bộ đội Biên phòng tỉnh tổ chức trực 24/24 giờ để thường xuyên theo dõi trên hệ thống VMS tình hình đánh bắt tàu cá của tỉnh. Ông Đặng Văn Tín, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản, cho biết: Khi được lắp đặt thiết bị VMS, chủ tàu cá phải bật thiết bị 24/24 giờ, thông qua hệ thống phần mềm, các đơn vị chức năng trên đất liền có thể nắm rõ phương tiện tàu cá hiện đang hoạt động ở tọa độ cụ thể, trường hợp phương tiện tiến gần biên giới vùng biển nước ngoài, hệ thống sẽ tự động phát ra tín hiệu để ngư dân biết tàu của mình đang nằm trong vùng nguy hiểm và kịp thời di chuyển về khu vực an toàn. Đồng thời, tổ chức giám sát chặt chẽ và phối hợp với Trung tâm Thông tin Thủy sản xử lý kịp thời những tàu cá bị mất kết nối để tránh trường hợp tàu vượt ranh giới trên biển. Đối với tàu chưa lắp đặt thiết bị VMS, đơn vị tiếp tục vận động và có những hỗ trợ, chế tài cụ thể để các trường hợp này lắp đặt theo quy định. Qua đó, góp phần thực hiện có hiệu quả Nghị định số 26/2019/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động của tàu cá trên các vùng biển Việt Nam.
Qua công tác kiểm tra, kiểm soát về chống khai thác IUU và kết quả đối chiếu số liệu từ Tổng cục Thủy sản cho đến nay trên địa bàn tỉnh chưa ghi nhận trường hợp tàu cá vi phạm trên vùng biển nước ngoài. Có thể nói, với sự đồng hành, hỗ trợ từ các lực lượng chức năng; đặc biệt thông qua thiết bị VMS, ngư dân trong tỉnh sẽ có thêm động lực, tự tin vươn khơi bám biển, vừa phát triển kinh tế, vừa bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.
Hồng Lâm
